Jak rzucić palenie? Apteczne (i nie tylko) sposoby na walkę z nałogiem nikotynowym

Dlaczego palimy papierosy?

Historia każdej osoby palącej zaczyna się inaczej. Impreza, trudny okres w życiu, stres, praca, błędy młodości, moda, chęć przynależności do grupy, ciekawość... Jak tylko nikotyna dostanie się do krwioobiegu, czujemy przyjemną euforię rozlewającą się po ciele, mimo że sam dym jest drażniący i krztusimy się nim. Już jeden wypalony papieros może być początkiem nałogu. Organizm zaczyna szukać tego uczucia, które z każdym kolejnym papierosem utrwala się coraz bardziej. Ani się obejrzymy, a z okazjonalnych palaczy stajemy się nałogowymi.

W pewnym momencie stajemy przed lustrem i mówimy - dość. Papieros przeszkadza nie tylko nam, ale także naszemu otoczeniu. Problemy z kondycją, cerą, brzydkim zapachem z ust, żółtymi zębami to nie jedyne czynniki, które stają się powodem chęci zmiany. Palenie obciąża również nasz budżet, który zwyczajnie paląc papierosy puszczamy z dymem.

Jakie są konsekwencje palenia papierosów?

Palenie papierosów to czynnik ryzyka rozwoju bardzo wielu chorób. Praktycznie w każdej jednostce chorobowej w skład zaleceń dotyczących leczenia wchodzi rzucenie palenia. Pokazuje to, jak ważna dla zdrowia jest rezygnacja z nałogu.

Dym tytoniowy to kancerogen najwyższej klasy. Oznacza to, iż jest to substancja rakotwórcza, co udowodniono w badaniach. Stanowi czynnik ryzyka rozwoju nowotworów takich jak:

• rak płuc;
• rak jamy ustnej i przełyku;
• rak zatok;
• gardła czy krtani;
• przełyku, żołądka czy trzustki;
• rak jelita grubego; 
• wątroby;
• nerki, moczowodu czy pęcherza moczowego; 
• szyjki macicy, jajnika;
• białaczki;
• raka piersi u kobiet.

Lista, jak widać, jest bardzo długa, ale to nie jedyne choroby, które mogą być wywołane przez papierosy. Wśród konsekwencji palenia papierosów należy wymienić także wszelkie schorzenia związane z układami: 

• sercowo-naczyniowym (nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, udar mózgu);
• oddechowym (astma, POChP); 
• moczowo-płciowym (impotencja, zaburzenia erekcji, wady rozwojowe płodu). 

Jakie są skutki odstawienia nikotyny?

Nałogowy palacz w ciągu kilku godzin od ostatniego zapalonego papierosa zaczyna odczuwać głód abstynencyjny. Objawia się on:

• irytacją,
• niepokojem,
• rozdrażnieniem,
• silną chęcią sięgnięcia po papierosa.

Objawy te będą nasilać się w czasie. Do tego może dochodzić bezsenność i problemy z koncentracją.

Z drugiej strony, w ciągu kilku dni z organizmu znika cała nikotyna, a płuca (zniszczone przez papierosy, tzw. płuc palacza) zaczynają się oczyszczać. Może to objawiać się silnym uporczywym kaszlem, nasilającym się szczególnie rano. Co jeszcze dzieje się jak rzucisz palenie? Zaczyna wracać smak i zapach, co pozwala na odczuwanie większej przyjemności z jedzenia. Już 5 lat po rzuceniu palenia ryzyko zachorowania na nowotwór płuc, jamy ustnej, przełyku czy gardła zmniejsza się o połowę, a po 15 latach ryzyko rozwoju chorób serca jest takie samo jak u osoby niepalącej.

Jak rzucić palenie i nie przytyć?

Wiele osób obawia się, że wraz z rzuceniem palenia przytyją. Jest to związane z koniecznością zajęcia czymś ust i rąk, a powracający przy niepaleniu zmysł smaku i zapachu nie ułatwia zadania. Wystarczy jednak mieć przygotowane pod ręką niskokaloryczne, zdrowe przekąski. 
Trzeba również wypracować sposoby radzenia sobie z trudnymi emocjami, inne niż sięgnięcie po papierosa. Stres i napięcie dobrze rozładować poprzez uprawianie sportu. Podejście do problemu z głową pozwoli na uniknięcie niechcianych kalorii.

Jak skutecznie rzucić palenie?

