Jak zbić gorączkę? Farmaceutyczne i domowe sposoby na obniżenie temperatury ciała

Czym jest gorączka?

Gorączką nazywamy stan, w którym temperatura ciała (mierzona np. pod pachą) wynosi powyżej 38℃.  W zależności od miejsca pomiaru temperatury u osoby zdrowej, jej wartość fizjologiczna może być różna. Na przykład pod pachą wynosi ok. 36,6℃, a przy pomiarze doustnym lub rektalnym wartość temperatury prawidłowej oscyluje w okolicach 37,1℃. Zakres temperatury ciała od 37,1-38 stopni Celsjusza nazywamy stanem podgorączkowym.

Skąd bierze się gorączka?

Gorączka jest jednym z mechanizmów obronnych organizmu. Nasze ciało celowo podnosi swoją temperaturę, aby utrudnić rozmnażanie się bakterii, wirusów czy grzybów, które go atakują. Dzieje się to poprzez “przestawienie” ośrodka termoregulacji w podwzgórzu – inaczej niż w przypadku hipertermii, czyli stanu przegrzania organizmu, gdy temperatura wzrasta z powodu czynnika zewnętrznego (np. wystawienia ciała na działanie gorąca i wilgoci).

Gorączka jest zazwyczaj związana z wystąpieniem w organizmie stanu zapalnego. Jako nieswoista odpowiedź organizmu, może pojawić się nie tylko w odpowiedzi na infekcje (bakteryjne, wirusowe, grzybicze czy pasożytnicze), ale może także być wynikiem:

• alergii – organizm traktuje niegroźne czynniki zewnętrzne jako potencjalne zagrożenie,
• procesów autoimmunologicznych – układ odpornościowy błędnie rozpoznaje własne komórki lub ich fragmenty jako niebezpieczne,
• chorób nowotworowych lub nadczynności tarczycy,
• stanów zapalnych innego pochodzenia, np. w przebiegu zatrucia pokarmowego.

Kiedy gorączka jest niebezpieczna i należy ją zbić?

Samo wystąpienie gorączki nie jest jeszcze wskazaniem do jej natychmiastowego i całkowitego zbijania. Niejednokrotnie, jako sposób organizmu na radzenie sobie z chorobą, gorączka jest nawet w pewnym stopniu pożądana. Często jesteśmy w stanie poradzić sobie z niewielką gorączką w warunkach domowych, jednak każdorazowo (szczególnie w tzw. trudnej gorączce) warto zgłosić się po pomoc do lekarza

Poniżej kilka sytuacji, w których nie należy zwlekać z udaniem się do specjalisty:

• wysoka gorączka (sięgająca 39℃), której nie da się zbić typowymi lekami przeciwgorączkowymi (paracetamol, ibuprofen, aspiryna), 
• gorączce towarzyszą inne niepokojące objawy schorzenia – wskazujące na poważny stan pacjenta, np. zaburzenia świadomości, silny ból, wysypka, duszności, objawy ze strony układu pokarmowego lub moczowego,
• długi czas trwania gorączki – nawet niewysokiej, bez żadnych charakterystycznych objawów wskazujących na infekcję, 
• hipertermia – wymaga wezwania pogotowia ratunkowego i podjęcia pierwszej pomocy w celu schłodzenia organizmu.

Jak skutecznie zbić gorączkę?

Gorączkę o podłożu infekcyjnym można zazwyczaj opanować lekami przeciwgorączkowymi dostępnymi bez recepty lub też domowymi metodami. 

Leki przeciwgorączkowe

Są one dostępne w formie saszetek, tabletek musujących lub doustnych. Leki te mają często również komponenty o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwzapalne. Do najbardziej popularnych substancji przeciwgorączkowych należą:

• kwas acetylosalicylowy (Polopiryna C i Polopiryna S, Aspirin C, Maxipirin),
• paracetamol (APAP, APAP Noc, Paracetamol Biofarm),
• ibuprofen (Ibuprom, Ibum Supermax, Nurofen Express Forte),
• metamizol (Pyralgina).

Popularne w lecznictwie są również złożone preparaty “na przeziębienie lub grypę” w formie saszetek lub tabletek (Gripex Max, Gripex Hot, Theraflu ExtraGRIP, Antygrypin Dzień, Antygrypin Noc, Vicks Antigrip Complex, Tabcin Trend). Zawierają one najczęściej paracetamol w połączeniu z substancjami niwelującymi inne objawy choroby, takie jak np. ból głowy czy katar.

Pamiętaj, że dostępność w aptekach wybranych preparatów możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Jeśli gorączka nie jest wysoka, można obniżyć temperaturę nawet bez użycia leków, ponieważ naturalne metody także mogą przynosić oczekiwane rezultaty.

Przede wszystkim pomocne w zbijaniu gorączki są przetwory roślinne i ziołowe – można wykonywać je samodzielnie lub zakupić w aptece w formie ziół do zaparzania czy syropu. Surowcami farmaceutycznymi używanymi w celu obniżenia gorączki są między innymi:

• kwiat i owoc bzu czarnego (Sambucol, Grypostop Sambucus Complex Syrop),
• kwiat lipy (Lipa Fix, Lipomal),
• owoc maliny,
• owoc dzikiej róży,
• miód – dodany do herbaty wraz z imbirem i cytryną,
• imbir – rozgrzewa i działa napotnie,
• czosnek – naturalny antybiotyk, pomocny w walce z infekcją,
• kwiat wiązówki błotnej i kora wierzby – zawierają naturalne salicylany, czyli prekursory popularnej aspiryny.

Ważnym elementem walki z gorączką jest oczywiście również odpoczynek i odpowiednia ilość snu. W niektórych przypadkach dobrze sprawdzą się chłodne okłady na czoło lub kąpiel w letniej wodzie (ok. 1-2°C niższej niż temperatura ciała pacjenta). Przy tych metodach należy zachować jedność ostrożność, aby nie narazić się na dodatkowe.

Zbijanie gorączki u dzieci

Wielu rodziców reaguje na pojawienie się gorączki u dziecka bardzo szybko i niemal natychmiast podaje mu leki przeciwgorączkowe. Nie zawsze jest to dobre rozwiązanie. Niezwykle ważne jest, by obserwować swoje dziecko, znać jego zachowania oraz temperaturę ciała o różnych porach dnia i nocy. Znając reakcje naszego dziecka na wystąpienie infekcji, będziemy mogli z łatwością dobrać odpowiednią drogę działania. Warto w łatwo dostępnym miejscu mieć zapisany numer pediatry, który pomoże rodzicom ustalić najlepsze postępowanie w trakcie choroby dziecka.

W przypadku dzieci, zwłaszcza do 3. miesiąca życia, wdrażanie ewentualnych leków powinno być konsultowane z lekarzem i rozpoczynać się od paracetamolu w formie syropu lub czopków (Panadol dla dzieci, Pedicetamol, Paracetamol Hasco czopki) lub ibuprofenu (Nurofen Junior, Ibum dla Dzieci, Ibufen dla Dzieci Forte). W niektórych przypadkach zaleca się podawanie tych leków naprzemiennie. Należy pamiętać, że kwasu acetylosalicylowego (Aspirin) nie wolno podawać dzieciom do 12. roku życia, natomiast metamizol (Pyralgina) jest przeciwwskazana do 15. roku życia.

Autor