Azytromycyna - właściwości, zastosowania, przeciwwskazania, skutki uboczne

Azytromycyna - właściwości

Azytromycynę zaliczamy do tzw. antybiotyków makrolidowych. Jest ona pochodną innego antybiotyku makrolidowego - erytromycyny. 

Mechanizm jej działania opiera się na hamowaniu syntezy białek w komórce bakterii poprzez związanie się z podjednostką 50S rybosomu. Prowadzi to do zaburzenia procesu wydłużania łańcucha białkowego, a co za tym idzie do zaburzenia podstawowych funkcji bakterii, a także jej rozwoju. W trakcie tego procesu nie dochodzi jednak do zabicia bakterii - z tego powodu mówimy, że azytromycyna jest antybiotykiem bakteriostatycznym, a nie bakteriobójczym.

Azytromycyna - kiedy się ją stosuje?

Azytromycyna jest stosowana w leczeniu infekcji bakteryjnych,wywołanych przez szczepy określane jako wrażliwe na azytromycynę. Do tych drobnoustrojów zaliczamy:

• bakterie tlenowe Gram-dodatnie:
  • Staphylococcus aureus wrażliwy na metycylinę;
  • Staphylococcus pneumoniae wrażliwy na penicylinę;
  • Streptococcus pyogenes (grupa A);
• bakterie tlenowe Gram-ujemne:
  • Haemophilus influenzae;
  • Haemophilus parainfluenzae;
  • Legionella pneumophila;
  • Moraxela catarhallis;
  • Pasteurella multocida;
• bakterie beztlenowe:
  • Clostridium perfringens;
  • Fusobacterium spp.;
  • Prevotella spp.;
  • Porphyromonas spp.;
• inne drobnoustroje:
  • Borrelia burgdorferi;
  • Chlamydia trachomatis.

Do najczęstszych wskazań do stosowania azytromycyny należą zakażenia dróg oddechowych, skóry i ucha (ostre zakażenie ucha środkowego) oraz choroby weneryczne.

• Zakażenia górnych dróg oddechowych - zaliczamy tutaj zapalenia gardła, migdałków, a także zapalenie zatok przynosowych.
• Zakażenia dolnych dróg oddechowych - mowa tutaj o zaostrzeniu przewlekłego zapalenia lub o ostrym zapaleniu oskrzeli czy zapaleniu płuc (stany od lekkiego do umiarkowanie ciężkiego). Po azytromycyną nieraz sięga się także w przypadku śródmiąższowego zapalenia płuc.
• Zakażenia skóry oraz tkanek miękkich - tutaj możemy zaliczyć różnego rodzaju schorzenia, w tym liszajec, różę, a także wtórne zapalenia skóry, takie jak rumień wędrujący (wczesny objaw boreliozy), a także trądzik różowaty (wyłącznie u osób dorosłych).
• Choroby weneryczne - głównie niepowikłane zakażenia wywołane przez bakterię Chlamydia trachomatis.

Azytromycyna - przeciwwskazania do stosowania

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania azytromycyny jest nadwrażliwość na azytromycynę, a także inne antybiotyki makrolidowe lub ketolidowe. W wyniku nadwrażliwości na leki makrolidowe może dojść do ostrej reakcji alergicznej, obejmującej obrzęk naczynioruchowy i reakcję anafilaktyczną (rzadko są one zakończone zgonem), pojawienia się reakcji skórnych, w tym uogólnionej osutki krostkowej, toksycznej nekrolizy naskórka czy też zespołu Stevensa-Johnsona. 

W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej na azytromycynę konieczne jest natychmiastowe odstawienie leku i kontakt z lekarzem. 

W zachować ostrożność również w sytuacji, gdy pacjent cierpi z powodu:

• zaburzeń czynności wątroby - narząd ten jest w głównej mierze odpowiedzialny za metabolizowanie azytromycyny. Mowa tutaj również o pacjentach równocześnie stosujących preparaty o działaniu hepatotoksycznym. Wówczas stosowanie azytromycyny może doprowadzić nawet do rozwoju piorunującego zapalenia wątroby, a w wyniku tego doprowadzić do niewydolności narządowej zagrażającej życiu;
• zaburzeń czynności nerek - taka sytuacja prowadzi do większego stężenia azytromycyny w organizmie; 
• arytmii z wydłużonym odcinkiem QT - stosowanie azytromycyny może doprowadzić do jeszcze większego wydłużenia odcinka QT, a co za tym idzie do pogorszenia już istniejącej arytmii;
• zakażenia Clostridioides difficile - stosowanie azytromycyny doprowadza do zaburzenia równowagi flory jelitowej i jeszcze większego namnożenia C. difficile;
• miastenii - może dojść do zaostrzenia objawów choroby.

Azytromycyna - działania niepożądane

Jak w przypadku każdego leku, stosowanie azytromycyny może doprowadzić do pojawienia się różnego rodzaju działań niepożądanych. Do najczęstszych z nich możemy zaliczyć:

• grzybicze zakażenia oportunistyczne;
• bóle głowy;
• wymioty;
• bóle brzucha;
• nudności;
• biegunki.

Azytromycyna - czy można łączyć z alkoholem

Niestety na chwilę obecną nie dysponujemy dowodami, jakoby łączenie azytromycyny z alkoholem było bezpieczne. Nie ma jednak także dowodów świadczących o tym, że stosowanie azytromycyny z alkoholem doprowadziłoby do nasilenia działań niepożądanych lub wzrostu toksycznego działania tego antybiotyku makrolidowego. Z uwagi na brak danych należy zachować ostrożność i unikać łączenia azytromycyny z alkoholem.

Dostępność preparatów leczniczych w aptekach w Twojej okolicy sprawdzisz z łatwością za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia:

1. Azytromycyna. Baza leków. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=114. (Dostęp: sierpień 2022).
2. Azycyna (2012). Charakterystyka Produktu Leczniczego. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. 

Autor