Czym jest nużeniec? Objawy i skuteczne leczenie nużycy

Czym jest nużeniec?

Nużeńce to niewielkie pasożyty należące do podgromady roztoczy. Są to małe, obłe robaczki dorastające do wielkości 0,4 mm. Zazwyczaj mają barwę kremową lub białą. Bytują na skórze powiek i na twarzy w ujściach gruczołów łojowych. Żywią się łojem, przesączem osocza krwi. Są powszechnie występującym roztoczem na ludzkiej skórze, zazwyczaj nie wywołującym poważnych chorób. U człowieka bytują dwa gatunki nużeńca Demodex folliculorum i Demodex brevis. Obecność nużeńca na skórze częściej stwierdza się u osób starszych, znacznie rzadziej u młodszych. W okresach obniżonej odporności lub w momencie pojawienia się zbyt dużej liczby nużeńców może dochodzić do rozwoju choroby zwanej nużycą.

Jak można się zarazić nużeńcem?

Nużeńcem można zarazić się bardzo łatwo, choćby poprzez kontakt z osobą zarażoną czy wspólne korzystanie z przyborów do higieny, kosmetyków, a także ręczników. Ważną kwestią jest również higiena skóry twarzy i okolic oczu, zaniedbanie w tej kwestii może przyczynić się do zwiększenia liczby nużeńców na skórze, a tym samym wywołać nużycę.

Jakie choroby wywołuje nużeniec?

Nużeńce bytując w ujściach gruczołów łojowych lub torebkach włosowych wywołując nużycę. Polega ona na powstawaniu stanu zapalnego do którego dochodzi poprzez zatkanie ujścia gruczołu łojowego. Objawem tego może być zaczerwienienie, stan zapalny, ból czy powstanie ropnia.

Obecność nużeńców może sprzyjać również rozwojowi zakażenia bakteryjnego, dzięki zdolność przenoszenia przez te roztocza niektórych bakterii bytujących na ich powierzchni oraz zlokalizowanych w ich jelitach. Dodatkowo odchody nużeńców mogą powodować reakcje alergiczne i podrażnienia skóry.

Zazwyczaj jednak obecność nużeńca nie wywołuje poważnych objawów. Osoby wrażliwe mogą odczuwać ich obecność w postaci lekkiego swędzenia skóry, zwłaszcza w momencie wnikania ich w głąb mieszka włosowego czy gruczołu łojowego. Ich obecność w gruczołach łojowych przyczynia się również do powstawania zaskórników czy wągrów. 

Ostatnio rozważa się również obecność nużeńca na skórze twarzy jako potencjalną przyczynę występowania trądziku różowatego. Nużeniec oka może również powodować zespołu suchego oka, jęczmień czy gradówkę, a także zapalenie brzegów powiek. 

Jak rozpoznać zakażenie nużeńcem?

Najważniejszym badaniem rozpoznającym obecność nużeńca jest specjalistyczne badanie mikroskopowe. Zazwyczaj w ten sposób potwierdzane jest obecność nużeńca na rzęsach. Przed pobraniem materiału do badania nie należy stosować przez kilka dni kremów czy maści, ani żadnych preparatów kosmetycznych. Należy unikać nakładania makijażu w te okolice, zwłaszcza tuszu do rzęs, ponieważ może to negatywnie wpłynąć na wynik. Badanie to ma na celu ustalenie liczby osobników dorosłych oraz larw i jaj nużeńca powiek.

Nużyca - jak ją leczyć?

Leczenie nużycy jest trudne i polega głównie na zachowaniu odpowiedniej higieny powiek i skóry twarzy za pomocą przeznaczonych do tego środków. Do tego celu mogą posłużyć dostępne bez recepty chusteczki nasączone odpowiednimi płynami, takie jak Blephademodex, Demoxoft Plus Clean czy Demopia Demodex. W aptekach dostępne są również specjalistyczne płyny na nużeńca powiek, jak Demopia płyn czy Demoxoft Płyn. Pomocne w wale z nużeńcem na twarzy może okazać się również czasowe zrezygnowanie z makijażu lub wymiana kosmetyków.

Do leczenia indywidualnych przypadków wykorzystuje się również olejek z drzewa herbacianego w odpowiednim stężeniu. Jest to jednak terapia, którą należy prowadzić pod kontrolą lekarza, gdyż samodzielna aplikacja nieodpowiednio rozcieńczonego olejku może prowadzić do uszkodzenia oka. Dodatkowo stosuje się płyny czy żele na bazie innych olejków eterycznych czy wyciągów roślinnych, takich jak szałwia hiszpańska czy aloes.

W leczeniu nużycy stosuje się również maści oczne z metronidazolem. Można również wykorzystać maść z permetryną czy iwermektyną, jednak nie ma dostępnych preparatów ocznych z tymi substancjami, możemy je jedynie zastosować do zwalczania nużeńca na twarzy omijając okolice oczu.

Dostępność wybranych preparatów w najbliższych aptekach sprawdzisz bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Udziela, M., Olek-Hrab, K., Kleina-Schmidt, P. (2014). Postępowanie w demodekozie ocznej. Polskie Towarzystwo Okulistyczne. Dostępne na: https://optimumokulistyka.pl/wp-content/uploads/2018/03/Demodekoza-wytyczne.pdf.  (Dostęp: 02.2023).
2. Wasyluk, J., Krajewska, M., Czarzasta, K. (2018). Ocular demodicosis – a contemporary clinical condition. OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology, 5(1), s. 21–25.
3. Śmietańska, N., Faruga-Lewicka, W., Kardas, M. (2022) “Factors influencing the course of rosacea,” Aesthetic Cosmetology and Medicine, 11(5), s. 161–166. Dostępne na: https://doi.org/10.52336/acm.2022.024 (dostęp 02.2023).
4. Niedźwiedź, M., Skibińska, M. (2019) “Demodekoza — podział, leczenie i występowanie u pacjentów z obniżonym poziomem odporności,” Forum Dermatologicum, 5(4), s. 117–120. Dostępne na: https://doi.org/10.5603/fd.2019.0012. (dostęp 02.2023).