Tarczyca - dlaczego jest tak ważna dla naszego organizmu?

Czym jest tarczyca?

Tarczyca jest niewielkim, nieparzystym gruczołem dokrewnym, umiejscowionym pod krtanią z przodu szyi, w jej dolnej części. Zbudowana jest z dwóch płatów, które połączone są wąską cieśnią. Zdarzają się przypadki, gdy w tarczycy występuje jeszcze trzeci płat. Sama tarczyca waży niewiele, około 30 g, jednak może się powiększać w zależności od momentu cyklu, a także stanu zdrowia.

Rola tarczycy w organizmie

Rolą tarczycy w organizmie jest wydzielanie hormonów - trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Niektórzy błędnie sądzą, że tarczyca wydziela także tyreotropinę (TSH). Choć TSH ma bezpośredni związek z funkcjonowaniem tarczycy, za jego wydzielanie odpowiedzialna jest przysadka mózgowa. Jaka jest zatem funkcja TSH? Stymuluje komórki tarczycy do produkcji i wydzielania T3 i T4. Tarczyca działa prawidłowo, gdy ma zapewniony odpowiedni poziom jodu oraz TSH. Stan prawidłowej pracy tarczycy nazywany jest eutyreozą.

Produkowane przez tarczycę hormony regulują wiele procesów w organizmie. Tyroksyna bierze udział w różnych przemianach metabolicznych. Ma także wpływ na prawidłową pracę gruczołów płciowych oraz układu sercowo-naczyniowego. Jej najważniejszym zadaniem jest branie udziału w przemianie trójjodotyroniny. Ta zaś ma ogromny wpływ na pracę układu nerwowego oraz rozwój organizmu i procesy wzrostu.

Tarczyca i poziom hormonów

Regularne badania profilaktyczne pozwalają zawczasu zdiagnozować różne problemy zdrowotne. Z tego względu warto co jakiś czas wykonywać badania tarczycy. Podstawowym jest oznaczenie poziomu TSH. Wyniki poniżej lub powyżej normy są wskazaniem do dalszej diagnostyki, np. oceny stężenia wolnych hormonów tarczycy (FT3 i FT4). Jeżeli zdecydujemy się na wykonanie badań laboratoryjnych, warto poznać normy dla poszczególnych hormonów.

• TSH: 0,27–4,2 µU/ml

Normy TSH dla kobiet w ciąży

• I trymestr:od 0,1 do 2,5 mIU/l
• II trymestr:od 0,1 do 3,0 mIU/l
• III trymestr:od 0,1 do 3,0 mIU/l

Normy stężenia wolnych hormonów tarczycy

• FT3: 2,00 – 4,40 pg/ml
• FT4: 0,93 – 1,70 ng/dl

W przypadku podejrzenia autoimmunologicznych chorób tarczycy, lekarz może zlecić także badania poziomu przeciwciał – anty-TPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej) oraz anty-TG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie).

• anty-TPO: podwyższone, powyżej 35 IU/ml)
• anty-TG: (podwyższone, powyżej 115 IU/ml)

Wskazane normy mogą się różnić w zależności od metodologii i interpretacji przyjętych w danym laboratorium analitycznym. Każde laboratorium przy wynikach badań podaje przyjęte przezeń normy.

Chora tarczyca – co się dzieje, gdy szwankuje?

Wiemy już, że prawidłowo funkcjonująca tarczyca jest niezwykle ważna dla naszego zdrowia. Jej istotność najlepiej obrazują dolegliwości, które pojawiają się w momencie, gdy coś zakłóca jej pracę. A chorób towarzyszących tarczycy jest niemało. Ich leczeniem zajmuje tyreologia, jedna z gałęzi endokrynologii. Choroby tarczycy można podzielić na 4 grupy:

• wynikające z nadmiernej lub niedostatecznej produkcji hormonów,
• wynikające z powiększenia tarczycy,
• objawiające się obecnością guzków,
• objawiające się zapaleniem tarczycy.

Wskazane objawy mogą występować osobno lub ze sobą współistnieć.

Niedoczynność tarczycy

W przypadku niedoczynności tarczycy, gruczoł produkuje zbyt mało hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. W jaki sposób objawia się niedoczynność? Chorzy mają kłopoty ze snem i szybko się męczą, co utrudnia uprawianie regularnej aktywności fizycznej. Doskwierają im bóle stawów i mięśni, pojawiają się także problemy z suchą skórą i osłabionymi włosami. Wiele chorych ma problemy ze wzrostem masy ciała. U kobiet pojawiają się zaburzenia cyklu miesięcznego. Wśród najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy wskazuje się chorobę Hashimoto, leczenie jodem radioaktywnym, a także operacyjne usunięcie tego gruczołu. W leczeniu niedoczynności stosuje się Euthyrox, Letrox (bez laktozy) lub Eltroxin. Dokładny skład tych leków oraz ich możliwe działania niepożądane można sprawdzić na stronie KtoMaLek.pl. Serwis umożliwia również rezerwację leku w najbliższej aptece.

Nadczynność tarczycy

W nadczynności tarczycy gruczoł produkuje zbyt dużo hormonów w stosunku do zapotrzebowania organizmu. Najczęstszą przyczyną tego stanu rzeczy jest choroba Gravesa-Basedowa oraz guzki tarczycy. Choroba objawia się zwiększoną nerwowością, zaburzeniami trawienia, dusznościami oraz kołataniem serca, nadmierną potliwością i wrażliwością na ciepło, a także zmianami skórnymi i pogarszającą się kondycją włosów i paznokci. W leczeniu stosuje się leki przeciwtarczycowe, których zadaniem jest ograniczenie wydzielania hormonów, m.in. Metizol, Thyrosan i Thyrozol, a także wspomagająco beta-blokerami, jak Propranolol i Metocard.

Choroba Hashimoto

Choroba Hashimoto ma podłoże autoimmunologiczne i wiąże się z przewlekłym zapaleniem tarczycy. To najczęściej spotykany typ zapalenia tego gruczołu. Co ważne, Hashimoto często przyczynia się do rozwoju niedoczynności tarczycy. Przyczyny tego schorzenia nie zostały do końca poznane. Chorzy uskarżają się na ciągłe uczucie zmęczenia i senność, bóle mięśni i stawów oraz problemy z koncentracją. Często zauważalnym symptomem jest nagły przyrost masy ciała, a także suchość skóry. Więcej informacji na temat choroby Hashimoto dostępnych jest w naszym artykule.

Choroba Gravesa-Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa ma podłoże autoimmunologiczne i jest przyczyną nadczynności tarczycy. W trakcie choroby tarczyca ulega powiększeniu. Osoba chora często jest nerwowa i przemęczona, odczuwa kołatania serca, czasem również tachykardię oraz podwyższone tętno i drżenie mięśni. Typowy jest także spadek wagi oraz nadmierna potliwość i nietolerancja ciepła. W leczeniu farmakologicznym stosuje się tzw. tyreostatyki, jak Metizol czy Thyrozol.

Autor