Kiła (syfilis) objawy i leczenie. Jak zarazić się kiłą?

Kiła – choroba artystów (i nie tylko)

Kiła (łac. syphillis), nazywana również syfilisem, chorobą dworską, czy ospą miłosną, jest chorobą zakaźną o etiologii bakteryjnej. Wywołuje ją zakażenie krętkiem bladym (łac. Treponema pallidum) – spiralną bakterią Gram-ujemną. Bakteria ta dostaje się do organizmu poprzez błony śluzowe bądź uszkodzoną skórę, do czego najczęściej dochodzi podczas kontaktów seksualnych. Jeżeli zarazimy się kiłą w życiu dorosłym, mówimy o kile nabytej. Rzadziej zdarzają się wewnątrzmaciczne zakażenia płodu, gdy dziecko zaraża się bakteriami obecnymi we krwi matki. Mamy wówczas do czynienia z kiłą wrodzoną.

Według danych udostępnionych przez WHO, każdego roku kiłą zaraża się nawet 12 milionów osób na całym świecie, częściej w krajach rozwijających się. Niemniej kiła nie jest chorobą nową, towarzyszy ludzkości od wieków, choć przyczyny jej występowania oraz skuteczne leczenie poznaliśmy dopiero z początkiem XX wieku. Wcześniej kiła rozprzestrzeniała się szybko, siejąc spustoszenie w organizmie i doprowadzając do wielu zgonów. Na syfilis cierpieli m.in. Napoleon Bonaparte, Abraham Lincoln, Vincent van Gogh, Ludwig van Beethoven oraz Stanisław Wyspiański. Istnieją przypuszczenia, że część artystów kiłą zarażała się celowo, ponieważ wywołane nią zaburzenia psychiczne miały sprzyjać pracy kreatywnej.

Kiła – rodzaje i etapy choroby

O kile wrodzonej mówimy wtedy, gdy dziecko, jeszcze w życiu płodowym, zarazi się od chorej matki. Na etapie ciąży kiła może doprowadzić do śmierci płodu, poronienia bądź urodzenia martwego płodu. Wśród dzieci, które urodziły się z kiłą, wyróżnia się wczesną oraz późną postać tej choroby. Objawy wczesnej postaci kiły manifestują się między 2. a 10. tygodniem życia niemowlęcia i najczęściej są to m.in.:

• deformacje w obrębie twarzy (nos siodełkowaty, czoło olimpijskie, słabo wykształcone kości szczękowe);
• plamy, grudki i pęcherze kiłowe;
• sapka;
• zajady;
• zapalenia kostno-chrzęstne.

Brak leczenia lub zbyt późne rozpoczęcie terapii doprowadzić może do późnej postaci kiły, której charakterystycznymi objawami są: nawracające wysięki stawowe, śródmiąższowe zapalenie rogówki, szablaste podudzia, głuchota wynikająca z uszkodzenia nerwu słuchowego oraz patologiczne zmiany w uzębieniu (tzw. zęby Hutchinsona). W przypadku kobiet w ciąży powinno wykonać się obowiązkowo badanie krwi wykluczające chorobę. Podjęcie leczenia ciężarnej kobiety w początkowych miesiącach ciąży zwiększa prawdopodobieństwo urodzenia zdrowego dziecka.

W przebiegu kiły wtórnej lekarze wyróżniają etap wczesny oraz późny, które dzieli się na wiele stadiów klinicznych oraz okresów utajenia choroby. Od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów mija średnio 21 dni, jednak okres ten może się wydłużyć do trzech miesięcy. O wczesnej postaci kiły mówimy  przez pierwsze dwa lata od momentu zakażenia. Z kolei kiła późna to znacznie groźniejsze stadium choroby, które w dłuższej perspektywie prowadzi do poważnych uszkodzeń układu mięśniowo-szkieletowego, sercowo-naczyniowego, układu nerwowego, a także narządu wzroku i mózgu. Bakterie rozprzestrzeniają się po całym organizmie, w tym licznych organach wewnętrznych, co skutkuje ich niewydolnością.

Jak objawia się kiła?

Objawy kiły bywają różne, w zależności od czasu, jaki upłynął od momentu zakażenia. Pierwszym typowym objawem jest tzw. zmiana pierwotna, czyli niebolesna grudka ulegająca owrzodzeniu, której towarzyszyć może powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Zmiana ta pojawia się po około 3. tygodniach od zarażenia i utrzymuje się od 2. do 6. tygodni. U kobiet najczęściej zlokalizowana jest na wargach sromowych bądź szyjce macicy, zaś u mężczyzn na członku, w kanale odbytu lub w jamie ustnej. Specyficzne umiejscowienie sprawia, że zmiana ta bywa mylona z opryszczką lub zanika będąc niezauważoną.

