Badanie CRP - co oznaczają wyniki?

Czym jest CRP?

Białko C-reaktywne (CRP, ang. C-reactive protein) to jedno z białek ostrej fazy (BOF) odpowiedzialnych za utrzymanie homeostazy. Jest powszechnie wykorzystywane w diagnostyce medycznej - to najczęściej oznaczany, wiodący wskaźnik stanu zapalnego. Produkcja CRP zachodzi w wątrobie, a jego stężenie u zdrowych ludzi waha się w przedziale 7-10 mg/l. W odpowiedzi na uszkodzenia tkanek powstałe na skutek stanów zapalnych, infekcji (szczególnie bakteryjnych) albo urazów (zranienia, zabiegi operacyjne, rozległe oparzenia) wątroba zaczyna wytwarzać go w zwiększonych ilościach - niekiedy znacznie przekraczających normę - co wykorzystuje się w diagnostyce medycznej.

W jakim celu oznacza się CRP?

Oznaczenie CRP jest szybkie i stosunkowo tanie, a do tego charakteryzuje się dużą czułością - i dlatego też tak często wykorzystuje się je w praktyce szpitalnej. Oprócz tego coraz większą popularność zyskują testy do oznaczenia CRP w warunkach domowych. CRP wzrasta jeszcze przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby, dzięki czemu z powodzeniem można go zastosować w celu potwierdzenia infekcji (zwłaszcza bakteryjnej). Jednak samo oznaczenie CRP nie służy do określenia etiologii zakażenia. Badanie CRP wykorzystuje się nie tylko do diagnozowania infekcji - do najczęstszych przyczyn podwyższenia poziomu CRP należą stany zapalne jak np. zapalenie trzustki czy wątroby, miażdżyca, niedokrwienie mięśnia sercowego, choroby reumatyczne, choroby sercowo-naczyniowe (w tym zawał mięśnia sercowego) oraz choroby genetyczne. CRP jest niezwykle przydatnym narzędziem diagnostycznym, ale dodatkowo pomaga w ocenie stopnia zaawansowania toczącej się w organizmie choroby, w śledzeniu dynamiki zmian i obserwacji postępów leczenia.

Jak wykonać badanie CRP?

Standardowo oznaczenie stężenia CRP przeprowadza się w laboratoriach diagnostycznych. Alternatywę dla testów laboratoryjnych stanowią szybkie testy CRP, dostępne w aptekach  (CRP Test, TEST CRP-SCREEN, Test Domowy CRP). Oznaczenie wykonuje się samodzielnie, zgodnie z opisem umieszczonym na opakowaniu, z krwi włośniczkowej pobranej z opuszka palca. Na wynik nie trzeba długo czekać, pojawi się na płytce testowej już po 5 minutach. Z nim należy udać się do lekarza. 

CRP - norma. Jak analizować wyniki?

Fizjologicznie wartość CRP u zdrowego człowieka mieści się w przedziale 7-10 mg/l. Natomiast jego stężenie zaczyna wzrastać już po 6-8 godzinach od pojawienia się czynnika uszkadzającego np. drobnoustroju chorobotwórczego, i dlatego zostało zaklasyfikowane do białek ostrej fazy tzw. I rzutu. Najwyższe wartości CRP osiąga po 24-48 godzinach (w tym czasie może wzrosnąć nawet 100-1000-krotnie), po czym ulega normalizacji  w ciągu kilkunastu godzin. Po 7-10 dniach od zakończenia leczenia białko wraca do poziomu wyjściowego. Na wartość CRP u różnych pacjentów wpływają dodatkowo czynniki takie jak płeć, masa ciała, stopień otłuszczenia, dieta, wysiłek fizyczny, zażywanie niektórych leków, alkoholizm czy palenie tytoniu. Powoduje to, że u niektórych osób jego poziom może być fałszywie zawyżony, i dlatego też w interpretacji wyników za istotne klinicznie uznaje się te powyżej 10 mg/l.

CRP a incydenty sercowo-naczyniowe

Dowiedziono, że istnieje zależność pomiędzy stężeniem CRP a ryzykiem rozwoju chorób wieńcowych. Dlatego też coraz częściej oznaczenie poziomu CRP wykorzystuje się w prognozowaniu chorób układu sercowo-naczyniowego takich jak np. zawał mięśnia sercowego. Do tego celu wykorzystuje się wysokoczuły test, tzw. hs-CRP, przy użyciu którego możliwe jest oznaczanie CRP na poziomie 0,5-10 mg/l. 

Do grupy ryzyka zostały zakwalifikowane te osoby, u których CRP wynosi:

• niskie ryzyko: hs-CRP <1,0 mg/l,
• przeciętne ryzyko: hs-CRP 1,0-3,0 mg/l,
• wysokie ryzyko: hs-CRP >3,0 mg/l.

Należy jednak pamiętać, że badanie CRP mające służyć do oceny ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych musi być wykonane u osób zdrowych, ponieważ toczący się w organizmie stan zapalny przyczyni się do zafałszowania wyników.

Autor