Tętno – czym jest i dlaczego warto je sprawdzać?

Czym jest tętno?

Tętno to inaczej ruch naczyń krwionośnych, który możemy wyczuć dzięki skurczom serca. Prawidłowy pomiar tętna powinien mieścić się pomiędzy 60 a 100 uderzeń na minutę. Wynik poniżej normy nazywany jest bradykardią, a powyżej tachykardią.  W zależności od sytuacji wyróżniamy tętno spoczynkowe oraz maksymalne.

Tętno spoczynkowe

Tętno spoczynkowe mierzymy po odpoczynku trwającym ok. 5-10 min, a najlepiej po spoczynku nocnym. Do pomiaru tętna można użyć urządzeń takich jak pulsoksymetry lub ciśnieniomierze elektroniczne. W aptekach dostępne są różne pulsoksymetry np.: Yuwell pulsoksymetr napalcowy YX-302, Pulsoksymetr Garatherm Oxy Control, Pulsoksymetr Intec, Pulsoksymetr Novama Oxipulso, Tech-Med, Pulsoksymetr Microlife OXY 300 na palec.

Tętno spoczynkowe uzależnione jest od wieku, stanu fizjologicznego oraz aktywności fizycznej.

Dostępność tych oraz wielu innych urządzeń w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Tętno maksymalne

Tętnem maksymalnym nazywane jest najwyższe prawidłowe tętno z jakim powinno bić serce człowieka. Często zapisywane jest ono jako HRmax lub mHR od angielskiego skrótu maximal heart rate. Jest to najwyższa częstotliwość, gdy podczas treningu osiągnięty został szczyt naszych możliwości. Tętno maksymalne jest stałe i niezmienne. Ma na nie również wpływ zdrowy styl życia oraz ilość mięśni zaangażowanych podczas konkretnego treningu. Aby obliczyć wartość maksymalnego tętna używamy odpowiednich wzorów:

Dla kobiet: 
HRmax = 216 - (1,09 x wiek) lub HRmax = 210 - 0,5 x wiek - 0,022 x masa ciała w kg

Dla mężczyzn:
HRmax = 202 - (0,55 x wiek) lub HRmax = 210 -  0,5 x wiek - 0,22 x masa ciala w kg + 4

Prawidłowe wartości tętna

W zależności od wieku i stanu fizjologicznego wartości tętna spoczynkowego różnią się od siebie i wynoszą:

• 140/min – u noworodka;
• 110-120/min – u dziecka rocznego;
• 100-115/min – u dziecka 2-letniego;
• 80-90/min u dziecka 7-letniego;
• 80-85/min u dziecka 14-letniego;
• 60-90-min u dorosłego człowieka;
• 60/min u ludzi starszych

Wartość tętna czyli praca serca, zależy również od sytuacji w której się w danym momencie znajdujemy. Sytuacje, w której wartość tętna może być podwyższona to pozytywne emocje, odwodnienie organizmu oraz wysiłek fizyczny. W czasie spoczynku nocnego serce zwalnia swoją pracę, co skutkuje niższym tętnem. Należy zaznaczyć, że u osób młodych, uprawiających sport wartości tętna mogą być poniżej normy (<50 uderzeń na minutę). Jeśli nie towarzyszą inne objawy chorobowe to jest to naturalna cecha adaptacyjna organizmu.

Dlaczego warto sprawdzać tętno?

Zaburzenia w wartościach mierzonego tętna mogą być objawem stanu chorobowego toczącego się w organizmie. Zbyt szybkie tętno może świadczyć o takich dolegliwościach jak nadczynność tarczycy, niedokrwistość czy niewydolność serca. Zbyt niskie tętno serca może zwiastować: niedoczynność tarczycy, wysokie stężenie potasu we krwi czy zaburzenie funkcji układu przewodzącego impulsy w sercu. 

Jak sprawdzić swoje tętno?

Częstotliwość tętna jest ważnym parametrem oceny stanu naszego zdrowia. Z łatwością możemy samodzielnie wykonać jego pomiar. Aby sprawdzić swoje tętno przyda się zegar z sekundnikiem. Ponadto, należy znaleźć miejsce, w którym jest ono najlepiej wyczuwalne. Do miejsc, w których możemy wyczuć tętno zalicza się:

• tętnicę szyjną,
• tętnicę promieniową (najczęstszy pomiar),
• tętnicę udową,
• tętnicę podkolanową,
• tętnicę piszczelową tylną.

Pomiar podawany jest jako uderzenia serca na minutę. Prawidłowe tętno charakteryzuje się jednakową siłą uderzeń. Napięcie jest prawidłowe gdy puls w naczyniu tętniczym jest dobrze wyczuwalny, przy czym tętnica jest elastyczna. Jeśli pomiar pokazuje, że tętno jest poniżej  lub powyżej normy, należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W czasie pomiaru tętna zwraca się uwagę na kilka jego cech: 

• częstotliwość,
• miarowość,
• wypełnienie,
• napięcie,
• symetrię.

Nie można bagatelizować odchyleń w wartościach tętna, ponieważ mogą one być objawem choroby.

Autor