Czopki na hemoroidy – jak działają? Kiedy są wskazane? Jak je stosować?

Hemoroidy – czym są i kiedy powstają?

Hemoroidy to unaczynione struktury, które występują anatomicznie u każdego człowieka wewnątrz kanału odbytu. Gdy funkcjonują prawidłowo, nie są przez nas wyczuwalne. Jeśli jednak dochodzi do ich uszkodzenia, powstaje zakrzep i rozwija się stan zapalny, mamy do czynienia z chorobą hemoroidalną, czasem nazywaną także żylakami odbytu, a potocznie hemoroidami. Przyczyny jej rozwoju nie są do końca poznane, jednak pewne warunki (np. częste zaparcia, siedzący tryb życia) sprzyjają rozwojowi hemoroidów. Podstawowe objawy choroby hemoroidalnej to ból, świąd i pieczenie w okolicy odbytu, krwawienie, wypadanie guzków na zewnątrz i uczucie niepełnego wypróżnienia. 

Wyróżnia się 4 stopnie ciężkości objawów hemoroidalnych:

• I stopień – guzki są powiększone, ale nie wypadają poza kanał odbytu;
• II stopień – hemoroidy wypadają, ale cofają się samodzielnie;
• III stopień – hemoroidy wypadają i muszą być ręcznie cofnięte do kanału odbytu;
• IV stopień – guzki na stałe znajdują się poza kanałem odbytu.

Czopki na hemoroidy – kiedy są wskazane?

Jeśli hemoroidy wywołują słabe lub umiarkowanie silne dolegliwości, czyli mamy do czynienia z I lub II stopniem ciężkości objawów, leczenie polega na stosowaniu metod zachowawczych, czyli łagodzeniu dyskomfortu i zapobieganiu dalszemu postępowi choroby. Większość preparatów na hemoroidy jest dostępna bez recepty, a należą do nich:

• substancje flebotropowe – poprawiające krążenie, uszczelniające i zwiększające napięcie ścian drobnych naczyń krwionośnych (stosowane doustnie),
• czopki na hemoroidy,
• maści na hemoroidy,
• leki i preparaty wspomagające – zawierające błonnik i inne substancje łagodzące zaparcia i wspomagające pasaż jelitowy, pianki i chusteczki do mycia itp.

Ważna jest także ogólnie pojęta zmiana stylu życia, czyli zwiększenie aktywności ruchowej, dieta bogata w błonnik i dużą ilość wody, zrezygnowanie z ostrych przypraw, alkoholu i papierosów. Warto dodatkowo unikać ucisku dolnej części brzucha, silnego parcia i podnoszenia dużych ciężarów czy zachować odpowiednią pozycję podczas korzystania z toalety.

Czopki na hemoroidy – jak działają?

Czopki na hemoroidy to zazwyczaj preparaty złożone, które mają ograniczać stan zapalny, krwawienie oraz łagodzić świąd i ból. Najbardziej popularne dostępne w aptekach czopki na hemoroidy bez recepty zawierają następujące substancje:

• miejscowo znieczulające i łagodzące ból i świąd (np. lidokaina, benzokaina, cynchokaina);
• ściągające, wysuszające oraz przeciwzapalne (np. tlenek i siarczan cynku, tanina, związki bizmutu oraz kwas borny);
• przeciwbólowe, przeciwobrzękowe i przeciwświądowe (np. tribenozyd);
• antyseptyczne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze (np. rezorcynol, kwas borny, balsam peruwiański);
• antybiotyki (np. neomycyna);
• nawilżające, przyspieszające regenerację i gojenie ran (np. kwas hialuronowy, propolis);
• ekstrakty roślinne uszczelniające drobne naczynia krwionośne (np. z kory i kwiatów kasztanowca), działające przeciwzapalnie, regenerująco, ściągająco i przeciwbakteryjnie (np. z kwiatów rumianku i nagietka, wąkroty azjatyckiej, ziela krwawnika, kłącza pierciornika, aloesu);
• nieczynne kultury bakterii Escherichia coli (ich fragmenty i produkty przemiany materii), które stymulują miejscową odpowiedź immunologiczną.

Czopki na hemoroidy bez recepty

Bez recepty dostępne są również homeopatyczne czopki na hemoroidy - zawierają zazwyczaj wyciągi roślinne m. in. z nagietka lekarskiego, piwonii lekarskiej, kasztanowca pospolitego i oczaru wirginijskiego. 

Często wybieranym przez pacjentów cierpiących na hemoroidy preparatem są czopki na bazie kopolimeru HEMA-HAS (UniGel Procto), który przyspiesza regenerację i gojenie ran oraz ogranicza krwawienie. Istnieje także wyrób medyczny w postaci czopków na hemoroidy, które nie wykazują działania farmakologicznego, lecz korzystają z zalet krioterapii, czyli leczenia zimnem. Czopek przed aplikacją umieszcza się w zamrażarce na około 1 godzinę. Metoda ta skutecznie uśmierza ból, świąd, obrzęk, pieczenie i niewielkie krwawienia.

