Rak płuc - czynniki ryzyka, pierwsze objawy, leczenie, rokowania

Czym jest nowotwór?

Nowotworem nazywa się nieprawidłową tkankę, powstającą z „chorej” komórki organizmu. W wyniku niekontrolowanych podziałów komórka ta rośnie, a organizm traci kontrolę nad procesem namnażania. Nowotwory obejmują więc takie tkanki, które posiadają możliwości namnażania się.

Rak płuc - kto choruje najczęściej?

Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn oraz drugim co do częstości nowotworem występującym u kobiet (po nowotworze piersi). Niestety, ze względu na trudną wykrywalność i niecharakterystyczne objawy, nowotwór ten jest często rozpoznawany stosunkowo późno, co powoduje wysoką śmiertelność wśród chorych.

Objawy raka płuca

Wśród najczęstszych objawów raka płuca wyróżnia się m.in.:

• utrzymujący się kaszel, który zmienia swój charakter;
• chrypkę;
• duszność;
• ”ciężki oddech”;
• plucie krwią (zarówno odkrztuszanie krwi lub odkaszliwanie zabarwionego krwią śluzu);
• ból w klatce piersiowej;
• zaburzenia połykania;
• zapalenie płuc niereagujące na leczenie;
• guzy na płucach widoczne w badaniach obrazowych.

Wiele źródeł potwierdza również obecność palców pałeczkowatych u około 35% chorujących na niedrobnokomórkowego raka płuc.

Niedodma płuc a rak płuc

Jedną z częstszych chorób płuc jest również niedodma płuc, czyli zapadnięcie płuca i zmniejszenie objętości powietrza w płucu. Może dotyczyć małego fragmentu płata lub obejmować całe płuco. 

Niedodma może być spowodowana np. obecnością płynu wysiękowego w jamie opłucnej. Choć niedodma nie jest nowotworem, to czasami zdarza się, że zamknięcie oskrzela (a w konsekwencji powstanie niedodmy) spowodowane jest rosnącym guzem nowotworowym. Stąd tak ważna jest jej diagnostyka zarówno poprzez badania laboratoryjne, jak i obrazowe.

Przyczyny występowania raka płuca

Najczęściej wymieniane przyczyny występowania raka płuca to palenie papierosów, zanieczyszczenie powietrza oraz predyspozycje genetyczne. Należy jednak pamiętać, że ustalenie jednej konkretnej przyczyny pojawienia się choroby jest zazwyczaj niemożliwe.

Diagnostyka raka płuc

Jednymi z ważniejszych badań wykonywanych w diagnostyce raka płuc jest zdjęcie RTG oraz tomografia komputerowa klatki piersiowej. Kolejno lekarz zleca zazwyczaj również badanie węzłów chłonnych w celu wykrycia ewentualnych przerzutów. Kolejne etapy diagnostyki raka płuc obejmować mogą m.in. bronchoskopię lub biopsję. Badanie histopatologiczne wykonuje się w celu zbadania tkanki, z jakiej składa się guz.

Markery nowotworowe i CRP a rak 

U pacjentów z podejrzeniem raka wykonuje się oprócz specjalistycznych badań obrazowych również badania krwi. Jednym ze sprawdzanych wskaźników jest m.in. CRP (białko C-reaktywne), które podczas występowania nowotworów w większości przypadków jest podwyższone.
Istnieje również możliwość oznaczenia markerów nowotworowych, których sprawdzenie nie jest obciążające dla organizmu. Ich oznaczenie może dać lekarzowi informację nie tylko o samej obecności nowotworu, ale również pomóc w ocenie jego zaawansowania klinicznego.

W przypadku raka płuc określa się markery:

• CEA;
• CYFRA 21.1.

Analizą wyników badań powinien zająć się specjalista. Nie rób tego samodzielnie. Tylko całokształt wyników odniesionych do objawów klinicznych jest podstawą do diagnostyki.

Leczenie raka płuc

Istnieje kilka scenariuszy leczenia raka płuc. Plan terapii ustalany jest w odniesieniu do stanu zdrowia i stopnia zaawansowania procesu nowotworowego u konkretnego pacjenta. Terapia raka płuc obejmuje często zabieg operacyjny. Często stosuje się również terapię skojarzoną, czyli połączenie chemioterapii i radioterapii. Leczenie skojarzone wykorzystywane jest nieraz w celu osiągnięcia jak najlepszego wyniku terapeutycznego. U wielu pacjentów z rakiem płuc lekarze sięgają również po immunoterapię, w tym przeciwciała monoklonalne.

Rak płuc - rokowania

Rokowania dla chorych na raka płuc są zazwyczaj dosyć niekorzystne. Jest to nieraz spowodowane późnym wykryciem nowotworu. Aby temu zapobiec, należy kontrolować swój stan zdrowia regularnie oraz stosować profilaktykę w postaci m.in. nie palenia papierosów.
Szacuje się, że okres 5-letniego przeżycia u pacjentów z rakiem niedrobnokomórkowym płuc wynosi 10-15%. Resekcja raka zmienia jednak zwykle rokowanie na korzyść pacjenta. W przypadku raka drobnokomórkowego odsetek pacjentów, którzy przeżyli 3 lata waha się w okolicach 20%.

Dostępność poszukiwanych preparatów w pobliskich aptekach możesz sprawdzić na stronie KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Kamińska, J.A., Kowalska, M.M. (2012). Markery w diagnostyce i leczeniu nowotworów złośliwych. Medycyna po Dyplomie, 01. Dostępne na: https://podyplomie.pl/medycyna/15401,markery-w-diagnostyce-i-leczeniu-nowotworow-zlosliwych. (Dostęp: 06.2023).
2. Pudło, H., Respondek, M., Szefczyk-Polowczyk, L. i inni (2015). Wpływ diety na występowanie chorób nowotworowych. Journal of Education, Health and Sport, 5(9), s. 549-558.
3. Kruczała, M. (2021) Rak płuca. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/84436,rak-pluca. (Dostęp: 06.2023).
4. Jessem, J., Wysocki, W.M., Mejza, F. (2022). Rak płuca. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.14.1. (Dostęp: 06.2023).