Subkliniczna niedoczynność tarczycy – rozpoznanie, objawy, leczenie

Tarczyca – co to takiego?

Tarczyca (gruczoł tarczowy) jest małym, ale niezwykle ważnym organem ludzkiego ciała. Zbudowana jest z dwóch płatów połączonych cieśnią, co kształtem przypomina motyla. Gruczoł ten, zlokalizowany w przednio-dolnej części szyi, zaliczany jest do narządów wydzielania wewnętrznego. Jego rola polega na produkcji i wydzielaniu do krwi hormonów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu: trójjodotyroniny (T3), tyroksyny (T4) oraz kalcytoniny. Pracę tarczycy reguluje podwzgórze i przysadka mózgowa na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Niskie stężenie hormonów tarczycy stymuluje podwzgórze do produkcji tyreoliberyny (TRH), która pobudza przysadkę mózgową do wydzielania hormonu tyreotropowego (TSH). TSH pobudza tarczycę do wydzielania hormonów tarczycowych – T3 i T4.

Hormony wydzielane przez tarczycę wpływają między innymi na przemiany metaboliczne, gospodarkę wapniowo-fosforanową, prawidłowy rozwój płodu oraz utrzymanie prawidłowej temperatury ciała.

Choroby tarczycy

Choroby tarczycy najczęściej związane są z nadmierną lub niedostateczną produkcją hormonów (mówi się wtedy odpowiednio o niedoczynności lub nadczynności tarczycy). Do innych chorób tego narządu zalicza się powiększenie tarczycy, zapalenie tarczycy, guzki tarczycy czy raka tarczycy.

Czym jest subkliniczna niedoczynność tarczycy?

Subkliniczna (utajona) niedoczynność tarczycy to skąpoobjawowa postać niedoczynności. Mówimy o niej, gdy poziom TSH przekracza górną granicę normy, a poziom tyroksyny i trójjodotyroniny jest w normie. Objawy tej choroby nie są zbyt charakterystyczne, co sprawia, że rozpoznanie jej bez ówczesnego przeprowadzenia oznaczenia poziomu hormonów tarczycy jest praktycznie niemożliwe. Nieleczona lub nieprawidłowo leczona subkliniczna niedoczynność tarczycy, może przekształcić się w jawną, pełnoobjawową niedoczynność.

Objawy subklinicznej niedoczynności tarczycy

Subkliniczna niedoczynności tarczycy często nie daje żadnych objawów lub jej objawy są tak łagodne, że aż trudno je zauważyć. O pojawieniu się tej choroby u osób dorosłych może świadczyć:

• zmęczenie,
• senność,
• złe samopoczucie, 
• zaparcia,
• bóle głowy,
• stany depresyjne.

U dzieci z subkliniczną niedoczynnością tarczycy mogą pojawić się:

• opóźnienie rozwoju psychicznego i fizycznego,
• zahamowanie wzrostu,
• opóźnienie dojrzewania płciowego,
• ochrypły głos,
• przedłużająca się żółtaczka noworodkowa, 
• trudności w przyjmowaniu pokarmów,
• senność,
• problemy skórne.

Przyczyny subklinicznej niedoczynności tarczycy

Wrodzona subkliniczna niedoczynność tarczycy może być spowodowana zaburzeniem biosyntezy hormonów tarczycy (dyshormonogenezą). Najczęstsze przyczyny nabytej subklinicznej niedoczynności tarczycy to:

• autoimmunologiczna choroba tarczycy, 
• przebyte leczenie jodem radioaktywnym, 
• operacje tarczycy, 
• radioterapia szyi, 
• stosowanie leków przeciwtarczycowych (tyreostatyków) lub niektórych leków przeciwpadaczkowych.

Jak rozpoznać subkliniczną niedoczynność tarczycy?

Do zdiagnozowania subklinicznej niedoczynności tarczycy niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych w celu oznaczenia poziomu:

• hormonu tyreotropowego (TSH),
• trójjodotyroniny (T3),
• tyroksyny (T4),
• przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG),
• przeciwciał przeciwko peroksydazie (aTPO),
• cholesterolu.

Leczenie subklinicznej niedoczynności tarczycy

Nie każda subkliniczna niedoczynność tarczycy wymaga specjalistycznego leczenia. Jeśli jednak leczenie jest konieczne, najczęściej zalecane jest stosowanie małych dawek lewotyroksyny (Eltroxin, Euthyrox, Letrox). Lek ten należy przyjmować regularnie rano, co najmniej 30 minut przed pierwszym posiłkiem. Dostępność leków w najbliższych aptekach możesz z łatwością sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bardzo ważne jest, aby nigdy samodzielnie nie decydować o leczeniu chorób tarczycy. To lekarz endokrynolog na podstawie wyników badań, występujących objawów oraz swojej wiedzy dobiera dla pacjenta najlepszy sposób leczenia i jeśli to konieczne zleca stosowanie odpowiedniego preparatu w konkretnej dawce. 

Autor