Owsica - przyczyny, objawy, leczenie

Skąd bierze się owsica?

Owsica jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez owsika ludzkiego (łac. Enterobius vermicularis). Do zakażenia dochodzi wskutek połknięcia jaj owsika, z których w dwunastnicy uwalniają się młode larwy i migrują do jelita grubego, gdzie osiągają postać dojrzałą. Następnie zapłodnione samice przemieszczają się w okolice odbytu, gdzie składają kolejne jaja.

Jak można zarazić się owsicą?

Owsicą można zarazić się przede wszystkim w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną lub poprzez używanie tych samych ręczników, zabawek czy urządzeń sanitarnych. Jaja owsika dostają się do organizmu drogą pokarmową lub inhalacyjną, czemu sprzyja brak odpowiedniej higieny. 

Innym zjawiskiem dotyczącym owsicy jest tzw. autoinwazja, czyli samozarażenie, obserwowane najczęściej u małych dzieci. Związane jest z sytuacją, w której osoba zakażona, odczuwająca świąd w okolicy odbytu, drapie się i przenosi na dłoniach jaja pasożyta. Te z kolei ponownie dostają się do przewodu pokarmowego, np. poprzez spożycie posiłku bez uprzedniego umycia rąk.

Owsica - objawy

Najczęściej występującym objawem owsicy jest świąd w okolicy odbytu, nasilający się w nocy. Obserwuje się także zaburzenia łaknienia oraz nawracające bóle brzucha. Utrzymujące się zakażenie sprzyja powstawaniu zmian w okolicy odbytu, które mogą ulegać nadkażeniu bakteryjnemu. 

Pamiętajmy, że owsica najłatwiej rozprzestrzenia się w placówkach, w których przebywają małe dzieci. Informacja, że w żłobku lub przedszkolu odnotowano przypadki zakażenia, powinna skłonić rodziców do zwiększonej czujności i obserwacji malucha. Pierwszym sygnałem alarmowym może być zmiana zachowania dziecka, m.in. drażliwość, płaczliwość lub problemy z koncentracją.

Jak zdiagnozować owsicę?

Najskuteczniejsza metoda, umożliwiająca diagnostykę owsicy, polega na pobraniu wymazu z okolic odbytu. Czynność tę należy wykonać około 2 godzin po położeniu się spać lub rano, zaraz po przebudzeniu. Pomocny może okazać się gotowy zestaw, dostępny m.in. w aptekach. Zawiera on przylepiec celofanowy, który należy przykleić na skórę odbytu, a następnie umieścić w probówce, opisać i jak najszybciej zawieźć do laboratorium diagnostycznego. Aby uzyskać wiarygodny wynik, wymaz należy powtarzać 3 dni z rzędu. Pamiętajmy, że w przypadku owsicy badanie kału nie jest zalecane, ze względu na ograniczoną wartość diagnostyczną.

Jakie leki zwalczają owsicę?

Potwierdzenie zakażenia owsikami wymaga niezwłocznego wdrożenia leczenia farmakologicznego. Substancją pierwszego wyboru jest pyrantel, dostępny w aptekach także bez recepty w postaci tabletek lub zawiesiny. Standardowo zaleca się jednorazowe przyjęcie 10 mg pyrantelu na kilogram masy ciała (maksymalna dopuszczalna dawka to 1g) i powtórzenie dawki po 2 tygodniach, ze względu na ryzyko nawrotu choroby. Leczenie powinno obejmować wszystkich domowników, nawet jeśli nie doświadczają żadnych objawów.

Leczeniem drugiego wyboru jest zastosowanie albendazolu lub mebendazolu. Są to substancje dostępne jedynie na receptę, wymagające wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Wybrany preparat zarezerwujesz w wybranej aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Pamiętajmy, aby w przypadku stwierdzenia owsicy codziennie rano umyć okolice odbytu wodą z mydłem oraz skrócić paznokcie, pod którymi mogą kumulować się niewidoczne gołym okiem jaja owsika.

Na czym polega profilaktyka owsicy?

Profilaktyka owsicy wymaga przede wszystkim przestrzegania podstawowych zasad higieny. Kluczowe jest regularne mycie rąk, zwłaszcza przed przygotowywaniem lub spożywaniem posiłków. Nie zapominajmy także o myciu świeżych produktów, takich jak owoce czy warzywa.

Niestety, jaja owsika potrafią przetrwać nawet 3 tygodnie poza organizmem człowieka i mogą sprzyjać ponownemu zakażeniu wszystkich domowników. Bardzo ważne jest zatem, aby po potwierdzeniu diagnozy codziennie sprzątać mieszkanie i czyścić wszystkie powierzchnie, często zmieniać ubrania, ręczniki i pościel, a także prać je w wysokich temperaturach. Zwróćmy też uwagę, aby zabawki, jakich używa dziecko, były regularnie dezynfekowane.