Czy sterydy u dzieci szkodzą?

Czym są sterydy?

Glikokortykosteroidy (GKS), potocznie nazywane sterydami, to naturalne  hormony kory nadnerczy, ale również grupa leków będąca syntetyczną pochodną tych naturalnie występujących w organizmie. Są to związki, które działają przeciwzapalnie, przeciwalergicznie oraz immunosupresyjnie. Znalazły one zastosowanie w schorzeniach układu oddechowego jak np. astma, ale również w chorobach skórnych tj. egzema, wysypki, wypryski czy atopowe zapalenie skóry. Należy pamiętać, że wbrew obecnie panującym opiniom, sterydy uznaje się za leki bezpieczne - pod warunkiem, że stosowane są zgodnie z zaleceniami lekarza. Wówczas korzyści z ich stosowania zdecydowanie przewyższają potencjalne skutki uboczne i możliwą szkodliwość.

Jakie skutki uboczne mogą wywołać sterydy

Sterydy mogą wykazać wiele działań ubocznych - szczególnie, gdy są stosowane w niewłaściwy sposób. Dlatego też bardzo ważne jest by w trakcie kuracji sterydowej trzymać się ściśle zaleceń lekarza. Działania niepożądane w głównej mierze zależą od rodzaju preparatu, siły działania i dawki. Należy zaznaczyć, że niepożądane działania ogólnoustrojowe sterydów podawanych wziewnie są naprawdę rzadkie, a leki te uznaje się za bezpieczne nawet dla dzieci i kobiet w ciąży. Skutki uboczne glikokortykosteroidów mogą objawiać się:

• uczuciem zmęczenia, osłabienia
• ograniczeniem wzrostu u dzieci
• problemami żołądkowo-jelitowymi
• niekorzystnym wpływem na kości - sterydy upośledzają wchłanianie wapnia zwiększając ryzyko złamań kości, dlatego zalecana jest suplementacja witaminy D wraz z wapniem
• grzybicą gardła, jamy ustnej (kandydozy) - najczęstsze działania niepożądane wziewnych sterydów
• chrypką
• zaburzeniami głosu
• paradoksalnym skurczem oskrzeli - w przypadku wystąpienia należy zaprzestać przyjmowania leku oraz jak najszybciej skontaktować się z lekarzem!
• problemami ze skórą tj. rozstępy, ścieńczenie skóry, zapalenie skóry wokół ust, trądzik posteroidowy.

Zastosowanie sterydów w astmie

Astma jest chorobą przewlekłą, której na dzień dzisiejszy nie jesteśmy w stanie wyleczyć, a jedynie kontrolować jej przebieg. Wziewne kortykosteroidy stanowią obecnie podstawę leczenia podtrzymującego (Nebbud, Pulmicort, Pulmicort Turbuhaler). Muszą być one przyjmowane regularnie i przez dłuższy okres czasu, aby w pełni rozwinęło się ich działanie lecznicze. Dzieciom z astmą, ale nie tylko, podaje się leki sterydowe w postaci wziewnej. Pozwala to na dotarcie leku tam, gdzie jego działanie jest najbardziej potrzebne, czyli do płuc i jednocześnie eliminuje działanie ogólnoustrojowe. Dawki sterydów wziewnych są bardzo małe (mikrogramy), stąd też ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jest tak naprawdę znikoma i są uważane za bezpieczny rodzaj terapii.

Jedynie o czym należy pamiętać to przepłukanie jamy ustnej wodą i umycie buzi dziecka po wykonaniu takiej inhalacji. Pozwala to znacznie ograniczyć ryzyko grzybicy jamy ustnej.

Sterydy w problemach dermatologicznych

Z uwagi na odmienna budowę skóry dziecka (jest dużo bardziej delikatna od skóry dorosłych) bardzo ważne jest, aby zachować dużą ostrożność w miejscowym stosowaniu sterydów i nie robić tego bez kontroli lekarskiej. Miejscowe sterydy są uznawane za bezpieczne, ale tylko wtedy, gdy trzymamy się ściśle określonych zasad i schematu dawkowania!
Należy pamiętać, że sterydy służą jedynie do łagodzenia objawów choroby, a ich stosowanie powinno być ograniczone do maksymalnie 3-7 dni. Nakładamy je raz albo dwa razy na dobę. Ich częstsze, niż jest to zalecane, stosowanie nie spowoduje lepszego efektu działania, a jedynie zwiększa ryzyko skutków ubocznych. Pamiętajmy, by nakładać preparaty punktowo, cienką warstwą i jedynie na miejsca zmienione chorobowo.

Szczególna ostrożność zachowajmy podczas nakładania maści czy kremów ze sterydem w okolice twarzy czy pachwin, gdyż skóra w tych rejonach jest jeszcze bardziej delikatna                  i w konsekwencji nieodpowiedniego stosowania sterydów dużo łatwiej o pojawienie się na niej zmian zanikowych.Unikajmy również stosowania maści czy kremów ze sterydem bezpośrednio pod pieluszkę dziecka. Tworzymy wtedy opatrunek okluzyjny przez co zwiększa się ich wchłanianie do krwiobiegu, a tym samym rośnie ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych działań ubocznych.