Choroby układu oddechowego — rodzaje, diagnostyka, leczenie

Jakie są choroby układu oddechowego?

Choroby układu oddechowego stanowią szeroką grupę schorzeń o różnej etiologii. Znajdują się na szóstym miejscu pod względem przyczyn zgonów na świecie. Ze względu na fizjologię układu oddechowego, choroby go dotykające można podzielić na:

• obturacyjne, czyli związane ze zmniejszonym przepływem powietrza przez układ oddechowy,
• restrykcyjne, polegające na zmniejszeniu czynnościowej objętości płuc.

Do najczęstszych obturacyjnych chorób układu oddechowego zalicza się m.in. zapalenie oskrzeli, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), astmę oskrzelową czy mukowiscydozę, a do chorób restrykcyjnych, takie schorzenia jak choroby śródmiąższowe płuc, pylice płuc, zapalenia naczyń płucnych, zwłóknienia, sarkoidoza, gruźlica oraz rozsiewy nowotworowe. 

Ze względu na czas trwania, choroby układu oddechowego można podzielić na te o przebiegu ostrym — charakteryzujące się szybkim zaostrzeniem objawów i krótkim czasem trwania lub o przebiegu przewlekłym. 

Wśród chorób układu oddechowego o podłożu zakaźnym, można wyróżnić:

• wirusowe choroby układu oddechowego,
• bakteryjne choroby układu oddechowego.

Do pierwszej grupy zalicza się schorzenia takie jak przeziębienia, najczęściej powodowane przez rinowirusy oraz wirusy RSV, a do bakteryjnych gruźlicę czy bakteryjne zapalenie płuc. 

Jakie są przyczyny chorób układu oddechowego?

Przyczynami chorób przewlekłych, dotykających układ oddechowy są:

• obciążenia genetyczne (astma, POChP),
• czynniki zanieczyszczające powietrze (biologiczne i chemiczne),
• nieprawidłowy tryb życia (mała aktywność fizyczna, otyłość, nieprawidłowa dieta).

Duży wpływ na występowanie chorób układu oddechowego ma stopień zanieczyszczenia powietrza dymem papierosowym. Dym zawiera substancje o działaniu rakotwórczym i jest szkodliwy zarówno dla osób palących, jak i dla biernych palaczy, czyli osób przebywających w towarzystwie osoby palącej. 

Jakie są objawy chorób układu oddechowego?

Objawami, które powinny być powodem do odwiedzenia lekarza rodzinnego, powinny być:

• uporczywy kaszel, utrzymujący się powyżej 3 tygodni, 
• świszczący oddech, 
• ból w klatce piersiowej, 
• trudności w oddychaniu i płytki oddech, 
• wysoka gorączka, 
• kaszel i katar z domieszką krwi. 

Diagnostyka chorób układu oddechowego

Pacjent, w zależności od towarzyszących mu objawów może zostać skierowany na odpowiednie badania, aby lekarz mógł postawić prawidłową diagnozę i wdrożyć właściwe leczenie. Do badań, które mają zastosowanie w diagnostyce chorób płucnych, należą:

• spirometria, 
• bronchoskopia, 
• tomografia płuc, 
• RTG klatki piersiowej,
• USG jamy opłucnej.

Poza tymi badaniami może zostać zlecona morfologia krwi z rozmazem, a przy podejrzeniu chorób na tle alergicznym — zbadanie poziomu odpowiednich przeciwciał oraz wykonanie testów alergicznych. 

Jak leczyć choroby układu oddechowego? 

Część chorób układu oddechowego, zwłaszcza tych o podłożu infekcyjnym, jest leczona z pomocą lekarza rodzinnego. W razie potrzeby lekarz pierwszego kontaktu może wystawić skierowanie do pulmonologa lub alergologa. Ważną rolę w terapii przewlekłych chorób układu oddechowego odgrywa także fizjoterapia. 

Leczenie chorób układu oddechowego zależy od przyczyny. Choroby o podłożu zakaźnym są leczone objawowo - z użyciem leków przeciwgorączkowych (paracetamol, ibuprofen), działających wykrztuśnie (ambroksol, N-acetylocysteina) lub przeciwkaszlowo (butamirat, kodeina) czy przeciwzapalnie (budezonid). W przypadku chorób bakteryjnych niezbędne jest wdrożenie antybiotyków (amoksycylina, azytromycyna czy cefuroksym), które mogą być stosowane w chorobach układu oddechowego również u dzieci. 

Leczenie astmy polega najczęściej na stosowaniu leków w postaci wziewnej, zawierających substancje rozszerzające oskrzela (tiotropium, ipratropium, fenoterol) lub przeciwzapalne (budezonid, flutykazon). 

Wybrane leki zarezerwujesz w aptece przez portal KtoMaLek.pl

Profilaktyka chorób układu oddechowego

Do sposobów zapobiegania chorobom układu oddechowego, na które pacjenci mają wpływ, należy dbałość o prawidłową dietę i aktywność fizyczną oraz w miarę możliwości oddychanie czystym powietrzem.

Bibliografia

1. Grabicki, M., & Batura-Gabryel, H. (2008). Zastosowanie aerozoli w terapii chorób układu oddechowego. Przew Lek, 2, 89-95.
2. Ignaszak-Szczepaniak, M., &Horst-Sikorska, W. (2011). Choroby układu oddechowego a układ dokrewny. część II Objawy i zespoły endokrynne w przebiegu chorób układu oddechowego. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 5, No. 1, pp. 6-15).

Autor