Szum w uszach – objawy i przyczyny

Szum w uszach – co to takiego?

Szumy uszne (łac. tinnitus auris) są wrażeniami dźwiękowymi pochodzenia endogennego, co oznacza, że słyszane są wyłącznie przez osobę, u której powodują nieprzyjemne odczucia. Nie dochodzi bowiem do pobudzenia ucha wewnętrznego bodźcem akustycznym. Szum w uszach bywa też nazywany dźwiękami fantomowymi, które występują w jednym bądź obu uszach lub pochodzą „ze środka głowy”.

Według szacunków szumy uszne mogą dotyczyć od 5% do 10% dorosłej populacji i każda osoba może ich doświadczać w różny sposób.  Niektórym dokucza brzęczenie lub szum, inni słyszą dzwonienie, gwizd, piszczenie. Niejednokrotnie zdarza się, że objawy te występują niemal bezustannie, przez co osoba słysząca szum w uszach nie potrafi się skoncentrować i wykonywać pracy, stresuje się, ma kłopoty z odpoczynkiem i zasypianiem, a to znacząco pogarsza jakość życia.

Szum w uszach – rodzaje

Wyróżnia się dwa podstawowe typy szumów usznych:

• subiektywne – występują najczęściej i są słyszane jedynie przez osobę, której dokuczają. Nie istnieje żadna aparatura medyczna, która pozwoliłaby zarejestrować te dźwięki. Szumy subiektywne mogą być objawem zaburzeń ucha wewnętrznego, nerwu słuchowego lub nieprawidłowej pracy ośrodkowego układu nerwowego;
• obiektywne – występują rzadziej i są objawem zaburzeń lub chorób naczyniowych, jak również schorzeń stawów lub mięśni okolicy głowy. Szumy obiektywne bywają słyszane są jako pulsują szum, zsynchronizowany z rytmem pracy serca.

Biorąc pod uwagę stopień natężenia dolegliwości szum w uszach można podzielić na skompensowany i nieskompensowany. Szumy uszne skompensowane nie występują stale, więc nie powodują u pacjenta znacznego dyskomfortu. Z kolei szumy uszne nieskompensowane słyszalne są nieprzerwanie i mogą powodować ból uszu, zawroty głowy oraz uciążliwe i nawracające migreny. Nasilenie tych objawów ma zgubny wpływ na psychikę pacjenta i może przyczyniać się do rozwoju schorzeń na tle psychicznym.

Skąd się biorą szumy uszne?

Szum w uszach może być spowodowany przez wiele rozmaitych czynników. Czasem przyczyna jest prozaiczna, jednak niekiedy szumy uszne mogą stanowić objaw niezdiagnozowanego dotąd schorzenia.

Narażenie na hałas

Nadmierne obciążenie narządów słuchu i podrażnienie nerwów słuchowych może prowadzić do dyskomfortu i szumów usznych. Dolegliwości te mogą nasilać się po dłuższym słuchaniu muzyki w słuchawkach, czy po koncercie muzycznym. Wskazane jest, by w miarę możliwości zadbać o podstawowe zasady bezpieczeństwa i chronić uszy poprzez zmniejszenie poziomu głośności słuchanej muzyki i unikanie głośnych miejsc.

Zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych

Miażdżyca, inaczej arterioskleroza, jest chorobą przewlekłą, dotykającą naczyń krwionośnych. W jej przebiegu dochodzi do odkładania się tzw. blaszki miażdżycowej (złożonej z tkanki łącznej, lipidów i kolagenu) w naczyniach krwionośnych, a dzieje się to za sprawą toczącego się w nich stanu zapalnego. Stopniowe odkładanie się blaszki miażdżycowej sprawia, że przepływ krwi w naczyniach jest utrudniony. W efekcie organizm musi włożyć więcej wysiłku w to, by przepompować krew przez zwężone naczynia. Jeżeli zmiany miażdżycowe rozwijają się w tętnicach szyjnych, pacjent może doświadczać szumów usznych.

Miażdżyca latami może rozwijać się bezobjawowo, dlatego warto co roku wykonywać badania kontrolne (m.in. lipidogram).

Nadciśnienie tętnicze

Szum w uszach może być spowodowany nadciśnieniem tętniczym. Wrażeniem słuchowym często towarzyszy pulsujący ból umiejscowiony z tyłu głowy, a dolegliwości te nasilają się podczas aktywności fizycznej. Jeżeli obserwujemy u siebie podobne objawy, warto wykonać kilka pomiarów ciśnienia przy pomocy ciśnieniomierza. Wyniki przekraczające określone normy należy skonsultować w lekarzem rodzinnym.

Nadczynność tarczycy a szum w uszach

W przebiegu nadczynności tarczycy dochodzi do nadprodukcji hormonów tarczycowych, co wprowadza organizm w stan hipermetabolizmu. Efektem jest przyspieszenie pracy układu nerwowego, pokarmowego, pracy mięśni, lecz także układu sercowo-naczyniowego. Wzrasta ciśnienie tętnicze i tętno, krew krąży szybciej także w naczyniach krwionośnych w okolicy głowy, co może być słyszane jako szumy uszne, w tym dzwonienie w uszach lub buczenie. Stan ten wymaga konsultacji z lekarzem rodzinnym, który może skierować pacjenta do endokrynologa.

Leki a szumy uszne

Choć zadaniem leków jest leczyć, ich stosowanie może powodować różne działania niepożądane, w tym także szum w uszach. Dolegliwości te mogą występować podczas przyjmowania leków przeciwbólowych, przeciwreumatycznych, niektórych antybiotyków (np. gentamycyna, neomycyna), leków przeciwnadciśnieniowych, beta-blokerów czy antydepresantów.

Niewłaściwa praca mózgu

U części pacjentów nie udaje się rozpoznać przyczyny występowania szumów usznych. Zdaniem części specjalistów powodem tych dolegliwości mogą być zaburzenia pracy mózgu, który niepoprawnie odbiera docierające do niego bodźce. Zdarza się, że nawet po przecięciu nerwu słuchowego, pacjent nadal doświadcza szumów usznych.

Niekiedy szumy uszne mogą być konsekwencją urazu głowy lub kręgosłupa, bądź objawem choroby Ménière’a (nadmiar płynu w uchu wewnętrznym), stwardnienia rozsianego.

Autor