Nadmierna potliwość - wstydliwy problem. Jak temu zaradzić?

Dlaczego się pocimy?

Pocenie się jest naturalną reakcją ludzkiego organizmu, pozwalającą utrzymać prawidłową ciepłotę ciała oraz umożliwiającą wydalenie zbędnych produktów przemiany materii. Czym właściwie jest pot? Składa się przede wszystkim z wody, a także soli, węglowodanów, tłuszczów, minerałów (w tym magnezu, żelaza i potasu) oraz takich związków, jak amoniak, kwas moczowy czy mocznik. Wydzielany jest przez gruczoły potowe, których na ludzkim ciele są nawet 3 miliony. Najwięcej z nich znajduje się na skórze dłoni oraz podeszwach stóp, a także pod pachami i w pachwinach . Zapach potu może być bardzo zróżnicowany, co uzależnione jest od flory bakteryjnej bytującej na powierzchni skóry, a także poziomu higieny czy nawet rodzaju spożywanych pokarmów.

Pocenie się odpowiada za termoregulację organizmu, dodatkowo dba o prawidłowe nawilżenie skóry. Wraz z wydzieliną z gruczołów łojowych chroni skórę przed działaniem negatywnych czynników zewnętrznych. Proces pocenia nasila się zwłaszcza w trakcie upałów, jest także naturalną reakcją na zwiększoną aktywność fizyczną, silne emocje oraz stres.

Hiperhydroza, czyli nadmierna potliwość

Gdy nasz organizm produkuje więcej potu, niż jest to potrzebne, mówimy o hiperhydrozie. To dosyć powszechne zaburzenie funkcjonowania gruczołów potowych. W wielu przypadkach ma ona charakter pierwotny, co oznacza, że nie sposób określić jej dokładną przyczynę. Lekarze przeważnie wskazują tu na pewne uwarunkowania genetyczne. Zdarza się jednak, że mamy do czynienia z hiperhydrozą wtórną, wówczas przyczyną może być choroba.

Nadmierna potliwość dotyka zwykle skóry dłoni, stóp, pach oraz skóry głowy. Niektóre osoby pocą się na całym ciele. Stan ten nazywany jest uogólnioną nadpotliwością.

Jakie są przyczyny nadmiernej potliwości?

Warto zdawać sobie sprawę, że nadmierna potliwość może być jednym z objawów niektórych chorób. Zwykle towarzyszą jej także inne, dzięki którym łatwiej można zdiagnozować toczące organizm schorzenie.

• Infekcje bakteryjne i wirusowe - typowym objawem przeziębienia lub grypy jest podwyższona temperatura ciała oraz nadmierne pocenie się. Może ono występować w przypadku takich zakażeń, jak bruceloza, gruźlica, malaria.
• Cukrzyca - w stanie niedocukrzenia (hipoglikemii) dochodzi do nadmiernego pocenia się, najczęściej w nocy. Osoba chora doświadczać uczucia "zalewania zimnym potem", a także intensywnego pocenia się pod pachami i na skórze głowy.
• Nadczynność tarczycy - zwiększenie produkcji hormonów przyczynia się do przyspieszenia metabolizmu i wzmożonej produkcji ciepła. W efekcie osoby z nadczynnością zmagają się m.in. z nadmierną potliwością i uczuciem gorąca.
• Otyłość - nadmiar tkanki tłuszczowej u osób otyłych uniemożliwia efektywne wydalanie ciepła z organizmu. Między innymi dlatego osoby zmagające się z otyłością bardziej się pocą, dla organizmu jest to bowiem najbardziej skuteczny sposób na usunięcie nadmiaru ciepła.
• Menopauza – związana jest ze spadkiem poziomu estrogenów. Jednym z charakterystycznych jej objawów są zimne poty oraz uderzenia gorąca, które zdarzają się zarówno za dnia, jak i nocą.
• Zaburzenia neurologiczne - nadpotliwość jest jednym z objawów neuropatii autonomicznej, jamistości rdzenia lub autonomicznej dysrefleksji.
• Nowotwory - nadmierna potliwość może wskazywać na niektóre nowotwory krwi, jak białaczka, chłoniak czy ziarnica. Może być również objawem nowotworu trzustki lub guzów chromochłonnych.
• Zawał mięśnia sercowego - jeżeli nadmiernie się pocimy, a dodatkowo odczuwamy ból w klatce i duszności, mogą to być objawy zawału serca. W takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się na pogotowie ratunkowe.