Wraz z namnażaniem się krętków bakterii na ciele może pojawić się tzw. osutka plamista, która przybiera postać plam, grudek lub krostek, najczęściej na tułowiu lub wierzchniej części rąk. Z czasem może ona obejmować całe dłonie, a także stopy, także po ich wewnętrznej stronie, owłosioną skórę głowy oraz twarz. Zmiany te nie wywołują swędzenia i utrzymują się na skórze przez kilka tygodni.

Kiła może dawać bardzo niecharakterystyczne objawy, które częściej kojarzone są z innymi schorzeniami, a przez to bagatelizowane. Chorobie towarzyszyć może podwyższona temperatura, uczucie rozbicia i zmęczenie, bóle głowy i mięśni, nawracające nadżerki w jamie ustnej, spadek wagi, czy wypadanie włosów.

W późnym stadium kiła doprowadzić może do groźnych powikłań zagrażających życiu. Namnażające się bakterie uszkadzają narządy wewnętrzne, w tym także układ krążenia oraz układ ruchu, co wpływa na pogarszającą się sprawność ruchową. Choroba nie pozostaje obojętna także dla układu nerwowego, czego skutkiem mogą być zaburzenia osobowości bądź schorzenia psychiczne.

Diagnostyka kiły – jak rozpoznać chorobę?

Jeżeli mamy choć cień podejrzenia, że mogliśmy zarazić się kiłą, należy bezzwłocznie odbyć wizytę u lekarza specjalisty – ginekologa bądź wenerologa. Do czasu postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia zalecane jest wstrzymanie się od jakichkolwiek kontaktów seksualnych. Można również zamówić test medyczny w kierunku kiły ze strony drwenerolog.pl

Test – Badanie na Kiłę

Badanie w kierunku kiły, w formie medycznego testu PCR zamówisz ze strony laboratorium medycznego drwenerolog.pl

W trakcie rozmowy z lekarzem należy udzielić informacji na temat ostatnich kontaktów seksualnych oraz stosowanej metody antykoncepcji, co pozwoli specjaliście ocenić rzeczywiste ryzyko zakażenia. W celu potwierdzenia diagnozy zleca się wykonanie badania serologicznego VDRL (Veneral Diseases Research Laboratory), nazywanego też odczynem kłaczkującym, który wykrywa w krwi pacjenta swoiste przeciwciała świadczące o zakażeniu krętkiem bladym. Wynik dodatni odczynu nieswoistego wymaga bardziej specjalistycznych badań. Jeżeli jest to możliwe, lekarz może pobrać próbkę wydzieliny z powstałego owrzodzenia.

Jak przebiega leczenie kiły?

Szybkie rozpoczęcie terapii daje największe szanse na wyleczenie choroby, najlepsze efekty przynosi leczenie wdrożone w pierwszych fazach choroby. Lekiem pierwszego rzutu w terapii kiły jest znana wszystkim penicylina prokainowa – najstarszy znany antybiotyk. Podaje się ją dożylnie lub domięśniowo, ponieważ podawana doustnie wykazuje znacznie mniejszą skuteczność. U pacjentów z uczuleniem na penicylinę prowadzi się leczenie azytromycyną, ceftriaksonem, doksycykliną lub erytromycyną.

Osoby, u których doszło do zakażenia krętkiem bladym, powinny być pod stałą opieką dermatologa i stawiać się na regularne kontrole. Przebycie kiły nie daje długotrwałej odporności, co stwarza ryzyko powtórnego zakażenia. Niestety antybiotykoterapia nie cofa negatywnych zmian wywołanych chorobą. W aptekach można nabyć test SYPH-Check do domowego użytku wykrywający zakażenie bakteriami Treponema pallidum, które powodują kiłę. Badanie jest bardzo dokładne. Test należy do tzw. testów swoistych i wykrywa chorobę w różnych stadiach rozwoju zakażenia. Jego dostępność w pobliskich aptekach można z łatwością sprawdzić w wyszukiwarce KtoMaLek.pl.

WAŻNE!

Wszyscy partnerzy seksualni osoby chorej na kiłę wczesną (objawową i utajoną) powinny być poddane profilaktycznej antybiotykoterapii.

Kiła – jak uniknąć zakażenia?

Jedynym skutecznym sposobem na uniknięcie zarażenia kiłą jest powstrzymywanie się od kontaktów seksualnych lub utrzymywanie ich ze stałym partnerem, który został przebadany na obecność chorób przenoszonych drogą płciową.

W trakcie każdego stosunku płciowego, także oralnego i analnego, należy pamiętać o stosowaniu prezerwatywy (np. DUREX Extra Safe, MY.SIZE, CARESS, Unimil Natural Aloe). Trzeba mieć jednak świadomość, że ta metoda antykoncepcji nie daje 100% ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Do zakażenia kiłą może dojść nawet przez pocałunek, jeśli chorobowe owrzodzenia występują w jamie ustnej lub gardle.

Autor