Grasica — gdzie się znajduje? Budowa, funkcje i choroby grasicy.

Gdzie znajduje się grasica?

Grasicy najprościej szukać w śródpiersiu górnym, tuż za mostkiem. Część tego gruczołu znajduje się w dolnym odcinku szyi, poniżej tarczycy, od przodu od tchawicy. Formowanie tego narządu zachodzi już podczas życia płodowego, a jej fizjologiczny wzrost trwa tylko do około 2-3 roku życia. Wtedy też grasica osiąga swoją największą masę, wahającą się od 25 do 40 gramów. Później z wiekiem nasila się proces inwolucji, czyli przemiany komórek limfocytarnych grasicy w komórki tłuszczowe. Dziecięca grasica jest łatwo rozpoznawalna na zdjęciach rentgenowskich, ale u dorosłych jej pozostałości są ledwo widoczne na tle komórek tłuszczowych. Jeżeli rozmiar grasicy jest nieprawidłowy, to ze względu na swoje położenie wpływa negatywnie na funkcjonowanie okolicznych organów.

Jak zbudowana jest grasica?

Grasica składa się z dwóch podłużnych płatów: prawego i lewego, a każdy z nich podzielony jest na zraziki zespolone ze sobą przy pomocy tkanki łącznej i tłuszczowej. Są one zbudowane z zewnętrznej istoty korowej i wewnętrznej istoty rdzennej. Ta pierwsza składa się z komórek limfocytarnych — tymocytów, z kolei istota rdzenna tworzona jest przez komórki nabłonka i ciałka Hassla.

Grasica — funkcje

Grasica jest jednym z centralnych narządów limfatycznych, od której zależy to, czy nasz układ odpornościowy będzie działał prawidłowo. Jej podstawową funkcją w pierwszych latach naszego życia jest kształtowanie prawidłowej odpowiedzi immunologicznej limfocytów T, przybyłych ze szpiku kostnego. Każdy z nich jest sprawdzany w grasicy, czy prawidłowo rozpoznaje obce antygeny tak, by mógł jak najlepiej pełnić swoje funkcje. Weryfikuje się też, czy omyłkowo nie wiążą się one ze swoistymi antygenami własnych komórek, czyli czy nie są autoreaktywne. Poprawnie działające limfocyty T przemieszczają się następnie do obwodowych naczyń limfatycznych, którymi są węzły chłonne oraz śledziona. Wśród zadań grasicy jest również produkcja hormonów takich jak: tymozyna, tymulina, tymopoetyna czy grasiczy czynnika humoralnego — THF. Odpowiadają one za przyspieszanie dojrzewania limfocytów, działają antynowotworowo oraz wspierają walkę z chorobami autoimmunizacyjnymi. Dodatkowo THF przyspiesza procesy regeneracji tkanek.

Grasica — choroby

Mogłoby się wydawać, że skoro ten gruczoł z wiekiem zanika, to nie powinien mieć znaczącego wpływu na zdrowie. Jednak zdarzają się przypadki wrodzonego braku grasicy u dzieci — ich układ odpornościowy nie funkcjonuje wtedy poprawnie i cierpią one z powodu częstych infekcji. Zaburzenia te prowadzą do takich chorób jak Zespół di Gorage’a lub Zespół SCID, które powodują opóźnienie rozwoju dziecka, wady serca, skłonności do chorób psychicznych oraz rozszczep podniebienia.

Ponadto grasica jest bardzo wrażliwa na:

• działanie antybiotyków,
• stres,
• nadmiar estrogenów,
• niektóre steroidy,
• używki: alkohol, papierosy, narkotyki.

Te czynniki mogą doprowadzić do niebezpiecznego przerostu grasicy, powstania miastenii, a nawet utworzenia się nowotworu tego gruczołu.

Rak grasicy — grasiczak

Grasiczak to bardzo rzadka choroba, która niestety należy do złośliwych nowotworów. Co więcej, jest zazwyczaj diagnozowany w późnym stadium. Możliwą przyczyną takiej sytuacji jest to, że jego objawy są dość niespecyficzne. Wymienia się wśród nich: kaszel, duszności i ból w klatce piersiowej. Wyróżnia się nieinwazyjną i inwazyjną formę grasiczaka, w zależności od tego, jak duży obszar obejmuje nowotwór. W leczeniu stosuje się zarówno chemioterapię, radioterapię, jak i metody chirurgiczne.

Miastenia

Miastenia, znana też pod łacińską nazwą myasthenia gravis, to choroba autoimmunologiczna, w której zaburzone jest przekazywanie impulsów z nerwów ruchowych do mięśni. Potocznym określeniem tej choroby jest męczliwość mięśni, co dobrze oddaje jeden z jej symptomów. Do kolejnych jej objawów należą:

• zmiana mimiki twarzy,
• opadanie powiek,
• opadanie głowy,
• zaburzenia widzenia,
• niewyraźna mowa i problemy z połykaniem.

W mechanizmie miastenii dochodzi do powstawania przeciwciał we krwi pacjentów, skierowanych przeciwko receptorom dla acetylocholiny. Receptory te fizjologicznie obecne są na komórkach włókien mięśniowych, a ich degradacja utrudnia powstawanie skurczu. Gdy dojdzie do zajęcia chorobą mięśni oddechowych, może pojawić się niewydolność oddechowa, której w konsekwencji grozi śmierć.

Większość pacjentów z miastenią posiada grasicę o dużym rozmiarze — tak zwaną przetrwałą grasicę, a około 15% wszystkich chorych cierpi jednocześnie na raka grasicy. Jest to choroba rzadka, którą diagnozę w Polsce znosi około 3000-3500 osób.

Jak wzmocnić grasicę?

Hormon FGF21 produkowany przez grasicę został okrzyknięty „hormonem młodości” po tym, jak naukowcy z Yale School of Medicine udowodnili, że poprawił on odporność myszy, ale i wydłużył jej życie o 40%, poprzez zahamowanie inwolucji grasicy. Metody regeneracji grasicy nie są jeszcze zbadanym tematem. Popularne stają się masaże grasicy, polegające na opukiwaniu, uderzaniu i pocieraniu palcami dłoni miejsca, w którym powinna znajdować się grasica. W badaniach klinicznych w celu przywrócenia funkcjonowania tego gruczołu stosuje się białko interleukine 22, interleukine 7, czy też ludzki hormon wzrostu.

Dostępność leków w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Bibliografia

1. Thapa, P., & Farber, D. L. (2019). The Role of the Thymus in the Immune Response. Thoracic surgery clinics, 29(2), 123–131. https://doi.org/10.1016/j.thorsurg.2018.12.001
2. Sharma, H., & Moroni, L. (2021). Recent Advancements in Regenerative Approaches for Thymus Rejuvenation. Advanced science (Weinheim, Baden-Wurttemberg, Germany), 8(14), 2100543. https://doi.org/10.1002/advs.202100543
3. Youm, Y. H., Horvath, T. L., Mangelsdorf, D. J., Kliewer, S. A., & Dixit, V. D. (2016). Prolongevity hormone FGF21 protects against immune senescence by delaying age-related thymic involution. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 113(4), 1026–1031. https://doi.org/10.1073/pnas.1514511113
4. Bochenek, A., Reicher, M. (2014). Anatomia człowieka. Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014
5. Traczyk, W. (2007). Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.

Autor