Hemoroidy - przyczyny, objawy, leczenie

Czym są hemoroidy?

Choć hemoroidy kojarzą się nam z dokuczliwą chorobą, w rzeczywistości są to struktury naczyniowe, fizjologicznie występujące w kanale odbytu. Wyglądem przypominają niewielkie poduszki wypełnione krwią. Ich zadaniem jest uszczelnienie odbytu i utrzymanie kontroli nad oddawaniem gazów i stolca. 

W sytuacji, w której hemoroidy ulegają nadmiernemu wypełnieniu (przekrwieniu), mówimy o rozwoju tzw. choroby hemoroidalnej, zaś powiększone struktury nazywamy hemoroidami wewnętrznymi lub wewnętrznymi żylakami odbytu. Wyróżniamy IV zasadnicze stadia choroby:

• I - powiększone hemoroidy utrzymują się wewnątrz kanału odbytnicy i widoczne są jedynie podczas badania proktologicznego;
• II - hemoroidy wydostają się na zewnątrz odbytu podczas wypróżnienia i cofają się samoistnie;
• III - hemoroidy nie cofają się po defekacji, można natomiast odprowadzić je manualnie;
• IV - hemoroidy utrzymują się na zewnątrz kanału odbytnicy, często ulegając zakrzepicy i wywołując nasilone dolegliwości bólowe.

Odrębnym zjawiskiem są zewnętrzne żylaki odbytu, nazywane również hemoroidami zewnętrznymi. Powstają wskutek niewydolności krążenia w obrębie splotu żylnego przyodbytowego, znajdującego się w okolicy odbytu. Ze względu na lokalizację w bardziej unerwionym obszarze, hemoroidy zewnętrzne zdecydowanie częściej powodują nasilone dolegliwości bólowe, zwłaszcza podczas defekacji.

Przyczyny powstawania hemoroidów

Istnieje wiele czynników sprzyjających rozwojowi choroby hemoroidalnej. Należy do nich między innymi siedzący tryb życia oraz dieta obfitująca w wysoko przetworzoną żywność. Zwiększone ryzyko żylaków odbytu towarzyszy także nieprawidłowym wypróżnieniom - zarówno zaparciom, jak i częstym biegunkom. Ponadto udowodniono, że dolegliwości związane z hemoroidami występują częściej u osób otyłych oraz praktykujących intensywne treningi siłowe.

Szczególnie narażone na chorobę hemoroidalną są kobiety ciężarne. Zjawisko to związane jest z rosnącym naciskiem na miednicę i wzrostem ciśnienia oddziałującego na naczynia żylne.

Hemoroidy - objawy

Podstawowym objawem charakterystycznym dla hemoroidów jest krwawienie, pojawiające się przede wszystkim podczas defekacji. Wraz z postępem choroby może się ono nasilać.

Do innych objawów zgłaszanych przez pacjentów dotkniętych chorobą hemoroidalną należy:

• ból podczas dłuższego siedzenia lub defekacji;
• świąd lub pieczenie odbytu;
• uczucie niepełnego wypróżnienia;
• obecność śluzowej wydzieliny;
• wyciek treści jelitowej (zwłaszcza w przypadku wypadania hemoroidów wewnętrznych).

Hemoroidy - diagnostyka i leczenie

Diagnostyką choroby hemoroidalnej zajmuje się lekarz proktolog. Kluczowe jest zebranie szczegółowego wywiadu i przeprowadzenie badania per rectum (przez odbytnicę). U pacjentów po 50. roku życia zaleca się wykonanie kolonoskopii celem oceny stanu zdrowia całego jelita grubego. 

Leczenie żylaków odbytu opiera się na preparatach stosowanych zarówno doustnie, jak i zewnętrznie. Dobór optymalnej terapii zależy od umiejscowienia zmian oraz nasilenia objawów choroby. Lekarz może zdecydować także o wdrożeniu leczenia chirurgicznego.

Preparaty doustne

Preparaty doustne stosowane w leczeniu żylaków odbytu mają za zadanie poprawić krążenie żylne, m.in. poprzez wzmocnienie ścian naczyń oraz poprawę odpływu krwi żylnej. W tym wskazaniu najczęściej wykorzystuje się diosminę, dobezylan wapnia oraz wyciąg z ruszczyka lub kasztanowca.

Preparaty stosowane zewnętrznie 

Preparaty na hemoroidy stosowane zewnętrznie występują w postaci kremów/maści lub czopków. Wybór powinien być uzależniony od lokalizacji zmian - kremy lepiej sprawdzą się w przypadku hemoroidów umiejscowionych w okolicach odbytu, zaś czopki umożliwią lepszą penetrację substancji leczniczych do hemoroidów wewnętrznych.

Substancje wykorzystywane w przypadków maści, kremów i czopków mają za zadanie:

• usprawnić krążenie żylne (tribenozyd, wyciąg z kasztanowca);
• zmniejszyć dolegliwości bólowe (lidokaina, benzokaina);
• zredukować stan zapalny (kwas hialuronowy, wyciąg z rumianku, hydrokortyzon);
• wspierać proces rozpuszczania powstałych skrzepów (streptokinaza, streptodornaza);
• stymulować naturalną odpowiedź obronną organizmu (zawiesina kultury bakteryjnej E. coli).

Wybrany preparat znajdziesz i zarezerwujesz w dowolnej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Profilaktyka hemoroidów

Profilaktyka choroby hemoroidalnej polega na wdrożeniu wysokobłonnikowej diety w połączeniu z umiarkowaną aktywnością fizyczną. Niezalecany jest intensywny wysiłek, zwłaszcza podnoszenie ciężarów. Warto także zadbać o regularność wypróżnień, zaś wszelkie niepokojące objawy niezwłocznie konsultować z lekarzem.

Bibliografia:

1. Chwaliński, M. Choroby żył. Choroba Hemoroidalna. Klinika Flebologii. Dostępne na:  https://klinikaflebologii.pl/Choroby-ukladu-zylnego/Choroba-hemoroidalna. (Dostęp: 04.2022).
2. Wałęga, P. (2013). Guzki krwawnicze i żylaki odbytu. Medycyna Praktyczna Chirurgia 2012/05. Dostępne na: https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/81005,guzki-krwawnicze-i-zylaki-odbytu. 
3. Styliński, R., Majewski, M., Wallner, G. Guzki krwawnicze. Polski Klub Koloproktologii Towarzystwo Naukowe. Dostępne na: http://pkk.org.pl/lekarz-02.php. (Dostęp: 04.2022).