Bursztyn — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Bursztyn cechuje wiele właściwości prozdrowotnych, a jego historia sięga już IV w. p.n.e. Wówczas nosił on nazwę Amber. W XIX w. n.e. bursztyn miał zastosowanie w leczeniu histerii, chorób kobiecych, tyfusu, podagry. Obecnie bursztyn cieszy się nadal dużym zainteresowaniem. Bursztyn stosowany jest w formie nalewki na infekcje dróg oddechowych, w chorobach reumatycznych oraz miejscowo do odkażania ran. W postaci kremów i balsamów stosuje się go m.in. do poprawy wyglądu skóry.
Bursztyn — właściwości
Bursztyn (łac. Sucinum, amber, jantar) to żywica, która na skutek utraty wilgoci i sieciowania węglowodorów stała się twarda.
Skład chemiczny bursztynu to odpowiednio węgiel (67-81%), tlen (około 15%), wodór (8,5%-11%) i siarka (1%). W składzie bursztynu można znaleźć również liczne makro- i mikroelementy (miedź, mangan, nikiel, cynk, ołów, wapń, kobalt, żelazo, srebro, sód, tytan, chrom, glin, cyna oraz krzem).
Bursztyn nie rozpuszcza się w wodzie oraz cechuje się wysoką temperaturą topnienia (250-400℃). Posiada on również właściwości elektrostatyczne — przy pocieraniu elektryzuje się, przyciągając drobne przedmioty, np. papier. Substancje aktywne zawarte w bursztynie to między innymi terpeny, seskwiterpeny, związki fenolowe, mineralne, kwasy żywiczne oraz kwas bursztynowy.
Bursztyn — jak wygląda i skąd pochodzi?
Bursztyn to nic innego jak skamieniała żywica (najczęściej z drzew iglastych) o niejednorodnym składzie, która przebywała w ziemi przez miliony lat i stała się twarda w związku z utratą wilgoci i sieciowaniem węglowodorów. Może ona przyjmować różne barwy – od żółtej przez pomarańczową, czerwoną, brunatną aż do prawie czarnej.
Bursztyn jest popularny przede wszystkim u południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego i Morza Północnego. Tam też można znaleźć go najwięcej.
Bursztyn — działanie, wskazania do stosowania
W skład chemiczny bursztynu wchodzi między innymi 3-8% kwasu bursztynowego (łac. Succinid acid). Bursztyn wzmacnia układ odpornościowy, działa ochronnie na układ nerwowy i opóźnia procesy starzenia.
Kwas bursztynowy ma również takie właściwości, jak zwiększenie wydzielania żółci, dzięki czemu można zastosować go przy różnego rodzaju niestrawnościach. Poza tym substancja ta przyczynia się do rozkładu aldehydu octowego, dzięki czemu zmniejsza działania niepożądane występujące przy spożyciu dużej ilości alkoholu.
Bursztyn sprawdzi się również w celu poprawy krążenia żylnego oraz koncentracji.
Ma również właściwości przeciwdrobnoustrojowe oraz antyoksydacyjne, przez co przyspiesza gojenie ran. W celu odkażenia rany można zastosować miejscowo nalewkę bursztynową.
Dzięki działaniu przeciwbólowemu bursztyn jest dobrym środkiem do zwalczania bólu mięśni i stawów — przede wszystkim w postaci maści bursztynowej. Jest również zalecany w chorobach reumatycznych. W kosmetykach ma działanie nawilżające, poprawia elastyczność i jędrność skóry. Może mieć zastosowanie jako środek przeciwzmarszczkowy.
W medycynie ludowej bursztyn był stosowany przez osoby mające choroby tarczycy związane z niedoborem jodu. W tym celu noszono korale z bursztynu lub kładziono go przy zagłówku łóżka — czyli jak najbliżej głowy i szyi.
Bursztyn dla dzieci
W tradycjach ludowych bursztyn stosowało się jako środek podawany dzieciom w celu złagodzenia bólu przy ząbkowaniu, jednakże w dzisiejszych czasach nie poleca się go już w takich wskazaniach.
Bursztyn przy niestrawnościach
Bursztyn, ze względu na obecność kwasu bursztynowego, stosuje się przy niestrawnościach. Zawarty w bursztynie kwas bursztynowy zwiększa wydzielanie żółci. W celu wykorzystania bursztynu przy problemach takich, jak zatrucia czy wymioty, można sporządzić domową nalewkę bursztynową. O tym, jak ją wykonać można przeczytać w dalszej części artykułu.
Bursztyn w przeziębieniach i przy zwiększaniu odporności
Kwas bursztynowy będący składnikiem bursztynu wzmacnia układ odpornościowy, poprawia ogólną odporność organizmu.