Dostępność preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz z łatwością sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl. 

Czopki na hemoroidy dostępne na receptę

Na podstawie recepty lekarskiej można nabyć czopki, które w swoim składzie zawierają zawiesinę kultur bakteryjnych Escherichia coli w połączeniu ze sterydem o miejscowym działaniu przeciwzapalnym (hydrokortyzon). Innym preparatem, który proktolog może zlecić jako uzupełnienie terapii są czopki na hemoroidy ze streptokinazą i streptodornazą. Substancje te prowadzą do rozpuszczania skrzepów krwi oraz martwych komórek, co powoduje, że inne składniki lecznicze działają skuteczniej w miejscu stanu zapalnego. Bywa, że zastosowanie tego preparatu samodzielnie daje dobre efekty leczenia i przynosi ulgę w dolegliwościach.

Jak stosować czopki na hemoroidy?

Przed zastosowaniem czopków na hemoroidy należy przeczytać ulotkę i stosować preparat zgodnie z zaleceniami producenta. Zazwyczaj należy zaaplikować jeden czopek rano i jeden wieczorem. Większość z nich (np. czopki na hemoroidy z antybiotykiem) stosuje się przez około 6-7 dni, a niektóre maksymalnie do 3 tygodni. Jak każdy lek, czopki na hemoroidy mogą wywołać skutki uboczne oraz miejscowe odczyny alergiczne. Podczas stosowania czopków z kortykosteroidami należy robić przerwy co około 7 dni, by uniknąć atrofii błony śluzowej odbytu.

Stosowanie czopków na hemoroidy nie jest bolesne, o ile objawy nie są mocno nasilone. Aby ułatwić aplikację można czopek delikatnie rozgrzać w dłoni lub pod ciepłą wodą, przed zdjęciem zewnętrznej folii. Nie wolno smarować go olejem, wazeliną czy kremem. Ważna jest też odpowiednia pozycja (np. uniesienie i oparcie jednej nogi, rozluźnienie zwieracza odbytu).

Kobiety w ciąży (od 4. miesiąca) oraz karmiące piersią mogą stosować czopki oraz kremy na hemoroidy z tribenozydem i lidokainą. Pomocniczo sprawdzą się również nasiadówki i okłady z odwarów z kory dębu w połączeniu z odpowiednią dietą, nawodnieniem i umiarkowaną aktywnością fizyczną.

Bibliografia:

1. Tuszyński, P.K, i inni (2020). Leki pierwszego wyboru. Jak rozpoznać i leczyć najczęstsze dolegliwości. Wydawnictwo farmaceutyczne, wyd.I, s. 425-430.
2. Rutter, P. (2014). Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, s. 161-165.
3. Beck, D.E., Roberts, P.L., Saclarides, T.L., Senagore, A.J., Stamos, M.J., Nasseri, Y. (2011). The ASCRS Textbook of Colon and Rectal Surgery: Second Edition. Springer, New York, s. 175-202.
4. Wałęga, P. (2013). Guzki krwawnicze i żylaki odbytu. Medycyna praktyczna. Dostępna na: https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/81005,guzki-krwawnicze-i-zylaki-odbytu.
5. Sandler, R.S., Peery, A.F. (2019). Rethinking What We Know About Hemorrhoids. Clin Gastroenterol Hepatol.,17(1), s. 8-15.
6. Hemorrhoids (2021). Dostępna na: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15120-hemorrhoids. (Dostęp: czerwiec 2022).
7. Procto-Glyvenol. Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/5515/characteristic.
8. Proktosedon - maść doodbytnicza. Baza leków. Medycyna praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/41922,Proktosedon-masc-doodbytnicza. (Dostęp: czerwiec 2022). 
9. Hemorol. Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/2845/characteristic. 
10. Posterisan H. Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://kadefarm.pl/files/PosterisanH_Masc_ChPL_2017_C.pdf.
11. Anusir - ulotka informacyjna dla pacjenta.
12. Criorectum. Charakterystyki Produktu Leczniczego.
13. Neo-Aesculan. Charakterystyki Produktu Leczniczego..
14. Ruscorex. KtoMaLek.pl. Dostępna na: https://ktomalek.pl/ruskorex-ulotka-cena-zastosowanie-apteka-masc-0-01g-0-01g-g-40-g-tuba/ub-4851711. (Dostęp: czerwiec 2022). 
15. Unigel Procto - ulotka informacyjna dla pacjenta. 
16. Distreptaza. Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/1965/characteristic.

Autor