Onycholiza – choroba paznokci. Jak leczyć onycholizę?

Czym jest onycholiza paznokci?

Onycholiza (łac. onycholysis) jest przypadłością, w której przebiegu dochodzi do odwarstwiania się płytki paznokcia od jego łożyska. Odwarstwienie zazwyczaj postępuje z boku lub od wolnego brzegu paznokcia, a w miejscu utraty łączności z łożyskiem paznokieć staje się biały. W miejscu odwarstwienia się płytki paznokciowej zaczyna gromadzić się powietrze oraz zanieczyszczenia, co sprzyja infekcjom, które prowadzą do odbarwienia paznokcia na kolor żółty, szary, a nawet brązowy.

Objawy onycholizy – jak je rozpoznać?

Onycholiza pojawia się na paznokciach palców dłoni i stóp, niezależnie od płci. Pierwsze objawy są jednak trudne do wychwycenia, zwłaszcza u osób, które regularnie wykonują kolorowy manicure. Zdrowe paznokcie mają naturalnie różowe zabarwienie, gdyż przez płytkę prześwitują drobne naczynia włosowate. Tym, co powinno zwrócić uwagę pacjenta, jest zauważalne odbarwienie paznokcia na górnej lub bocznej krawędzi. Zmiana barwy zaczyna postępować w głąb płytki paznokciowej, co wynika ze stopniowego jej odwarstwiania się od łożyska. Proces ten jest zazwyczaj bezbolesny, jednak ból może się pojawić, gdy dojdzie do rozwoju infekcji.

Rodzaje i przyczyny onycholizy paznokci

Wyróżnia się trzy rodzaje onycholizy – pierwotną, wtórną i polekową. Onycholiza pierwotna występuje najczęściej u osób, które regularnie poddają się zabiegom kosmetycznym paznokci. Ryzyko rozwoju tej przypadłości jest większe u osób decydujących się na manicure hybrydowy, żelowy czy akrylowy, a także w trakcie stosowania lakierów do paznokci zawierających w składzie formaldehyd.  W kolei onycholiza wtórna może być symptomem choroby. Najczęściej występuje przy schorzeniach skóry, takich jak: atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, łysienie plackowate, liszaj płaski. Zdarza się, że do odwarstwienia paznokcia dochodzi w przebiegu cukrzycy, nadczynności tarczycy, niektórych chorób o podłożu autoimmunologicznym, a także przy hipowitaminozie (pelagra). Stosowanie pewnych grup leków (np. niektórych antybiotyków, diuretyków, retinoidów) może powodować odwarstwianie się płytki paznokciowej, czyli onycholizę polekową. 

Najczęstszą przyczyną onycholizy jest uraz mechaniczny. Wystarczy uderzenie w paznokieć, jego podważenie lub uszkodzenie podczas piłowania, by zaczął odrywać się od łożyska. W przypadku paznokci u stóp onycholiza często jest konsekwencją noszenia zbyt ciasnego i niewygodnego obuwia, które zbyt mocno uciska na paznokcie.

Jak leczyć onycholizę?

Sposób leczenia onycholizy będzie zależał od jej rodzaju i przyczyny występowania. Można wprawdzie podejmować próby domowego leczenia tej przypadłości, jednakże mogą się one okazać nieskuteczne i tylko pogłębić odwarstwianie się paznokcia. Stan paznokci najlepiej skonsultować z dermatologiem lub podologiem, który postawi odpowiednią diagnozę i wdroży skuteczne leczenie.

Podstawą w leczeniu onycholizy jest wyeliminowanie czynnika, który prowadzi do odwarstwienia płytki paznokcia. Warto więc przeanalizować to, w jaki sposób paznokcie są pielęgnowane i czy nie popełniamy błędów, które mogą im szkodzić. W przypadku onycholizy paznokci u stóp problemem może być źle dobrane obuwie. 

Zaawansowane zmiany widoczne na paznokciach wymagają usunięcia uszkodzonego fragmentu płytki paznokciowej, oczyszczenia odsłoniętego łożyska oraz pobudzenia go do regeneracji. W miejsce to zakłada się opatrunek, a jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego, stosuje się antybiotyki o działaniu miejscowym. Zdarzają się też infekcje grzybiczne, zwłaszcza w przypadku paznokci palców stóp, które wymagają stosowania odpowiednich leków oraz odkażania obuwia.

Na regenerację płytki paznokciowej palców rąk trzeba poczekać od 4 do 6 miesięcy, w przypadku paznokci palców stóp trwa to jeszcze dłużej.

Jak zapobiegać onycholizie?

Leczenie onycholizy jest bardzo czasochłonne, dlatego lepiej zapobiegać jej nawrotom i dbać o kondycję paznokci. Starajmy się więc, by nie narażać paznokci na dłuższy kontakt z wodą, detergentami oraz agresywnymi środkami do manicure. Sprzątanie lub zmywanie naczyń najlepiej wykonywać w rękawiczkach ochronnych.

Paznokcie najlepiej regularnie obcinać na krótko, a na ich powierzchni stosować kosmetyki pielęgnacyjne i regenerujący, by je dodatkowo wzmocnić i uodpornić na uszkodzenia (np. Regenerum serum regeneracyjne do paznokci, Pirolam odżywka do paznokci z ceramidami, Skrzypovita PRO serum odżywcze do paznokci, Biotebal mocne paznokcie). Leczenie onycholizy mogą przyspieszyć także dostępne bez recepty w aptekach suplementy diety wzmacniające płytkę paznokcia i zawierające takie składniki, jak skrzyp polny, pokrzywa, ekstrakty drożdżowe oraz inne niezbędne minerały i witaminy (np. Silica, Merz-Special, Skrzypovita).