Yerba mate a nadciśnienie. Czy można pić yerba mate przy nadciśnieniu?

Yerba mate – pobudzający napój z Ameryki Południowej

Yerba mate, zwana też herbatą paragwajską, herbatą jezuitów lub po prostu mate, to napój pochodzący z krajów Ameryki Północnej. Choć yerbę potocznie nazywa się herbatą, nie ma ona nic wspólnego ze znanymi na całym świecie listkami Camellia sinensis. Susz yerba mate powstaje z liści, gałązek, pędów i łodyżek kwiatowych ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex paraguariensis), wiecznie zielonego drzewa rosnącego na górzystych terenach Argentyny, Brazylii, Paragwaju i Urugwaju. To właśnie w tych krajach pija się najwięcej yerba mate – na jednego mieszkańca dziennie przypada około litr tego naparu!

Początek zbiorów yerba mate przypada na wczesną wiosnę i trwa do końca lata. Uważa się, że susz najwyższej jakości pochodzi ze zbiorów wiosennych, gdyż wykazuje najsilniejsze właściwości pobudzające oraz ma bardziej intensywny smak. Wśród najpopularniejszych typów yerba mate wymienia się odmianę elaborada i despalada. Ta pierwsza suszona jest gorącym dymem i składa się z liści, patyczków i pyłu. Z kolei despalada pozbawiana jest patyczków na etapie przesiewania.

Właściwości zdrowotne yerba mate

Yerba mate stała się popularna dzięki swoim licznym właściwościom prozdrowotnym. Badania potwierdzają, że susz yerba mate zawiera szereg witamin oraz mikro- i makroelementów (m.in. żelazo, sód, potas, magnez, krzem, mangan, cynk, siarkę), a także antocyjany, polifenole (m.in. kwas chlorogenowy, kwasy fenolowe i flawonoidy, kwas kawowy, rutyna) alkaloidy (w tym kofeinę, teobrominę i teofilinę), garbniki i saponiny. Stężenie tych substancji zależne jest od różnych czynników, takich jak: klimat i miejsce uprawy, warunki uprawy, uwarunkowania genetyczne, termin zbioru liści, zastosowana metoda obróbki.

Wysokie stężenie związków o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym sprawia, że yerba mate może być jednym z elementów profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Zawarte w suszu związki polifenolowe, kwasy fenolowe i saponiny korzystnie oddziałują na pracę układu sercowo-naczyniowego, chroniąc organizm przed stresem oksydacyjnym, czyli nadmierną produkcją wolnych rodników – jedną z głównych przyczyn starzenia się organizmu oraz rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (np. choroba Parkinsona, choroba Alzheimera), nowotworów i schorzeń układu krwionośnego. Ponadto picie naparu z yerba mate korzystnie oddziałuje na gospodarkę lipidową, obniżając poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów, co przekłada się na mniejsze ryzyko rozwoju miażdżycy i nadciśnienia tętniczego. Badania dowodzą również, że napar z yerba mate może korzystnie wpływać na pracę układu moczowego oraz stymulować wydzielanie żółci i soku żołądkowego.

Yerba mate zawiera wysokie stężenie alkaloidów purynowych – kofeiny, teobrominy i teofiliny, które są naturalnymi stymulantami, działającymi pobudzająco. Picie naparu z yerby może więc redukować zmęczenie, poprawiać samopoczucie i dodawać energii tak samo skutecznie, jak kawa i herbata. Ponadto zawarte w yerba mate saponiny oraz kwas chlorogenowy korzystnie wpływają na metabolizm węglowodanów i tłuszczów, wspierając tym samym kontrolę masy ciała. Fakt ten jest często wykorzystywany przez producentów różnych suplementów diety, mających wspomóc walkę z nadwagą.

Yerba mate a nadciśnienie

Wysokie stężenie substancji antyoksydacyjnych w yerba mate działa kardioprotecyjnie, zatem picie tego naparu w przypadku osób z nadciśnieniem mogłoby wydawać się bezpieczne. Z drugiej strony susz ostrokrzewu paragwajskiego zawiera znaczne ilości kofeiny, która działa pobudzająco i uznawana jest za substancję zakazaną u osób z zaburzeniami układu krążenia. Owszem, nadmierne spożycie kofeiny (powyżej 300 mg na dobę) może powodować stany lękowe i wzmagać uczucie niepokoju, jednakże spożywanie od czasu do czasu naparu z yerba mate z pewnością nie grozi przedawkowaniem tej substancji.

Badania dowodzą, że kofeina zawarta w yerba mate (oraz kawie i herbacie) nie zwiększa ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego i jego powikłań, najprawdopodobniej dzięki obecności licznych związków o potencjale antyoksydacyjnym.

Jak pić yerba mate?

Do picia yerba mate tak, jak robi się to w Ameryce Południowej, przyda się kilka akcesoriów – naczynia potrzebnego do zaparzenia suszu (matero) oraz rurki, przez którą pije się gotowy napar (bombilla). Matero może być wykonane z wydrążonych owoców tykwy lub drewna, jednak najczęstszym wyborem są naczynia ceramiczne, które łatwiej utrzymać w czystości. Doskonale sprawdzi się też sitko do zaparzania herbaty lub zaparzacz tłokowy. Yerba mate dostępna jest też w formie wygodnych saszetek do zaparzania (np. Herbata Yerba Mate Yer-Vita, Herbatka YERBA MATE, Yerba Mate Zielnik Świata). Dostępne są też mieszanki yerba mate z dodatkami - czyli yerby owocowe, ziołowe, owocowo-ziołowe czy yerby z dodatkiem przypraw korzennych. 

Susz yerba mate (Herbatka YERBA MATE, Yerba mare Proness) najpierw zwilża się chłodną wodą, a następnie dopełnia naczynie wodą o temperaturze koło 80 °C. Po kilku minutach napar jest gotowy do picia.

Autor