Zapalenie spojówek - najczęstsze przyczyny i sposoby leczenia

Zapalenie spojówek – gdy oko boli i łzawi

Spojówka jest niczym innym, jak błoną śluzową, wyściełającą wewnętrzną część powiek oraz zewnętrzną przednią część gałki ocznej. Do jej zadań należy ochrona oka przed infekcjami i urazami, a także stałe rozprowadzanie łez na jego powierzchni. Kontakt spojówki z patogenem może wywołać nieprzyjemny stan zapalny. Czasem wystarczy nawet bardziej intensywne potarcie oka brudną ręką, by doprowadzić do zapalenia spojówek. Dochodzi wówczas do przekrwienia śluzówki, w wyniku czego pojawia się obrzęk oraz zaczerwienienie oka.

Jak się objawia zapalenie spojówek?

Swędzenie, pieczenie, kłucie w oku, łzawienie czy obecność ciała obcego to najbardziej charakterystyczne objawy zapalenia spojówek, które towarzyszą wszystkim ich typom. Zalicza się je do tzw. objawów podmiotowych, czyli odczuwalnych przez chorego. Istnieją także objawy przedmiotowe, na podstawie których można dokładnie określić rodzaj choroby. Należą do nich:

• przekrwienie spojówki - dotyczy całej spojówki, powiększone naczynia krwionośne przesuwają się razem z poruszaną spojówką i bledną przy ucisku;
• towarzysząca zapaleniu wydzielina - może być wodnista (infekcje wirusowe), śluzowa, ropna (zapalenia bakteryjne) oraz śluzowo-ropna;
• typ reakcji spojówkowej - w postaci grudek, brodawek lub obrzęku.

Przyczyny zapalenia spojówek

W ciągu całego swojego życia człowiek może wielokrotnie chorować na zapalenie spojówek o różnym charakterze. Wśród najczęściej występujących typów zapaleń należy wymienić:

• Bakteryjne zapalenie spojówek - zapalenie to jest wywoływane przez kilka typów bakterii, a objawem charakterystycznym jest ropna wydzielina. Spojówki chorego są zaczerwienione i obrzęknięte;
• Wirusowe zapalenie spojówek - zapalenie wywołane przez wirusy objawia się widocznym obrzękiem i przekrwieniem spojówek oraz obfitym łzawieniem. Chory ma wrażenie, że pod powiekami znajduje się jakieś zanieczyszczenie. Najczęściej wywołują je adenowirusy, wirus opryszczki, rzadziej wirusy ospy wietrznej i półpaśca. Wirusowe zapalenie spojówek często towarzyszy np. przeziębieniu i grypie. Zwykle zaczyna się od jednego oka, po kilku dniach atakuje drugie;
• Grzybicze zapalenie spojówek - pojawia się najczęściej po antybiotykoterapii lub stosowaniu sterydów. Chory odczuwa lekki ból i dyskomfort, którym towarzyszy niezbyt obfite łzawienie oraz wydzielina w worku spojówkowym;
• Alergiczne zapalenie spojówek - towarzyszy mu świąd, pieczenie i wodnista wydzielina. Może być powodowane przez pyłki traw i drzew lub nagłą reakcję na alergen, konserwanty czy niektóre leki;
• Chlamydiowe zapalenie spojówek - wywoływane jest przez chlamydie i prawie zawsze ma charakter weneryczny. Śluzówki chorego są obrzęknięte i przekrwione, w worku spojówkowym pojawia się wydzielina ropno-śluzowa. Ten typ zapalenia występuje rzadko.

Należy również wspomnieć o bardzo częstym, niezakaźnym zapaleniu prostym, które może mieć wiele przyczyn. Czasem wystarczy ekspozycja na ostrzejsze światło, wiatr, pył czy drażniąco opary. Czynnikiem wywołującym schorzenie może być także źle leczona wada wzroku, mechaniczne podrażnienie okolicy oka czy chroniczny brak snu.

