Co oznacza zielony katar?

Katar – powszechny problem

Katar (łac. rhinitis), w nomenklaturze medycznej nazywany nieżytem nosa, jest zespołem objawów wynikających z zapalenia błony śluzowej nosa. W trakcie kataru z nosa wycieka płynna wydzielina, która może spływać także po tylnej ścianie gardła, wywołując podrażnienie i kaszel. Towarzyszy temu pieczenie i świąd nosa oraz spojówek, łzawienie oczu, a także częste kichanie. Podrażniona błona śluzowa jest obrzęknięta, co utrudnia oddychanie i daje uczucie „zatkanego” nosa.  Katar bywa na tyle uciążliwy i obciążający dla organizmu, że mogą współwystępować także objawy uogólnione – osłabienie, stan podgorączkowy, ból głowy.

Różne rodzaje kataru

Zazwyczaj przyczyną wystąpienia kataru jest infekcja o podłożu wirusowym, jednak przyczyną nieżytu nosa mogą być także bakterie lub alergia. Jak rozpoznać, z jakim typem kataru mamy do czynienia?

• Katar wirusowy - to najczęściej występujący typ kataru, charakterystyczny dla infekcji górnych dróg oddechowych. Czynnikiem wywołującym infekcję zazwyczaj rinowirusy, wirusy paragrypy oraz adenowirusy, które szerzą się drogą kropelkową. Obfita wydzielina z nosa z początku jest wodnista, ale wraz z rozwojem infekcji staje się bardziej mętna i gęsta, za co odpowiada zwiększone stężenie leukocytów oraz złuszczonego nabłonka;
• Katar bakteryjny – gęsta, śluzowo-ropna wydzielina o zielonkawo-żółtej barwie i nieprzyjemnych zapachu wskazuje na infekcję o podłożu bakteryjnym. Katar bakteryjny najczęściej wywołują: dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae), gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), pałeczka grypy (Haemophilus influenza) oraz Streprococcus pyogenes – paciorkowiec odpowiedzialny za rozwój anginy. Ten typ kataru często następuje po katarze wirusowym, na skutek nadkażenia bakteryjnego;
• Katar alergiczny - nazywany potocznie "katarem siennym", ma postać wodnistego i bezbarwnego wycieku z nosa, który występuje na skutek kontaktu z substancją alergizującą. Najczęstszymi alergenami są pyłki roślin (szczególnie traw i chwastów), roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, czyli substancje dostające się do organizmu drogą wziewną. Katar alergiczny ma tendencję do utrzymania się przez dłuższy czas, jeżeli pacjent ma stały kontakt z alergenem (np. wiosną i latem w okresie intensywnego pylenia roślin).

Zielony katar – przyczyny i objawy

Sam kolor kataru nie jest wystarczającą przesłanką do postawienia rozpoznania, jednak stanowi ważny krok w procesie diagnostycznym. Pewnym jest, że zielony katar nie jest objawem reakcji alergicznej. Może pojawić się zarówno w infekcjach bakteryjnych i wirusowych, często występuje przy stanach zapalnych zatok, a także w przebiegu:

• zapalenia zatok;
• grzybicy;
• grypy;
• zapalenia oskrzelików u dzieci;
• zapalenia oskrzeli u osób dorosłych.

Dlaczego katar ma zielone zabarwienie? Odpowiadają za to obecne w wydzielinie komórki odpornościowe, które są dowodem na to, że organizm podjął walkę z infekcją. Jeżeli utrzymuje się dłużej niż 10 dni lub współwystępujące objawy nasilają się, konieczna jest wizyta u lekarza.

Zielony katar – jak wyleczyć?

Stare porzekadło mówi, że leczony katar trwa siedem dni, zaś nieleczony tydzień. Jest w tym powiedzeniu dużo prawdy, ponieważ u wielu chorych katar przemija w ciągu 5-7 dni. Nie oznacza to jednak, że mamy całkowicie zrezygnować z leczenia. Przeciągający się nieżyt nosa może doprowadzić do groźnych powikłań, a ich leczenie może rozciągnąć się w czasie.

Celem leczenia kataru jest przede wszystkim zmniejszenie obrzęku błon śluzowych i udrożnienie nosa. Ważne jest też rozrzedzenie wydzieliny, aby łatwiej było ją usunąć z nosa. Efekt ten można osiągnąć wykonując inhalacje z soli fizjologicznej np. przy użyciu nebulizatora. Taki zabieg nie tylko udrożni nos, ale również nawilży śluzówkę. Pomocne w udrażnianiu nosa są również hipertoniczne roztwory wody morskiej (Sterimar Zatkany Nos, Marimer hipertoniczny, Ectimer) oraz płukanie nosa oraz zatok przy pomocy zestawów do irygacji (np. Fixsin, Gargarin Zatoki, Irigasin, Zatoxin Rinse). Warto też wypijać 2-3 litry płynów w ciągu dnia, by uniknąć odwodnienia i naturalnie rozrzedzić wydzielinę z nosa.

W łagodzeniu objawów kataru skuteczne są preparaty działające obkurczająco na błonę śluzową nosa. Dostępne są w postaci tabletek zawierających pseudoefedrynę (np. Acatar Acti-Tabs, Apselan, Sudafed) lub kropli na bazie ksylometazoliny (Nasic, Otrivin, Septanazal, Snup, Sudafed XyloSpray, Xylodex, Xylogel, Xylorin) bądź oksymetazoliny (Acatar Control, Afrin ND, Nasivin, Vicks Sinex). Pacjenci chętnie sięgają po krople, które błyskawicznie udrażniają nos i zmniejszają ilość wydzieliny. Trzeba jednak pamiętać, by odstawić je po maksymalnie pięciu dniach leczenia. Długotrwałe stosowanie grozi uzależnieniem i nadmiernym przesuszeniem błony śluzowej nosa, a nawet uszkodzeniem błony śluzowej nosa. W celu rozrzedzenia zalegającej gęstej wydzieliny stosuje się preparaty o działaniu sekretolitycznym na bazie naturalnych wyciągów roślinnych z: goryczki, bzu czarnego, werbeny, pierwiosnka (np. Sinupret, Sinulan Forte, Zatogrip Forte). 

Autor