Nowotwory tarczycy – objawy, diagnostyka, leczenie

Tarczyca, czyli gruczoł tarczowy

Tarczyca, inaczej zwana gruczołem tarczowym, to narząd nieparzysty, który znajduje się w dolnej części szyi. Zbudowana jest z dwóch płatów, które są połączone tzw. cieśnią. Główną funkcją tarczycy jest produkowanie hormonów: trójjodotyroniny i tyroksyny przez komórki pęcherzykowe tarczycy oraz kalcytoniny przez komórki okołopęcherzykowe (komórki C). Hormony te wpływają na metabolizm, a także regulują gospodarkę wapniowo-fosforową organizmu.

Rodzaje nowotworów tarczycy

W obrębie tarczycy mogą rozwijać się zarówno nowotwory złośliwe (określane mianem raka tarczycy), jak i niezłośliwe. Znacznie częściej obserwuje się występowanie nowotworów niezłośliwych. Rak tarczycy występuje rzadko, szacuje się, że stanowi on około 1% wszystkich diagnozowanych nowotworów złośliwych. 
Wśród nowotworów złośliwych tarczycy wyróżniamy nowotwory wywodzące się z: 

• komórek pęcherzykowych tarczycy: 
  • zróżnicowane – dzielą się na brodawkowate (częstsze) i pęcherzykowe (rzadsze),
  • niskozróżnicowane, 
  • niezróżnicowane (anaplastyczne),
• komórek C tarczycy, wytwarzających kalcytoninę (rak rdzeniasty).

Częstość występowania danego rodzaju nowotworu, na konkretnym obszarze geograficznym, zależy m.in. od dostępności jodu w pożywieniu. 

Innymi rodzajami nowotworów, znacznie rzadziej obserwowanych w obrębie tarczycy, są m.in. nowotwór układu chłonnego – pierwotny chłoniak tarczycy (z układu MALT), a także nowotwory przerzutowe, m.in. wywodzące się z nowotworu płuc.

Czynniki wpływające na ryzyko wystąpienia raka tarczycy

Jedną z najczęstszych przyczyn występowania raka tarczycy są czynniki genetyczne, predysponujące do rozwinięcia się choroby. Występowanie choroby w rodzinie znacznie zwiększa ryzyko jego rozwoju u danego pacjenta. Dodatkowo, wcześniejsze narażenie na promieniowanie jonizujące, m.in. podczas radioterapii, może istotnie zwiększyć ryzyko rozwoju raka tarczycy. W zależności od dostępności jodu w pożywieniu w danym rejonie liczba zachorowań na raka tarczycy jest różna. Częstsze występowanie raka pęcherzykowego odnotowuje się w rejonach ubogich w jod w pożywieniu, natomiast w rejonach, w których ilość jodu dostarczanego z pożywieniem jest dostateczna, pacjenci częściej zapadają na raka brodawkowatego. Znaczne różnice obserwuje się także względem płci – kobiety znacznie częściej chorują na raka tarczycy w porównaniu do mężczyzn.

Objawy raka tarczycy

Rak tarczycy w początkowym stadium może wcale nie dawać charakterystycznych lub łatwo zauważalnych objawów. Pacjent może nie doświadczać żadnych dolegliwości, które wskazywałyby na występowanie choroby. Jest natomiast kilka objawów, które mogą świadczyć o występowaniu raka tarczycy, są to:

• wyczuwalny guzek w tarczycy – najczęściej jest bezbolesny, o nierównej powierzchni, dosyć twardy, może się szybko powiększać;
• poszerzenie obwodu szyi; 
• powiększenie węzłów chłonnych szyi.

W bardziej zaawansowanym stadium choroby pacjent może zauważać u siebie również objawy, które są spowodowane naciekaniem na sąsiadujące tkanki. Należą do nich m.in. ból szyi, trudności z oddychaniem lub przełykaniem, nieustająca chrypka czy bóle kości. W przypadku raka rdzeniastego może także pojawić się biegunka.

W razie wystąpienia wymienionych objawów, koniecznie należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Diagnostyka nowotworów tarczycy

Diagnostyka nowotworów tarczycy nie jest łatwa. Wynika to z faktu, iż złośliwe guzy tarczycy początkowo nie różnią się od guzków łagodnych, a ich wzrost jest różny w zależności od etiologii nowotworu. Rak zróżnicowany rośnie zazwyczaj powoli, natomiast wzrost raka niezróżnicowanego jest znacznie szybszy i bardziej gwałtowny. 

Lekarz rozpoczyna diagnozę schorzenia od zebrania dokładnego wywiadu medycznego oraz badania palpacyjnego szyi, dzięki czemu może ocenić wielkość tarczycy, strukturę i wielkość jej guzków, a także stan pobliskich węzłów chłonnych. Pomocne jest zazwyczaj także wykonanie badania USG tarczycy. Ostatnim etapem diagnozy jest pobranie próbki guzka za pomocą biopsji cienkoigłowej i wykonanie badania histopatologicznego.

Leczenie nowotworów tarczycy

W zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania nowotworu, lekarz może wybrać dla pacjenta jedną z kilku możliwych ścieżek leczenia nowotworu tarczycy. Leczenie chirurgiczne wiąże się z częściowym lub całkowitym usunięciem tarczycy, przez co pacjent może być narażony na przejściowe występowanie niedoczynności przytarczyc bądź uszkodzenie nerwu krtaniowego wstecznego. Wiąże się to także z koniecznością przyjmowania lewotyroksyny (Letrox, Eltroxin, Euthyrox, Novothyral), aby uzupełnić powstałe niedobory. Leczenie jodem promieniotwórczym jest najczęściej zalecane w przypadku raka zróżnicowanego, zazwyczaj jako leczenie uzupełniające po leczeniu chirurgicznym. Innym sposobem leczenia nowotworu tarczycy jest teleradioterapia w obrębie szyi i śródpiersia. Jest to jednak metoda stosowana rzadko, zazwyczaj w wyjątkowych przypadkach nowotworów tarczycy. 

Pamiętaj, że na portalu KtoMaLek.pl z łatwościa i bez wychodzenia z domu możesz sprawdzić dostępność dowolnego preparatu w aptekach w Twojej okolicy.

Autor