Czy zapaleniem spojówek można się zarazić?

Wiele zależy od przyczyny stanu zapalnego. W przypadku zakażeń wywołanych przez bakterie i wirusy, zarażenie się od osoby chorej jest jak najbardziej możliwe. Co zrobić, by się nie zarazić? Należy postępować tak, jak w przypadku innych zakażeń tego typu, gdyż przenoszą się one w podobny sposób. Starajmy się ograniczać kontakt z osobą chorą, nie używajmy tych samych przedmiotów, co osoba chora oraz zadbajmy o prawidłową higienę. Dodatkowo pamiętajmy, by:

• każdorazowo myć dłonie, bo właśnie na nich często znajdują się bakterie, które trafiają do oka;
• nie pożyczać kosmetyków ani przyrządów do makijażu;
• pod żadnym pozorem nie pożyczać soczewek kontaktowych.

Zapalenie spojówek - sposoby leczenia

Jeżeli świąd oka staje się dokuczliwy i nie ustępuje, konieczna będzie wizyta u lekarza okulisty. Na postawie wywiadu oraz występujących objawów, lekarz będzie mógł zlecić leczenie odpowiednie do postaci zapalenia spojówek. W początkowej fazie zapalenia (niezależnie od przyczyny) można stosować nawilżające krople do oczu, jak Bepanthen Eye, Hylo-Parin, Hylo-Gel, Retixoft Protect, Systane Ultra czy Zuma. Warto sięgnąć po preparaty bez konserwantów, by dodatkowo nie podrażniać oka.

Jeżeli mamy do czynienia z bakteryjnym zapaleniem spojówek, lekarz może zlecić stosowanie kropli antybiotykowych o szerokim spektrum działania, a także maści lub tabletek. Celem leczenia jest skrócenie czasu choroby i złagodzenie dolegliwości. Przy zapaleniu o charakterze wirusowym zwykle podaje się gancyklowir w postaci żelu. W zależności od typu zapalenia, leczenie może trwać od paru dni do nawet kilku tygodni. 

W zapaleniu spojówek o charakterze alergicznym ważne jest, by jak najszybciej ograniczyć kontakt oka z alergenem. Pomocne będzie stosowanie kropli typu "sztuczne łzy" do przemywania oczu. Przy ostrym stanie zapalnym konieczne może być zastosowanie leków przeciwhistaminowych. Dostępność kropli do oczu w aptekach, ich składy oraz ewentualne działania niepożądane można sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Domowe metody na zapalenie spojówek

Po konsultacji z okulistą oraz wdrożonym leczeniu, objawy zapalenia spojówek można spróbować złagodzić domowymi sposobami. Na zaczerwienienia i obrzęki mogą się sprawdzić chłodzące okłady. Wystarczy użyć wilgotnego, schłodzonego ręcznika lub kostek lodu. Wygodne w użyciu są także silikonowe maseczki, które można schłodzić w lodówce. Pomocny może być także napar z ziela świetlika, którym można przemywać podrażnione oczy lub stosować w formie okładów. Świetlik nie bez powodu jest składnikiem kropli i kosmetyków do pielęgnacji oczu, działa łagodząco i przeciwzapalnie.

Jak jeszcze możemy sobie pomóc przy zapaleniu spojówek?

• nie podrażniajmy dodatkowo oka - unikajmy bezpośredniego światła słonecznego, nie pocierajmy powiek, nie nadwyrężajmy wzroku długą pracą przy komputerze;
• zrezygnujmy z makijażu oka – w momencie stwierdzenia zakażenia najlepiej pozbyć się obecnie stosowanych tuszy do rzęs i innych kosmetyków stosowanych bezpośrednio na powiekę, gdyż mogą być nadkażone;
• używajmy tylko łagodnych kosmetyków oczyszczających;
• odstawmy na jakiś czas soczewki kontaktowe.