Histamina - jej rola w organizmie i związek z alergią

Histamina - rola w organizmie

Histamina jest wytwarzana i magazynowana głównie w ziarnistościach mastocytów oraz bazofili, które stanowią składowe układu immunologicznego. Pełni istotną rolę w prawidłowej pracy organizmu człowieka - jest neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym, wpływa na proces gojenia się ran oraz skurcz mięśni gładkich (oskrzeli, naczyń krwionośnych, jelit). Histamina bierze także udział w reakcjach patologicznych. Może prowadzić np. do ataku astmy oskrzelowej. Uwolniona histamina pełni rolę mediatora w procesach alergicznych. Efekty działania histaminy są rezultatem jej interakcji z receptorami histaminowymi.

Receptory histaminowe i ich rola

Wyróżnia się 4 typy receptorów histaminowych: H1, H2, H3 oraz H4.

Pobudzenie poszczególnych receptorów skutkuje następującym efektem

• pobudzenie receptorów histaminowym H1 – powoduje skurcz mięśni gładkich jelit, żołądka, oskrzeli oraz naczyń krwionośnych, rozszerzenie naczyń włosowatych oraz wzrost ich przepuszczalności, czego konsekwencją są obrzęki, zwiększone wydzielanie śluzu w układzie oddechowym, spadek ciśnienia krwi, nasilenie procesów zapalnych;
• pobudzenie receptorów histaminowych H2 – wiąże się ze zwiększeniem wydzielania śluzu w drogach oddechowych oraz zwiększoną sekrecją soku żołądkowego;
• pobudzenie receptorów histaminowych H3 – skutkuje zahamowaniem syntezy oraz wydzielania histaminy w układzie nerwowym;
• pobudzenie receptorów histaminowych H4 – wpływa na pracę układu odpornościowego.

Związek histaminy z alergią

W wyniku zetknięcia się organizmu z alergenem następuje wyrzut histaminy z ziarnistości komórek układu odpornościowego. Histamina drażni błony śluzowe i powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych. Następuje wówczas reakcja uczuleniowa, która może być stosunkowo łagodna, ale może też przybierać bardzo ciężkie postaci jak np. wstrząs anafilaktyczny. Histamina jest jednym z głównych mediatorów reakcji alergicznej typu I. 

Przykłady alergenów:

• leki (antybiotyki β-laktamowe); 
• niektóre pokarmy (np. owoce morza, owoce cytrusowe); 
• jady owadów i węży;
• alergeny wziewne (np. sierść zwierzęca).

Co to jest reakcja anafilaktyczna?

To ogólnoustrojowa reakcja nadwrażliwości, jest ciężka i może zagrażać życiu. Charakteryzuje się nagłym początkiem oraz szybkim przebiegiem. Przyczyny jej występowania dzielimy na alergiczne i niealergiczne. 

Objawy anafilaksji

• zmiany skórne (np. pokrzywka) i zaczerwienienie skóry;
• problemy oddechowe;
• objawy ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, bóle brzucha;
• obniżenie ciśnienia krwi;
• bóle i zawroty głowy;
• kołatanie serca;
• w skrajnych przypadkach może dojść do zatrzymania krążenia!

Objawy alergii

Można zauważyć je “gołym okiem”. Są następstwem aktywacji receptorów histaminowych przez histaminę. Przykładami objawów alergii są:

• zatkany nos;
• wodnisty wyciek z nosa;
• zaczerwienienie spojówek;
• łzawienie oczu;
• duszności;
• świąd skóry, nosa i oczu.

Jak leczyć stany alergiczne związane z działaniem histaminy?

Jedną z podstawowych grup leków o działaniu przeciwalergicznym są leki antyhistaminowe. Zalicza się do nich substancje takie jak np. cetyryzyna, hydroksyzyna, klemastyna i loratadyna. Leki przeciwhistaminowe dzieli się zazwyczaj na dwie generacje (I generacja: Atarax, Clemastinum WZF; II generacja: Alermed, Contrahist, Loratan). Na rynku są obecne również leki antyhistaminowe OTC (Zyrtec UCB, Allegra, Aleric Deslo Active). Na dobór leczenia ma wpływ rodzaj alergii, obecność chorób przewlekłych oraz wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta. Leczenie powinno zostać zaordynowane przez lekarza alergologa.

Dostępność leków w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić w serwisie KtoMaLek.pl.

Autor