Odporność nieswoista – czym jest? Jakie są rodzaje odporności?

Odporność – co za nią odpowiada?

Aby organizm skutecznie mógł blokować inwazję patogenów, niezbędny jest właściwie działający układ immunologiczny. To właśnie on odpowiedzialny jest za odporność organizmu. W skład układu immunologicznego wchodzą:

• narządy np. jelita;
• skóra;
• błony śluzowe;
• komórki np. limfocyty;
• mediatory reakcji zapalnych np. cytokiny.

Do głównych zadań układu immunologicznego należy: unieszkodliwianie oraz usuwanie mikroorganizmów patogennych, rozpoznawanie i reakcja na antygeny oraz obrona przed atakiem mikroorganizmów, które mogą wywołać infekcję.

Jakie są rodzaje odporności?

W organizmie człowieka wyróżnić możemy dwa podstawowe rodzaje odporności. Jest to odporność:

• nieswoista (wrodzona) – aby organizm mógł ją wytworzyć, nie jest potrzebny wcześniejszy kontakt z patogenem;
• swoista (nabyta) – wytwarza się podczas kontaktu z patogenami, dzięki czemu układ immunologiczny zapamiętuje oraz automatycznie likwiduje dany drobnoustrój przy kolejnym ataku. Szczepionki oraz surowica z gotowymi przeciwciałami również są elementem budującym odpornosć swoistą organizmu.

Odporność nieswoista

Odpornością, która jest uwarunkowana genetycznie i z którą częściowo przychodzimy na świat jest właśnie odporność nieswoista. Jej rozwój przypada na okres życia płodowego oraz pierwsze miesiące po porodzie. Odporność nieswoista pełni rolę bariery ochronnej i blokuje wnikanie do organizmu drobnoustrojów chorobotwórczych. W przypadku kiedy jednak patogen pokona tą barierę, zadaniem nieswoistej odpornośći jest jego unieszkodliwienie i pozbycie się intruza z ustroju.

Składowe odporności nieswoistej

Za prawidłową odporność nieswoistą odpowiedzialne są bariery fizyczne jak również chemiczne. Do barier fizycznych zaliczamy:

• skórę;
• błonę śluzową układu oddechowego;
• błonę śluzową układu pokarmowego.

W skład barier chemicznych wchodzi:

• lizozym – zawarty we łzach, ślinie, śluzie;
• pepsyna oraz kwas solny – obecne w żołądku;
• kwasy tłuszczowe.

Rola skóry w odporności nieswoistej

Zarówno skóra jak i błony śluzowe są skuteczną formą obrony przed wniknięciem patogennych drobnoustrojów, które potencjalnie mogą wywołać infekcję w organizmie. Aby warunki te były spełnione, skóra człowieka musi mieć odpowiednie pH – w warunkach fizjologicznych jest ono lekko kwaśne i wynosi 4,7 – 5,6. Podczas zaburzeń wartości pH, mikroorganizmy bez większego problemu pokonują barierę skórną i penetrują w jej głąb – co może skutkować wywołaniem reakcji zapalnej.

Błona śluzowa, a odporność nieswoista

Błona śluzowa wyścielająca jelita jest miejscem bytowania bakterii probiotycznych. Im więcej jest dobrych bakterii jelitowych (probiotycznych), tym mniejsza szansa na zagnieżdżenie się bakterii patogennych – wywołujących chorobę. Śluz wydzielany przez błonę śluzową usprawnia ruch rzęsek wyścielających śluzówkę przez, co przyspiesza wydalanie patogenów z organizmu.

Reakcje zapalne podczas nieswoistej odpowiedzi immunologicznej

Aby patogeny mogły być dezaktywowane, muszą zostać uruchomione naturalne reakcje obronne organizmu. Jedną z nich jest podwyższona temperatura ciała, czyli gorączka – mówimy o niej gdy temperatura ciała przekracza 38°C. Naturalne mechanizmy obronne takie jak kaszel i kichanie również pomagają pozbyć się nieprzyjaciela z organizmu. 

Zarówno nieswoista jak i swoista odpowiedź immunologiczna to podstawa zdrowia człowieka. Układ immunologiczny jest bardzo skomplikowany, lecz dzięki niemu możemy funkcjonować i tworzyć odporność organizmu. Układ odpornościowy można wzmacniać na wiele sposobów – jednym z nich jest zdrowa dieta. Pamiętajmy o prawidłowym odżywianiu, które dostarcza do naszego organizmu odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych niezbędnych do budowania prawidłowej odporności.

Dostępność wielu preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

Autor