Hydrokortyzon na alergię i nie tylko. Właściwości i zastosowanie hydrokortyzonu

Hydrokortyzon - analog naturalnych hormonów steroidowych

Hydrokortyzon, zwany inaczej kortyzolem, to naturalny hormon steroidowy, który pełni funkcje przekaźnikowe. Produkcja hydrokortyzonu odbywa się w korze nadnerczy, stąd też zaliczamy go do grupy substancji zwanej kortykosteroidami. Receptory dla kortykosteroidów usytuowane są w jądrze komórkowym, a nie jak to ma najczęściej miejsce - na błonie komórkowej. Jest to możliwe dzięki temu, że hormony steroidowe, ze względu na swój bardzo lipofilowy charakter, wykazują zdolność do swobodnego przechodzenia przez błonę komórki. Lokalizacja receptora w jądrze komórkowym warunkuje ich działanie - wpływają na ogół procesów zachodzących w komórce, stymulując lub hamując wytwarzanie przez nią różnego rodzaju substancji. Hormony steroidowe przez to, że wpływają na metabolizm komórki, nie wykazują natychmiastowego działania - w celu uzyskania efektu potrzeba więcej czasu niż w przypadku substancji wiążących się z receptorem błonowym.

Jak hydrokortyzon wpływa na organizm?

Hydrokortyzon, jako hormon kortykosteroidowy wpływa na szeroki wachlarz procesów metabolicznych zachodzących w organizmie, np.: 

• odpowiada za gospodarkę cukrowo-białkową;
• zwiększa stężenie wolnych kwasów tłuszczowych we krwi;
• w niewielkim stopniu wpływa na stężenie w organizmie jonów takich jak: sód, potas, chlor, wapń.

Hydrokortyzon działa:

• przeciwzapalnie;
• przeciwalergicznie;
• przeciwświądowo;
• przeciwobrzękowo;
• immunosupresyjnie.

Zastosowanie hydrokortyzonu

Ze względu na szeroki profil działania hydrokortyzon znalazł zastosowanie w lecznictwie w różnego rodzaju schorzeniach - zarówno miejscowo, jako składnik kremów i maści, jak i systemowo w postaci doustnych tabletek, inhalacji oraz iniekcji.
Systemowo hydrokortyzon podawany jest w przypadku takich chorób, jak:

• choroba Leśniowskiego-Crohna;
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS);
• atopowe zapalenie skóry;
• białaczki limfocytarne.

Z kolei miejscowo hydrokortyzon stosowany jest w celu zredukowania stanu zapalnego, czy też walki z reakcją alergiczną powstającą na skórze.

Przewlekłe stosowanie hydrokortyzonu

Niestety, długotrwałe stosowanie hydrokortyzonu może doprowadzić do wystąpienia szeregu działań niepożądanych. W przypadku przewlekłego stosowania systemowego dawek większych, niż wynosi dzienna produkcja kortyzolu (dawki niesubstytucyjne), mogą pojawić się objawy takie jak:

• nagły wzrost masy ciała;
• tzw. byczy kark;
• obrzęk;
• zmniejszona siła mięśni;
• nadciśnienie tętnicze;
• osteoporoza;
• hiperglikemia;
• zaburzenia wydzielania hormonów płciowych;
• zwiększona częstość infekcji, spowodowanych zahamowaną czynnością układu odpornościowego.

W przypadku przewlekłego, miejscowego stosowania hydrokortyzonu możemy zaobserwować:

• zaniki skóry;
• podrażnienia;
• trądzik;
• zaburzenia pigmentacji.

Dlatego tak ważne jest, aby stosować się do wszystkich zaleceń lekarza. Należy też pamiętać, że w przypadku długotrwałego stosowania hydrokortyzonu nie można odstawiać go całkowicie w sposób natychmiastowy. Mogłoby to doprowadzić do wystąpienia tzw. objawów z odbicia. Zamiast tego wskazane jest, aby stopniowo zmniejszać ilość stosowanego preparatu, aż do jego całkowitego odstawienia.

Preparaty z hydrokortyzonem

W aptekach dostępny jest bardzo szeroki wybór preparatów zawierających hydrokortyzon. Bez recepty dostępne są maści i kremy do zewnętrznego stosowania, takie jak: Hydrocort Chema, Hydrocortisonum Aflofarm, Maxicortan, a także czopki, np. Proktosedon. Wśród preparatów na receptę znajdziemy maści, np. Pimafucort (produkt złożony z neomycyną i natamycyną) i Oxycort (dostępny również w postaci aerozolu do stosowania na skórę), a w postaci doustnej tabletki: Hydrocortisonum Jelfa, Hydrocortisonum SF. 

Należy pamiętać, że długotrwałe stosowanie preparatów z hydrokortyzonem może doprowadzić do wystąpienia poważnych działań niepożądanych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów np. alergii lub zmian skórnych należy skontaktować się z lekarzem.

Dostępność tych oraz wielu innych preparatów w aptekach w Twojej okolicy można sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

Autor