Wierzba purpurowa — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Wierzba purpurowa — właściwości

Surowcem pozyskiwanym z wierzby purpurowej i wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest kora (łac. Salicis cortex). Właściwości prozdrowotne wierzba purpurowa zawdzięcza obecności glikozydów fenolowych, takich jak salicyna i salikortyna, oraz fenolokwasów. Dzięki tym substancjom odpowiednio przygotowane preparaty z kory wierzby purpurowej wykazują właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz przeciwzapalne.

Wierzba purpurowa — jak wygląda i skąd pochodzi?

Wierzba purpurowa jest rośliną z rodziny wierzbowatych występującą głównie w Azji, Afryce Północnej i Europie. 

Jest to krzew, który może osiągać wysokość do 3 metrów. Pędy są giętkie i mają purpurowo-czerwony kolor. Ciemnozielone liście są ułożone skrętolegle na pędach. Wierzba purpurowa jest rośliną dwupienną, gdzie kwiaty męskie są krótsze od żeńskich i posiadają czerwone pylniki na pręcikach.

Wierzba purpurowa — działanie, wskazania do stosowania

Wierzba purpurowa, głównie dzięki obecności glikozydów fenolowych, wykazuje działanie przeciwbólowe, co zostało udowodnione w badaniach klinicznych. Właściwości przeciwzapalne i przeciwgorączkowe nie zostały jeszcze w pełni potwierdzone badaniami na ludziach, jednak ich postulowane skuteczności opierają się na wynikach badań in vitro oraz na zwierzętach.

W medycynie tradycyjnej kora Salix purpurea była używana w leczeniu przeziębienia, bólów głowy oraz łagodnych bólów stawów. W medycynie ludowej jej stosowanie było również rozszerzone o leczenie ran, obrzęków oraz objawów reumatoidalnego zapalenia stawów, które wówczas nazywane było gośćcem.

Wierzba purpurowa na ból

Wierzba purpurowa bywa nazywana naturalną aspiryną, ponieważ wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne podobne do tego leku. Działanie przeciwbólowe kory wierzby purpurowej jest jedynym działaniem przetestowanym i udowodnionym w badaniach klinicznych. Europejska Agencja Leków podaje, że kora może być stosowana w leczeniu bólów pleców oraz głowy. Dawka, przy której pojawia się efekt przeciwbólowy, wynosi około 60-120 mg/kg masy ciała, co stanowi ułamek dawki kwasu acetylosalicylowego potrzebnej do osiągnięcia tego samego efektu. W przypadku ASA takie działanie osiąga się przy dawce około 600 mg/kg masy ciała.

Wierzba purpurowa a działanie przeciwzapalne

Kora wierzby purpurowej zawiera salicynę, która odpowiada za działanie przeciwzapalne. Jest ono wykorzystywane m.in. w chorobach reumatologicznych. W przeciwieństwie do kwasu acetylosalicylowego, który również działa przeciwzapalnie, wierzba purpurowa nie uszkadza śluzówki żołądka.

Wierzba purpurowa na choroby reumatologiczne

Stosowanie kory wierzby purpurowej na dolegliwości stawowe było do tej pory domeną medycyny ludowej. W ostatnich latach badano jednak jej rzeczywisty wpływ na wspomaganie leczenia chorób reumatologicznych, głównie dzięki działaniu przeciwbólowemu i przeciwzapalnemu. Autorzy badań postulują przewagę związków roślinnych nad syntetycznymi, głównie ze względu na mniejszą ilość działań niepożądanych. Według badaczy jest to jeden z głównych powodów, który przemawia za wyższością stosowania wierzby purpurowej, między innymi w przewlekłym bólu wywołanym chorobami reumatologicznymi.

Wierzba purpurowa — jak dawkować?

Preparaty zawierające wierzbę purpurową powinny być dawkowane zgodnie z zaleceniami znajdującymi się na ulotce. W przypadku przygotowania odwaru z kory wierzby należy 1 kieliszek kory zalać jedną filiżanką wody, następnie gotować przez 30 minut. Tak przygotowany napój po ostygnięciu i przecedzeniu jest gotowy do spożycia. Można go stosować raz dziennie po posiłku.

Leki i suplementy zawierające wierzbę purpurową

Na rynku dostępne są leki w postaci syropów stosowane w stanach podgorączkowych, zawierające wierzbę purpurową. Można również znaleźć korę wierzby przeznaczoną do przygotowania odwarów. 

Wierzba purpurowa w ciąży

Kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny przyjmować preparatów zawierających wierzbę purpurową.

Wierzba purpurowa — przeciwwskazania i środki ostrożności

Ze względu na interakcje, jakie zachodzą między korą wierzby purpurowej a lekami przeciwbólowymi, głównie z grupyniesteroidowych leków przeciwzapalnych (m.in. ketoprofenem, ibuprofenem, naproksenem), nie zaleca się jednoczesnego ich stosowania. Pacjenci stosujący antykoagulanty również nie powinni zażywać Salix purpurea.

Przeciwwskazane jest stosowanie preparatów z kory wierzby purpurowej u osób z astmą aspirynową, chorobą wrzodową, zaburzeniami pracy nerek i wątroby oraz zaburzeniami krzepnięcia krwi. Salix purpurea nie powinna być podawana osobom poniżej 18. roku życia oraz kobietom będącym w ciąży.

Wierzba purpurowa — możliwe działania niepożądane

Stosowanie każdego preparatu medycznego może wiązać się z wystąpieniem działań niepożądanych. W przypadku stosowania kory wierzby purpurowej mogą pojawić się m.in.:

• nudności i wymioty;
• biegunka;
• astma;
• reakcje alergiczne.

Wierzba purpurowa — interakcje z lekami i innymi ziołami

Preparaty zawierające korę wierzby purpurowej mogą wchodzić w interakcje z lekami przeciwbólowymi i przeciwgorączkowymi, wzmacniając ich działanie. Dodatkowo połączenie Salix purpurea z kwasem acetylosalicylowym może nasilać właściwości przeciwpłytkowe i przeciwzapalne kwasu acetylosalicylowego. Nie zaleca się również łączenia antykoagulantów, takich jak warfaryna, acenokumarol czy heparyna z korą wierzby purpurowej, ponieważ taka kombinacja może prowadzić do zwiększenia ryzyka krwawień.

Wierzba purpurowa w Ziołopedii — podsumowanie

Wierzba purpurowa posiada długą historię stosowania w medycynie tradycyjnej. Obecnie jedynie jej działanie przeciwbólowe zostało potwierdzone w badaniach klinicznych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości lub chorób wymienionych w tekście zaleca się konsultację z lekarzem, który pomoże zdiagnozować oraz dobrać odpowiednie i bezpieczne leczenie.

Bibliografia

1. EMA: Final European Union herbal monograph on Salix (various species including S. purpurea L., S. daphnoides Vill., S. fragilis L.), cortex, 2017. Dostęp na 06.2024
2. Sulima, P., & Przyborowski, J. A. (2019). Purple willow (Salix purpurea L.) and its potential uses for the treatment of arthritis and rheumatism. In Bioactive food as dietary interventions for arthritis and related inflammatory diseases (pp. 535-551). Academic Press. Dostęp na 06.2024

Autor