Czerwone krwinki (erytrocyty) - rola w organizmie, normy

Jaka jest rola erytrocytów?

Na elementy morfotyczne krwi składają się leukocyty (białe krwinki), trombocyty (płytki krwi) oraz erytrocyty, czyli czerwone krwinki. Erytrocyty wytwarzane są przez układ krwiotwórczy (proces erytropoezy), przede wszystkim szpik kostny czerwony, znajdujący się istocie gąbczastej (nasadach kości długich i kościach płaskich). Cykl życia czerwonych krwinek wynosi około 120 dni, po tym czasie są one rozkładane w śledzionie i wątrobie, a składniki rozpadu są następnie ponownie wykorzystywane do produkcji nowych krwinek.

Główną rolą erytrocytów jest transport cząsteczek tlenu z płuc do pozostałych tkanek, jak również transportowanie dwutlenku węgla. Jest to możliwe, ponieważ w czerwonych krwinkach obecna jest hemoglobina (Hb, Hgb) – białko odpowiadające za szkarłatny kolor krwinek. Budowa erytrocytów sprawia, że są elastyczne i mogą przemieszczać się nawet najmniejszymi naczyniami krwionośnymi. Strukturę komórki tworzą sieci białek błonowych i antygeny układu AB0 i Rh, których obecność określa grupę krwi.

Erytrocyty – normy w badaniach

Aby sprawdzić poziom erytrocytów we krwi, należy wykonać morfologię krwi. Krew do tego badania pobiera się w godzinach porannych (między godziną 7 a 10), a pacjent powinien być na czczo. Na wynikach badań laboratoryjnych erytrocyty oznaczane są skrótem RBC (ang. red blood cell).

Normy poziomy erytrocytów (RBC) u osób dorosłych

• kobiety: 4,2–5,4 mln/mm³
• mężczyźni: 4,5–5,9 mln/mm³

Dodatkowo podczas morfologii laboratoria oznaczają też poziom hemoglobiny.

Normy hemoglobiny (Hb, HGB) u osób dorosłych

• kobiety: 12,0 - 16,0 g/dl (7,2 - 10,0 mmol/l)
• mężczyźni: 14,0- 18,0 g/dl (7,8 - 11,3 mmol/l)
• kobiety ciężarne 11 – 14 g/dl (6,9–8,8 mmol/l)

Musimy pamiętać, że powyższe normy mają charakter poglądowy, a uzyskane wyniki należy analizować na podstawie wartości referencyjnych wybranego laboratorium. 

Poziom erytrocytów – kiedy sprawdzić?

Oprócz podstawowej morfologii krwi, którą wykonuje się przy okazji corocznych badań profilaktycznych, lekarz może skierować pacjenta na badania krwi i sprawdzenie poziomu erytrocytów w przypadku:

• diagnostyki niedokrwistości (anemii);
• podejrzenia schorzeń szpiku kostnego;
• diagnostyki nowotworowej;
• podejrzenia niedotlenienia organizmu (organizm w takich sytuacjach reaguje zwiększoną produkcją erytrocytów).

Niski poziom erytrocytów (erytrocytopenia)

Erytrocytopenia to stan, gdy poziom erytrocytów znajduje się poniżej przyjętej normy i najczęściej sygnalizuje problem z niedokrwistością. Anemia może wynikać z różnych przyczyn, w tym:

• niedoborów w diecie spowodowanych niską podażą pewnych składników (żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12), co może wiązać się z występowaniem chorób przewlekłych układu pokarmowego lub upośledzonym wchłanianiem;  
• znacznej utraty krwi o charakterze ostrym (np. na skutek urazu) lub przewlekłym (np. obfite miesiączki, krwawienie z przewodu pokarmowego w przebiegu choroby wrzodowej); 
• upośledzenia wytwarzania erytrocytów (wynikającego z chorób szpiku kostnego), 
• skróconego czasu życia czerwonych krwinek (spowodowanego niewłaściwymi reakcjami immunologicznymi organizmu, nieprawidłową budową krwinek czy też zaburzeniami syntezy hemoglobiny).

Niedobór erytrocytów prowadzi do niedotlenienia komórek organizmu, czego objawem jest bladość i przesuszenie skóry, przewlekłe zmęczenie i osłabienie, pogorszona koncentracja i problemy z zapamiętywaniem, nawracające bóle i zawroty głowy, a także bóle w klatce piersiowej oraz nieregularne lub przyspieszone bicie serca.

Wysoki poziom erytrocytów (erytrocytoza)

Zdarza się, że poziom erytrocytów przekracza dopuszczalne normy, mówimy wówczas o nadkrwistości, czyli erytrocytozie. Często stwierdza się ją u nałogowych palaczy tytoniu, pracowników wykonujących bardzo forsowną pracę fizyczną, a także osób przebywających na dużych wysokościach.

Wysoki poziom erytrocytów może też być objawem choroby, w tym niektórych schorzeń nowotworowych (np. rak nerki), chorób rozrostowych szpiku, wad serca czy przewlekłych chorób płuc.

Niezależnie od tego, czy wyniki wskazały podwyższony lub obniżony poziom erytrocytów, należy skonsultować je z lekarzem, który na podstawie naszej historii medycznej postawi właściwą diagnozę lub skieruje nas na dalsze badania diagnostyczne.