Wiemy już, czym grozi palenie, mamy mocne postanowienie rzucenia palenia, lecz co dalej? Trudno rzucić palenie z dnia na dzień. Już pierwsze kilka godzin może być ciężkie i trzeba się nastawić na tygodnie walki z samym sobą. Na szczęście jest kilka trików i metod, którymi można wspomóc się podczas rzucania palenia. Oto sposoby ułatwiające rzucenie palenia bez tabletek:

1. Unikaj okazji do palenia - rozpoznaj sytuacje, w których zazwyczaj sięgasz po papierosa. Może to być poranna kawa, przerwa w pracy, impreza czy momenty stresujące. Zastanów się, jak można je zmienić, by uniknąć palenia. Może zamiast leniwego poranka z kawą i papierosem postaw na szybką gimnastykę i zimny prysznic?
2. Wypełnij pustkę powstałą po papierosie - twoje ciało będzie musiało się odzwyczaić od fizycznego przedmiotu, jakim jest papieros. Będzie mu potrzebna przynajmniej tymczasowa pomoc - mogą to być bezcukrowe gumy do żucia czy zdrowe przekąski do chrupania, np. orzechy. Można też znaleźć coś do “zabawy”, by zająć dłonie - piłeczka antystresowa, breloczek.
3. Zmień nawyki - jeśli dotychczas palenie było sposobem na nudę, zajęcie czasu, trzeba znaleźć inne rozwiązanie - rower, odwlekane obowiązki domowe, wizyta u dawno niewidzianych znajomych, spacer z psem, nowe hobby. Chodzi o zaburzenie dotychczasowego rytmu dnia, gdzie to papieros grał pierwsze skrzypce.
4. Odśwież mieszkanie - szczególnie, jeśli paliłeś w środku. Dym papierosowy osiada na dosłownie wszystkim. Solidne pranie, czyszczenie, może nawet mały remont? W trakcie rzucania palenia poczujesz, jak naprawdę pachnie Twoje mieszkanie i ubrania, co tym bardziej zmotywuje do działania.
5. Poproś o wsparcie rodzinę i swoje otoczenie - wyjaśnij, że masz silne postanowienie, ale potrzebujesz ich wsparcia. Uprzedź znajomych, by nie proponowali Ci papierosa. 

Jak wspomóc walkę z paleniem?

Należy pamiętać, że nałóg to choroba przewlekła. Walka z nią jest trudna i niewielu osobom udaje się ją wygrać bez żadnych “pomocników”. Nie należy zrażać się niepowodzeniami, tylko próbować dalej. 

W rzuceniu palenia dysponujemy kilkoma opcjami farmakologicznymi. Może to być nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), w postaci tabletek, plastrów czy gum do żucia, a także terapia cytyzyną, bupropionem lub warenikliną. Ta ostatnia niestety jest niedostępna w Polsce, a bupropion można otrzymać jedynie z przepisu lekarza.

Antynikotynowa terapia zastępcza

To jeden z najchętniej i najczęściej wybieranych sposobów na rzucenie palenia. Polega na dostarczeniu do organizmu nikotyny w momencie, gdy organizm się jej domaga. Zwalcza tzw. objawy abstynencyjne. Chociaż w dalszym ciągu dostarczamy do ciała nikotynę, to jednak bez dodatku wszystkich szkodliwych związków obecnych w dymie tytoniowym. Nie zastępuje psychicznego i społecznego aspektu palenia, ale rozwiązuje pośrednio problem uzależnienia fizycznego.

Do wyboru są preparaty krótkodziałające, takie jak gumy do żucia, aerozole doustne i tabletki na rzucenie palenia. Istnieją także środki długodziałające, w postaci plastrów na skórę, które uwalniają stałą dawkę nikotyny przez określony czas. Ideą terapii jest dostarczanie coraz mniejszych dawek nikotyny, aż do całkowitego odstawienia tych preparatów. 

Tabletki z cytyzyną

Cytyzyna to naturalnie występujący alkaloid, substancja pochodzenia roślinnego. Łączy się z tymi samymi receptorami co nikotyna, lecz dużo silniej. Jednocześnie nie powoduje takich efektów jak nikotyna, dzięki czemu nie jest uzależniająca. Terapia trwa 25 dni i wymaga dość restrykcyjnego trzymania się dawkowania, które zmienia się co kilka dni. Jest ona bardziej wymagająca od nikotynowej terapii zastępczej, ale sztywne ramy 25 dni terapii ułatwiają jasne wyznaczenie celu.

Dostępność poszukiwanych preparatów sprawdzisz wygodnie, bez wychodzenia z domu, na KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. 100 ways to quit tobacco. World Health Organization. Dostępne na https://www.who.int/news-room/spotlight/more-than-100-reasons-to-quit-tobacco. (Dostęp: 08.2023)
2. Desmoxan. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 08.2023)
3. Mejza, F. (2012). Metody walki z nałogiem palenia tytoniu. Medycyna Praktyczna. Dostępne na https://www.mp.pl/pacjent/pochp/palenie/54204,metody-walki-z-nalogiem-palenia-tytoniu. (Dostęp: 08.2023)
4. Nicorette Freshmint gum 2 mg. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 08.2023)
5. Niquitin Mini 4 mg. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 08.2023)
6. Porębiak, I.M. (2021). Uzależnienie od nikotyny. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/uzaleznienia/70084,uzaleznienie-od-nikotyny. (Dostęp: 08.2023)

Autor