Zapalenie oskrzeli - objawy i leczenie. Czy zapalenie oskrzeli jest groźne?

Zapalenie oskrzeli – co to za choroba?

Zapalenie oskrzeli jest jedną z częściej diagnozowanych chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci, choć nie brakuje przypadków zachorowań u dorosłych pacjentów. Choroba przeważnie ma podłoże wirusowe, a przyczyną infekcji są wirusy grypy typu A i B, wirusy paragrypy, adeno-, korona- i rinowirusy, a także wirus RSV (Respiratory Syncytial Virus). Do rozwoju choroby doprowadzić może także zakażenie bakteriami Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae (chlamydofilowe zapalenia płuc) oraz Bordatella pertusis (pałeczka krztuśca), jednak zakażenia bakteryjne stanowią mniej niż 10% wszystkich przypadków zapalenia oskrzeli.

Ryzyko zachorowania na zapalenie oskrzeli jest większe w przypadku osób narażonych na kontakt z dymem tytoniowym – nałogowych palaczy, a także palaczy biernych. Czynnikami ryzyka są także: zanieczyszczenie powietrza, nawracające infekcje dróg oddechowych, praca w dużym zapyleniu lub narażenie na toksyczne opary.

Jakie wyróżniamy rodzaje zapalenia oskrzeli?

Lekarze wyróżniają trzy postaci zapalenia oskrzeli, w zależności od czasu trwania choroby:

• ostre zapalenie oskrzeli - może utrzymywać się do 3. tygodni, dotyka zarówno dzieci i dorosłych. Przebiega dosyć łagodnie, a dominującym objawem infekcji jest ostry i uporczywy kaszel;
• podostre zapalenie oskrzeli - infekcja może trwa od 3. do 8. tygodni; bywa spowodowana nadreaktywnością oskrzeli będącą konsekwencją zakażenia pałeczką krztuśca;
• przewlekłe zapalenie oskrzeli - ostry kaszel utrzymuje się dłużej niż 8. tygodni. Utrzymywaniu się infekcji sprzyja zanieczyszczenie powietrza, nałóg tytoniowy oraz nawracające infekcje wirusowe.

Jak rozpoznać objawy zapalenia oskrzeli?

Typowym objawem zapalenia oskrzeli jest dokuczliwy, gwałtowny kaszel. Z początku ma on znamiona kaszlu suchego, jednak z czasem może przerodzić się w kaszel produktywny (mokry), który wymaga odkrztuszania gromadzącej się wydzieliny. W przebiegu infekcji wirusowych wydzielina ta ma kolor biały, zaś przy infekcjach o podłożu bakteryjnym będzie miała barwę żółtawą bądź zielonkawą. Prócz kaszlu występuje także gorączka, bóle głowy, mięśni i stawów, uczucie rozbicia i ogólne osłabienie.

Biorąc pod uwagę opis dolegliwości nie dziwi fakt, że zapalenie oskrzeli bywa, zwłaszcza na początku, mylone ze zwykłym przeziębieniem. Jeśli objawy utrzymują się ponad tydzień lub pojawiają się duszności i wysoka gorączka, należy udać się do lekarza.

Zapalenie oskrzeli – jak leczyć?

Doświadczony lekarz rodzinny rozpozna zapalenie oskrzeli na podstawie badania fizykalnego – czasem wystarczy samo osłuchanie klatki piersiowej pacjenta przy pomocy stetoskopu. W razie wątpliwości może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej, ale zwykle nie ma takiej potrzeby.

Najczęstszą przyczyną zapalenia oskrzeli są infekcje wirusowe, przez co leczenie ma charakter objawowy. Na czas leczenia pacjent powinien pozostać w domu i odpoczywać, pamiętając o regularnym nawadnianiu. Picie odpowiedniej ilości wody pomaga rozrzedzać zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę, co sprzyja jej odkrztuszaniu. Dodatkowo stosować może leki o działaniu wykrztuśnym na bazie ambroksolu (np. Mucosolvan, Ambrosol Teva, Flavamed, Deflegmin), bromheksyny (np. Flegamina, Flegtac Kaszel, Flegatussin, Flegafortan) lub acetylocysteiny (np. Fluimucil Forte, ACC, Nacecis). Można również sięgnąć po wyciąg roślinny z liści bluszczu w postaci syropu o działaniu wykrztuśnym i rozkurczającym mięśnie gładkie oskrzeli (np. Hederasal, Prospan, Hedelix). Jeżeli występują duszności, a kaszel jest wyjątkowo męczący, lekarz może zalecić stosowanie leków wziewnych rozszerzających oskrzela. Podwyższoną temperaturę ciała można zbijać preparatami z paracetamolem (np. APAP, Codipar, Panadol, Solpadeine) lub ibuprofenem (np. Ibuprom, Nurofen, MIG, Ibum).

Kaszel może być towarzyszyć choremu także w nocy i zaburzać spokoju sen. W takich sytuacjach zasadne jest włączenie do terapii leków przeciwkaszlowych. Substancjami hamującymi odruch kaszlowy są butamirat (np. Maxipulmon, Supremin, Sinecod, Atussan, Natussic, Theraflu Kaszel, Toselix forte), dekstrometorfan (np. Tussi Drill, Vicks MedDex, Acodin, DexaPini) oraz lewodropropizyna (np. Levopront, Solvetusan). Syrop prawoślazowy posiada właściwości lecznicze i znajduje zastosowanie przy leczeniu stanów zapalnych  dróg oddechowych. Doskonale niweluje podrażnienia w obrębie gardła, nawilża śluzówkę i łagodzi ataki kaszlu (np. Syrop prawoślazowy AMARA, Syrop prawoślazowy HASCO).

Jeżeli lekarz ma pewność, że zapalenie oskrzeli wywołane zostało przez zakażenie o podłożu bakteryjnym, wówczas zaleca odpowiednią antybiotykoterapię.

Autor