Choroba Addisona – przyczyny, objawy, leczenie

Czym jest choroba Addisona?

Choroba Addisona, czyli pierwotna niedoczynność kory nadnerczy, to zespół objawów spowodowanych długotrwałym niedoborem hormonów kory nadnerczy (kortyzolu i aldosteronu), wynikającym z jej uszkodzenia. Schorzenie to występuje rzadko - z częstotliwością 30-140/1 milion osób. Bez odpowiedniego leczenia, może dojść do ostrej niedoczynności nadnerczy, inaczej zwanej kryzysem nadnerczowym, które stanowi bezpośrednie zagrożenie życia chorego.

Choroba Addisona – przyczyny

Wyróżnia się kilka przyczyn choroby Addisona. Do najczęstszej zalicza się autoimmunizacja. Na jej podłożu choroba rozwija się u 80-90% wszystkich chorych. W tym przypadku układ immunologiczny pacjenta produkuje przeciwciała skierowane przeciwko komórkom kory nadnerczy, które ją uszkadzają. Proces może trwać miesiące, a nawet lata. 

Rzadszymi przyczynami choroby Addisona mogą być:

• gruźlica i inne choroby zakaźne (np. towarzyszące AIDS, takie jak cytomegalia),
• nowotwory (chłoniaki, przerzuty, np. raka nerki i raka płuca),
• zaburzenia metaboliczne (np. amyloidoza, hemochromatoza dziedziczna),
• zaburzenia wrodzone (np. wrodzony przerost nadnerczy, zespół Allgrove’a, hipoplazja nadnerczy),
• polekowe zmniejszenie syntezy hormonów kory nadnerczy (np. ketokonazol, metyrapon, etomidat) o charakterze przejściowym — ustępuje po odstawieniu leku.

Choroba Addisona – objawy

Pierwsze objawy choroby Addisona są słabo nasilone i mogą być mylone z innymi jednostkami chorobowymi. Obejmują one:

• stałe osłabienie, zasłabnięcia;
• zła tolerancja wysiłku fizycznego;
• chudnięcie, brak apetytu;
• nudności, rzadziej wymioty;
• ochota na słone posiłki;
• luźne stolce;
• bóle mięśni i stawów. 

Ze względu na niespecyficzne symptomy, postawienie odpowiedniej diagnozy jest często opóźnione. 

Wśród bardziej charakterystycznych objawów choroby wyróżniamy:

• ciemnienie skóry (dotyczy to zwłaszcza miejsc, które są eksponowane na promienie słoneczne i narażonych na ucisk);
• brunatne przebarwienie łokci, linii zgięć na dłoniach i grzbiecie rąk, a także otoczek brodawek sutkowych i blizn;
• brązowe plamy na błonie śluzowej jamy ustnej.

Wszystkim objawom może towarzyszyć niskie ciśnienie tętnicze. W przypadku współistnienia innych chorób autoimmunologicznych, które dotyczą innych narządów, istnieje możliwość zmiany przebiegu choroby Addisona, np. w uogólnionym bielactwie skóra się odbarwia, a nie ciemnieje. 

Choroba Addisona – leczenie

Z racji tego, że choroba Addisona jest spowodowana niedoborem hormonów kory nadnerczy, jej leczenie polega na zastąpieniu ich syntetycznymi, podobnymi w budowie chemicznej steroidów (glikokortykosteroidy, mineralokortykosteroidy, czasami androgenów). Podstawą terapii jest stosowanie glikokortykosteroidów, takich jak hydrokortyzon, które odtworzają rytm dobowego wydzielania kortyzolu (z tego powodu największą dawkę podaje się rano). Zapotrzebowanie na lek zwiększa się w sytuacjach stresowych, a także w trakcie gorączki oraz przed wysiłkiem fizycznym. Dawka powinna być dobrana przez lekarza endokrynologa.

Wśród mineralokortykosteroidów do leczenia choroby Addisona wykorzystuje się fludrokortyzon, naśladujący fizjologiczne wydzielanie aldosteronu. Do skutecznej terapii konieczny jest jednak indywidualny dobór dawki, czasami podaż soli (pacjenci przebywający w gorącym klimacie są narażeni na utratę sodu z potem). 

W przypadku chorych kobiet ze skłonnością do depresji, z obniżonym libido i ogólnym gorszym samopoczuciem lekarz może zdecydować o substytucji androgenów, takich jak dehydroepiandrosteron.

Dostępność poszukiwanych preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić bez wychodzenia z domu na portalu KtoMaLek.pl.

Jak wygląda życie z chorobą Addisona?

Mimo szerokiej dostępności leków choroba Addisona nie jest uleczalna, dlatego przyjmowanie dawek hormonów musi być kontynuowane do końca życia. Wymagane są również regularne wizyty w gabinecie lekarskim, badania laboratoryjne, kontrola ciśnienia tętniczego krwi oraz informowanie lekarza prowadzącego o wszystkich objawach, które niepokoją pacjenta.