Bursztyn wspomaga gojenie ran, dzięki właściwościom przeciwdrobnoustrojowym oraz antyoksydacyjnym. W celu odkażenia ran można zastosować miejscowo nalewkę z bursztynu.
Bursztyn do zastosowania zewnętrznego
Bursztyn znajduje również zastosowanie przy bólach mięśni i stawów ze względu na obecność kwasu bursztynowego, który ma właściwości przeciwbólowe. W tym celu dobrym wyborem będą preparaty do stosowania zewnętrznego takie, jak kremy, balsamy czy maści.
Bursztyn jest również środkiem nawilżającym, poprawiającym jędrność skóry, odżywiającym włosy, jak również przeciwzmarszczkowym — istnieje wiele preparatów na rynku w formie różnorodnych kremów, balsamów, odżywek, które zawierają wyciąg z bursztynu do celów pielęgnacyjnych.
Bursztyn — jak dawkować?
W warunkach domowych z bursztynu można sporządzić samodzielnie nalewkę o działaniu prozdrowotnym. 50 gramów nieoszlifowanych, drobnych bursztynów należy zalać około 0,5 litra 95% spirytusu, a następnie przez 2 tygodnie trzymać w miejscu, do którego nie dociera światło. Po upływie tego czasu nalewka z bursztynu jest możliwa do spożycia – aby wzmocnić swój organizm, wystarczy 30 kropli rozcieńczonych w wodzie zastosować 2-3 razy dziennie, bądź też w formie 1 łyżeczki nalewki na szklankę herbaty 1 raz dziennie.
W razie potrzeby można również wykorzystać nalewkę bursztynową jako środek do nacierania klatki piersiowej podczas przeziębienia, a doraźne wcieranie nalewki w okolice nozdrzy wspomoże w przypadku występowania uporczywego kataru.
W celu złagodzenia bólu głowy, nalewkę z bursztynu można wcierać w okolice czoła i skroni. W stanach zapalnych gardła można jej użyć jako płukanki.
Leki i suplementy zawierające bursztyn
Na rynku polskim występują gotowe maści, zawierające w swoim składzie wyciąg z bursztynu – należy je nanosić cienką warstwą na wybrany obszar ciała i wmasowywać 2-3 razy dziennie, aby rozgrzać i rozluźnić napięte mięśnie.
Bursztyn występuje również pod postacią kremów, balsamów oraz odżywek, które mają na celu poprawę kondycji skóry oraz włosów.
Bursztyn w ciąży
Dotychczasowe badania nie przyniosły jednoznacznej odpowiedzi co do możliwości bezpiecznego zastosowania bursztynu w trakcie ciąży, należy więc każdą decyzję o jego zastosowaniu przedyskutować najpierw z lekarzem prowadzącym.
Bursztyn — przeciwwskazania i środki ostrożności
Pomimo wielu korzyści płynących z zastosowania bursztynu są pewne przeciwwskazania do jego zastosowania. Nie można stosować preparatów z bursztynu, jeśli występuje uczulenie na bursztyn, nadciśnienie, kamica nerkowa bądź wrzody żołądka i dwunastnicy.
Bursztyn — możliwe działania niepożądane
Działaniami niepożądanymi, które mogą powstać wskutek przedawkowania kwasu bursztynowego, są m.in. bezsenność, drażliwość, nadprodukcja soków żołądkowych oraz bóle brzucha i nudności. Przyjmowanie kwasu bursztynowego na pusty żołądek może spowodować podrażnienie błony śluzowej żołądka, a nawet skutkować zapaleniem. Kwas bursztynowy w nadmiarze może również mieć negatywny wpływ na szkliwo zębów.
Bursztyn — interakcje z lekami i innymi ziołami
Brak dostępnych źródeł odnośnie do interakcji bursztynu z lekami i ziołami. W przypadku wystąpienia niekorzystnych objawów należy skonsultować je z lekarzem pierwszego kontaktu.
Bursztyn w Ziołopedii — podsumowanie
Bursztyn to skamieniała żywica o różnych barwach. Występuje najczęściej u południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego i Północnego. Ma szerokie działanie prozdrowotne — można zastosować go m.in. przy przeziębieniach, reumatyzmie, a nawet do gojenia ran. Kremy i balsamy zawierające wyciąg z bursztynu sprawdzają się jako środek przeciwzmarszczkowy, ponadto nawilżają oraz uelastyczniają skórę.
Bibliografia
- "Krótka historia bursztynu". https://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/krotka-historia-bursztynu (dostęp dnia: 19.12.2024)
- https://muzeumbursztynuustka.pl/2022/04/19/czym-jest-bursztyn-i-skad-sie-wzial/ (dostęp dnia: 19.12.2024)
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