Powyższe objawy najlepiej skonsultować ze swoim lekarzem rodzinnym, który na podstawie wstępnej diagnostyki i badań podejmie decyzję, czy skierować nas do specjalisty.

Nadmierna potliwość - jak zapobiegać?

Nadmierne pocenie się rodzi duży dyskomfort i skrępowanie. Na wskroś przepocona koszula na rozmowie kwalifikacyjne czy wilgotne dłonie podczas ważnego spotkania mogą skutecznie zachwiać pewnością siebie. Jeżeli nadmierna potliwość jest jednym z objawów choroby, jej wyleczenie powinno rozwiązać ten uciążliwy problem. W przypadku nadpotliwości pierwotnej jedynym rozwiązaniem jest podejmowanie prób zatrzymania tego procesu. Podstawowym produktem, przeznaczonym do walki z potem są antyperspiranty i blokery, które miejscowo zmniejszają wydzielanie potu (Ziaja Blocker, Dermedic Antipersp R, Medispirant, Perspiblock Deo). Ich substancją czynną jest chlorek glinu, który wykazuje działanie antyperspiracyjne. Dostępne są również preparaty do stosowania na problematyczne partie, jak dłonie i stopy (Medispirant żel, Etiaxil Sensitive, Antidral, Acerin Foot Protect, Scholl Fresh Step). Do stóp można zastosować zasypki, które ochronią skórę przed podrażnieniami i pochłoną nadmiar wilgoci (Alta, Alantan, Ziołolek talk kosmetyczny, Antypot).

Osoby zmagające się z nadpotliwością uogólnioną mogą sięgnąć po dedykowane żele pod prysznic (Medispirant Żel, Pharmacy Antyperspirant Żel do mycia ciała) oraz antyperspiracyjne preparaty do stosowania na całe ciało (Antidral, Diclor). W aptekach dostępne są także suplementy diety zawierające wyciągi z ziół (Perspiblock Forte), których zadaniem jest normalizacja i zahamowanie nadmiernego pocenia.

Może się zdarzyć, że problem nadpotliwości jest bardzo uciążliwy i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Warto wówczas zwrócić się o pomoc do lekarza lub kosmetologa. Skuteczną metodą walki z nadpotliwością są zabiegi z wykorzystaniem toksyny botulinowej, popularnie zwanej botoksem. Lekarz medycyny estetycznej lub dermatolog wstrzykują toksynę w problematyczne rejony, dzięki czemu dochodzi do zahamowania pracy gruczołów potowych. Efekt utrzymuje się przez kilka miesięcy. Innym rozwiązaniem są zabiegi laserowe, które niszczą gruczoły potowe. Niewielu pacjentów decyduje się na leczenie chirurgiczne, polegające na odnerwieniu okolic nadmiernie potliwych. Jest ono bardziej inwazyjne i wymaga długiej rekonwalescencji.

Domowe sposoby

Aby wspomóc działanie różnych środków antyperspiracyjnych warto zmienić kilka nawyków i zastosować się do prostych rad, które zwiększą skuteczność walki z nadpotliwością.

• Najważniejszym elementem jest niemal pedantyczna dbałość o higienę osobistą. Należy zwrócić szczególną uwagę na miejsca, które pocą się najbardziej. Konieczne są zatem częstsze zmiany ubrań i regularne wizyty pod prysznicem. Dobierając garderobę stawiajmy na ubrania z naturalnych i przewiewnych tkanin.
• Nieco inaczej wygląda sprawa w trakcie uprawiania sportu. Przy intensywnych treningach najlepiej sprawdza się odzież z tkanin, które odprowadzają wilgoć ze skóry.
• Nadmierna potliwość często grozi odwodnieniem, dlatego należy pamiętać o wypijaniu 2-2,5l wody w ciągu dnia.
• Gorące i mocno przyprawione posiłki podnoszą temperaturę ciała i sprzyjają nadpotliwości. Lepiej więc unikać intensywnie doprawionych posiłków. Również takie produkty, alkohol, kawa czy cytrusy mogą stymulować gruczoły potowe do wzmożonej pracy.
• Zamiast kawy możemy sięgnąć po napary z szałwii, pokrzywy czy skrzypu polnego, które wykazują działanie ograniczające wydzielanie potu.