Przepuklina rozworu przełykowego — przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, profilaktyka

Przepuklina roztworu przełykowego — przyczyny

Przyczyny przepukliny przełyku, czyli rozworu przełykowego, mogą być różne. Najczęściej do jej powstania przyczyniają się:

• osłabienie mięśni przepony – naturalne osłabienie mięśni w okolicy rozworu przełykowego z wiekiem oraz po operacjach lub urazach;
• wzrost ciśnienia w jamie brzusznej – na przykład podczas kaszlu, zaparć, dźwigania ciężkich przedmiotów, ciąży czy otyłości;
• predyspozycje genetyczne – niektóre osoby mają słabszą strukturę tkanek, co sprzyja powstawaniu przepukliny;
• choroby przewlekłe – takie jak przewlekłe zapalenie oskrzeli czy choroby układu oddechowego, które powodują częste kaszle i zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej;
• niekorzystne czynniki stylu życia – np. niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu.

Przepuklina roztworu przełykowego — objawy

Przemieszczający się żołądek do klatki piersiowej może powodować objawy takie jak zgaga, odbijanie, trudności w połykaniu, ból w klatce piersiowej. W wyniku podrażnienia przełyku może pojawiać się nawracająca chrypka, kaszel lub uczucie podrażnienia gardła. W poważniejszych przypadkach, gdy przepuklina powoduje powikłania, mogą pojawić się nudności lub wymioty. Przepuklina rozworu przełykowego może rozwijać się stopniowo i na początku choroby nie dawać żadnych objawów. 

Przepuklina roztworu przełykowego — diagnostyka

Diagnostyka przepukliny przełyku obejmuje kilka kroków, które pomagają lekarzowi potwierdzić jej obecność i ocenić stopień zaawansowania. Oto najczęściej stosowane metody:

• wywiad i badanie fizykalne – lekarz pyta o objawy takie jak zgaga, odbijanie, trudności w połykaniu oraz przeprowadza badanie fizykalne. Samo badanie z wywiadem zwykle nie jest wystarczające do postawienia diagnozy;
• gastroskopia (endoskopia) – to badanie polegające na wprowadzeniu cienkiej rurki z kamerą przez usta do przełyku i żołądka. Pozwala na bezpośrednią ocenę stanu błony śluzowej, wykrycie przepukliny i ewentualnych powikłań, takich jak zapalenie czy owrzodzenia;
• rentgen z kontrastem (fluoroskopia) z użyciem barwnika (np. barium swallow test) – pacjent pije roztwór zawierający kontrast, a następnie wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Ta metoda pozwala zobaczyć, jak żołądek i przełyk ułożone są względem siebie i czy występuje przepuklina.
• manometria przełyku – badanie polegające na pomiarze ciśnienia w przełyku podczas połykania, co pomaga ocenić funkcję mięśni przełyku i rozpoznanie zaburzeń motoryki.

W niektórych przypadkach lekarz może zlecić jeszcze inne badania, ale powyższe są najczęściej stosowane w diagnostyce przepukliny przełyku. 

Przepuklina roztworu przełykowego — leczenie

Leczenie przepukliny rozworu przełykowego zależy od jej wielkości, objawów i ewentualnych powikłań. Ważnym elementem jest zmiana stylu życia i odpowiednia dieta. Należy unikać pokarmów wywołujących zgagę (np. tłuste, ostre, kwaśne), jeść mniejsze posiłki i unikać leżenia po jedzeniu. W przepuklinie przełyku mogą pomóc leki, najczęściej stosuje się inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol), które zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego i łagodzą objawy zgagi. 

Niektóre techniki fizjoterapii mogą pomóc wzmocnić mięśnie przepony i poprawić funkcję układu pokarmowego. W przypadku dużych przepuklin, które powodują poważne objawy, powikłania lub nie reagują na leczenie zachowawcze, rozważa się zabieg chirurgiczny. Najczęściej wykonywana jest operacja, podczas której część żołądka zostaje owinięta wokół dolnego przełyku, aby zapobiec cofaniu się treści żołądkowej. Ważne jest, aby leczenie było dostosowane indywidualnie do pacjenta i prowadzone pod nadzorem lekarza. 

Dostępność leków i suplementów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Przepuklina roztworu przełykowego — profilaktyka

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju przepukliny przełykowej, warto zadbać o kilka prostych zasad profilaktyki. Należy unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz ćwiczeń zwiększających ciśnienie w jamie brzusznej. Warto zadbać o odpowiednią masę ciała, dostosowaną do naszego wzrostu i wieku, ponieważ nadwaga i otyłość zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej, co sprzyja powstawaniu przepukliny. Ważne, aby unikać tłustych, ostrych oraz kwaśnych potraw, które mogą powodować zgagę i zwiększać ciśnienie w żołądku. Warto rzucić palenie oraz ograniczyć spożywanie alkoholu, ponieważ oba te czynniki  mogą osłabiać mięśnie przepony i sprzyjać powstawaniu przepukliny. 

Pamiętaj, że zdrowy styl życia i odpowiednia profilaktyka mogą znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju przepukliny przełykowej!

Bibliografia

1. Pierowski, B.W., Kanszyn, N.N., Nikołajew, N.O. (1970). Chirurgia przepony. Piętniewicz J (tłum.). PZWL, Warszawa, s. 210–214.
2. Świdnicka‑Siergiejko, A. i inni (2022). Postępowanie diagnostyczno‑terapeutyczne w chorobie refluksowej przełyku. Medycyna Praktyczna, 6, s. 41-45. 
3. Smólska, I. (1995). Niedrożności przewodu pokarmowego. [w:] Zalewski T. (red.): Choroby przewodu pokarmowego u dzieci. PZWL, Warszawa, s. 468–470. 

Autor