Czystek – czy warto pić?

Skąd się wziął czystek?

Czystek jest rodzajem krzewu należącego do rodziny czystkowatych (cistaceae). To istotna informacja, gdyż mając na myśli czystek, mówimy tak naprawdę o wielu gatunkach i mieszańcach - czystki niezwykle łatwo krzyżują się miedzy sobą. Roślina ta pochodzi z rejonów basenu Morza Śródziemnego, obrastając suche i skaliste zbocza zimozielonymi krzewami. W Polsce najczęściej dostępną odmianą czystka jest cistus incanus czyli czystek szary.

Właściwości czystka

O zdrowotnych właściwościach czystka mówi się naprawdę sporo. Niektórzy uważają, że regularne picie naparu z czystka leczy wiele dolegliwości, niemal stawiając to zioło na równi z lekami. Okazuje się jednak, że czystek padł ofiarą marketingowej machiny. W wielu serwisach roi się od informacji dotyczących magicznych wręcz właściwości czystka, których... nie potwierdzają właściwie żadne badania.
Co sprawiło, że czystek stał się zdrowotnym hitem? Jego dobroczynny wpływ na zdrowie wynika z wyjątkowo wysokiej zawartości polifenoli. To silne, naturalne antyoksydanty, które mają zdolność neutralizacji wolnych rodników. Działają przeciwzapalnie i przeciwwirusowo oraz wzmacniają odporność organizmu. Zbyt duża ilość wolnych rodników może się przyczyniać do rozwoju niektórych schorzeń, w tym miażdżycy, cukrzycy i chorób nowotworowych, a także przyspieszać procesy starzeniowe. Oznacza to, że polifenole zawarte w czystku mogą przyczyniać się do obniżenia ryzyka zachorowania na te choroby. Należy jednak mieć na uwadze, że wolne rodniki nie są jedyną przyczyną rozwoju tych chorób. 

Czystek zatem może być doskonałym uzupełnieniem zdrowej i zróżnicowanej diety, a także wsparciem w leczeniu. Nie uprawnia to jednak do stwierdzenia, że czystek leczy choroby, gdyż zwyczajnie nie ma na to dowodów. Nie powstały dotąd żadne badania z udziałem ludzi (lub jest ich zbyt mało), które dałyby jednoznaczne wyniki, udowadniające lecznicze właściwości czystka. Nie warto zatem wierzyć w zapewnienia, że "czystek leczy boreliozę", czy "rozprawi się z nowotworem”, ponieważ nie ma na to dowodów.

Nie oznacza to jednak, że z czystka należy rezygnować. Istnieją bowiem badania, które rzeczywiście potwierdzają jego właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwgrzybicze. Picie czystka może zatem pomóc w leczeniu różnych infekcji, neutralizując niektóre grzyby i bakterie.

Czy są przeciwwskazania?

Do tej pory nie odnotowano żadnych skutków ubocznych wynikających z picia czystka, dlatego napar z tego ziela może pić właściwie każdy. Warto go pić szczególnie w okresie jesienno-zimowym, aby wzmocnić układ odpornościowy i uniknąć infekcji. Można go pić także w trakcie choroby, co ułatwi uporanie się dolegliwościami i przy okazji nawodni organizm. Zawarte w czystku przeciwutleniacze opóźnią także procesy starzenia.

Mimo to osoby, które cierpią na choroby przewlekłe i na stałe przyjmują leki, picie czystka powinny skonsultować z lekarzem. 

Herbatka z czystka – jak parzyć?

Czystek dostępny jest w m.in. w aptekach w formie ciętych liści lub wygodnych saszetek ekspresowych. Lepiej jednak wybrać cięty susz, mamy wówczas większą kontrolę nad jego jakością. Ważne, by zawierał jak najwięcej liści i mało gałązek. Warto wybierać susz ze sprawdzonego źródła, najlepiej z kontrolowanych upraw.

Odpowiednią ilość suszu należy zalać gorącą wodą i odstawić do zaparzenia na około 5 minut. Aby odczuć efekty stosowania czystka, napar należy pić regularnie i przez dłuższy czas. Okazjonalne picie herbatki z czystka nie przyniesie nam większych korzyści choć, oczywiście, możemy go pić wyłącznie dla smaku. Zaleca się picie około 2-3 filiżanek dziennie. Jeśli przeszkadza nam jego intensywny, ziołowy smak, do naparu możemy dodać plasterek cytryny lub łyżeczkę miodu.