Leki na nadczynność tarczycy

Czym jest nadczynność tarczycy?

Nadczynność tarczycy, inaczej nazywana hipertyreozą, jest zaburzeniem związanym z nadmiernym wytwarzaniem hormonów tarczycy, takich jak tyroksyna i trójjodotyronina. Ich zwiększona ilość może być konsekwencją:

• nadprodukcji hormonów w obrębie tarczycy; 
• nieprawidłowego metabolizmu obwodowego tyroksyny i trójjodotyroniny; 
• zaburzonej czynności receptorów wiążących hormony tarczycy,
• zbyt dużej podaży hormonów tarczycy w trakcie leczenia.

Jakie są przyczyny nadczynności tarczycy?

Nadczynność tarczycy rozpoznaje się u około 2% populacji osób dorosłych. Jej najczęstszą przyczyną, stanowiącą 75% rozpoznań, jest choroba Gravesa-Basedowa. Jest to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, które polega na produkcji przez organizm przeciwciał przeciwko receptorowi TSH. W konsekwencji przeciwciała pobudzają czynność wydzielniczą tarczycy, prowadząc do objawów związanych z nadczynnością tarczycy. 

Poza chorobą Gravesa-Basedowa, nadczynność tarczycy może być związana z podostrym zapaleniem tarczycy czy występowaniem na tarczycy guzka o aktywności hormonalnej. Jednakże objawy nadczynności tarczycy nie muszą być związane z nieprawidłowym działaniem samej tarczycy. Przysadka mózgowa, wydzielając hormon tyreotropinę (TSH), pobudza do aktywności tarczycę. Dlatego czasem objawy nadczynności mogą być spowodowane nadmiernym wytwarzaniem i wydzielaniem TSH przez przysadkę mózgową. Taka sytuacja może być związana z obecnością guzów w obrębie przysadki mózgowej, która jest stale pobudzana do wydzielania tyreotropiny.

Jakie są objawy nadczynności tarczycy?

Nadczynność tarczycy manifestuje się zmianami w funkcjonowaniu całego organizmu. Ze strony układu nerwowo-mięśniowego obserwuje się nadpobudliwość, drżenie rąk, trudności w koncentracji i osłabienie mięśniowe. Nieprawidłowości widoczne są również w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Nadczynność tarczycy może powodować tachykardię, czyli przyspieszenie akcji serca oraz zwiększoną amplitudę ciśnienia tętniczego krwi. Chorzy zmagający się z nadczynnością tarczycy doświadczają także zmian skórnych, m.in. świądu skóry, pękających paznokci, wzmożonego wypadania włosów czy zwiększonej potliwości. Skóra chorych jest z reguły bardziej wilgotna, aksamitna i ciepła. Zwiększenie ilości hormonów tarczycowych wiąże się z przyspieszeniem metabolizmu, przez co pacjenci zmagają się z utratą masy ciała pomimo prawidłowego apetytu oraz szybszymi ruchami perystaltycznymi jelit, co przekłada się na częstsze wypróżnienia.

Nadczynność tarczycy - leczenie

Leczenie nadczynności tarczycy może przebiegać na wiele sposobów. Stosuje się:

• leki tyreostatyczne, 
• leczenie operacyjne, 
• leczenie jodem radioaktywnym. 

Leki tyreostatyczne działają w różnych mechanizmach. Pochodne imidazolu i tiouracylu hamują syntezę organicznych połączeń jodu w tarczycy, które są niezbędne w procesie powstawania hormonów tarczycy. Do tej grupy leków należą tiamazol i propylotiouracyl. Substancje takie jak węglan litu hamują tworzenie się hormonów tarczycy oraz uwalnianie ich do krwi. Poza lekami tyreostatycznymi, w leczeniu nadczynnosci tarczycy pomocne bywają leki β-adrenolityczne, np. propranolol i acebutolol, które łagodzą objawy ze strony układu sercowo-naczyniowego: zmniejszają uczucie kołatania serca i wpływają na spadek ryzyka wystąpienia arytmii. 

Wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w wybranej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Nieleczona nadczynność tarczycy - konsekwencje

Najpoważniejszą i zagrażającą życiu konsekwencją nieleczonej nadczynności tarczycy jest przełom tarczycowy, którego śmiertelność wynosi od 10-30%. To zespół objawów pojawiających się na skutek niewyrównanej nadczynności tarczycy. Czynnikiem wywołującym może być infekcja, odstawienie leków przeciwtarczycowych, leczenie operacyjne lub stosowanie jodu radioaktywnego. Objawami przełomu tarczycowego jest:

• zwiększenie temperatury ciała, 
• szybki spadek masy ciała, 
• pobudzenie, 
• lęk, 
• drgawki, 
• wymioty. 

Bibliografia:

1. Wiercińska, M., Wnęk, D. (2022). Choroba Gravesa i Basedowa: przyczyny, objawy, dieta i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/294796,choroba-gravesa-i-basedowa-przyczyny-objawy-dieta-i-leczenie. (Dostęp: 01.2023).
2. Łącka, K., Czyżyk, A. (2008). Leczenie nadczynności tarczycy. Farmacja współczesna, 1, s. 69-78.