Leki antyhistaminowe bez recepty – ratunek dla alergika

Czym jest alergia?

Alergią nazywamy nadmierną, nieprawidłową reakcję układu odpornościowego na czynnik środowiskowy (alergen), który u osoby zdrowej, nie powoduje żadnych negatywnych skutków. Najczęstszymi alergenami są:

• pyłki roślin,
• sierść zwierząt,
• niektóre związki zawarte w pokarmach,
• pleśnie,
• roztocza kurzu domowego,
• leki.

Reakcja alergiczna rozpoczyna się po kontakcie alergenu z układem odpornościowym. W wyniku wczesnej fazy reakcji alergicznej dochodzi do uwolnienia z komórek tucznych substancji o nazwie histamina. Histamina łącząc się z receptorem histaminowym H1, powoduje wystąpienie wczesnych objawów alergii. 

Jakie są objawy alergii?

Efektami działania uwolnionej z komórek tucznych histaminy są:

• rozszerzenie naczyń krwionośnych, czego efektem może być: 
  • zaczerwienienie, 
  • spadek ciśnienia tętniczego krwi,
• zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, co może skutkować:
  • nieżytem nosa (tzw. katarem siennym),
  • łzawieniem oczu,
  • swędzącą wysypką.

Do późnych objawów reakcji alergicznej można zaliczyć m.in. całkowite zatkanie nosa czy skurcz oskrzeli.

Jak działają leki antyhistaminowe?

Leki antyalergiczne są antagonistami receptora histaminowego H1, to znaczy, że łącząc się z nim, nie dochodzi do dalszego postępu reakcji alergicznej. Te leki przeciwhistaminowe po połączeniu się z receptorem uniemożliwiają przyłączenie się do niego histaminy i dlatego reakcja alergiczna nie przebiega dalej.

Leki przeciwalergiczne dzieli się na:

• leki pierwszej generacji, 
• leki drugiej generacji. 

Leki pierwszej generacji to leki, które poza działaniem na receptor H1, łączą się także z innymi receptorami, powodując wiele efektów ubocznych. Należą do nich m.in. dimetinden, difenhydramina, klemastyna, ketotifen czy chlorfeniramina. Leki drugiej generacji są cząsteczkami nowszymi, pozbawionymi w większości efektów ubocznych, charakterystycznych dla leków pierwszej generacji. Do leków drugiej generacji zaliczane są: cetyryzyna, loratadyna, feksofenadyna, desloratadyna, lewocetyryzyna czy bilastyna.

Wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz przez portal KtoMaLek.pl.

Jakie leki antyhistaminowe są dostępne bez recepty?

Większość leków przeciwalergicznych jest dostępnych bez recepty. W aptekach można je znaleźć pod postacią kropli do oczu, sprayów do nosa czy tabletek doustnych na alergię. Dostępne bez recepty są także syropy przeciwalergiczne dla dzieci. 

Leki na alergię bez recepty są zaliczane głównie do leków drugiej generacji, dzięki czemu cechuje je wysoki profil bezpieczeństwa. Tabletki na uczulenie stosuje się raz dziennie. Dobrą praktyką jest zażywanie ich wieczorem. Dzięki temu można uniknąć ewentualnych działań niepożądanych. Co więcej, objawy alergii zwykle najbardziej nasilone są rano, więc lek zażyty na noc, w istotny sposób je osłabi. 

Wśród leków antyhistaminowych dla dzieci można znaleźć w aptece preparaty oparte o cetyryzynę, w postaci syropu do stosowania od 2. roku życia oraz desloratadynę dostępną w postaci syropu lub tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej, do stosowania od 6. roku życia.   

Część leków na alergię jest dostępna tylko na receptę. Należą do nich na przykład klemastyna i rupatadyna. Klemastyna, jako lek przeciwhistaminowy, często jest przepisywana dla dzieci z objawami alergicznego nieżytu nosa. Jest lekiem pierwszej generacji, więc może powodować dodatkowo senność.

Jakie mogą być działania niepożądane leków przeciwhistaminowych bez recepty?

Do skutków ubocznych leków antyhistaminowych zalicza się:

• nadmierne uspokojenie, 
• senność,
• zawroty głowy, 
• szumy uszne,
• bóle głowy,
• suchość błon śluzowych,
• obniżenie ciśnienia tętniczego,
• kołatanie serca,
• trudności w oddawaniu moczu, 
• zatrzymanie moczu.

Należy mieć na uwadze, że leki pierwszej generacji mogą powodować więcej działań niepożądanych, ze względu na ich działanie nie tylko w obrębie receptorów histaminowych. Dodatkowo leki te mogą penetrować przez barierę krew-mózg w większym stopniu niż leki drugiej generacji i wywoływać objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, takie jak senność czy zawroty głowy.  

Bibliografia

1. Świerczyńska-Krępa, M. (2012). Alergia. Medycyna praktyczna, dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia (dostęp 10.2023)
2. Dadas-Stasiak, E., Kalicki, B., and Jung, A. (2010). "Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii." Pediatria i Medycyna Rodzinna 2.6: s. 92-99.

Autor