Cytomegalia – objawy i leczenie. Wyniki IgM i IgG

Cytomegalia – co to za choroba?

Cytomegalia należy do najczęstszych chorób wrodzonych (przenoszonych z matki na dziecko w trakcie rozwoju wewnątrzmacicznego, porodu lub po porodzie). Schorzenie wywołane jest cytomegalowirusem (w skrócie CMV). W Polsce obecność wirusa cytomegalii wśród kobiet w wieku rozrodczym szacuje się na około 90%. U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym zakażenie przechodzi bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Wirus najczęściej występuje w dużych skupiskach, co tłumaczy częstość zakażeń np. w okresie przedszkolnym.

Przy osłabionym układzie odpornościowym, ale także np. dla noworodków, zakażenie wirusem cytomegalii jest bardzo niebezpieczne. Ocenia się, że ryzyko zakażenia płodu przez matkę przechodzącą cytomegalię po raz pierwszy w trakcie trwania ciąży wynosi 50%. Jeśli jednak kontakt z wirusem kobieta miała już w przeszłości, ryzyko zarażenia dziecka spada do około 1%.

Sposoby zarażenia się cytomegalią

Wirus cytomegalii jest wirusem swoistym, czyli przenoszonym z człowieka na człowieka. Dróg zarażenia jest wiele, lecz głównie zakażenie następuje poprzez kontakt z wydzielinami chorego, np. śliną, łzami, krwią, moczem czy kałem. Możliwe jest także zarażenie rozwijającego się dziecka przez chorą ciężarną.

Cytomegalia – objawy

U zdecydowanej większości osób z cytomegalią, objawy zakażenia są łagodne lub nawet niezauważalne. U pozostałych chorych przypominają zakażenie mononukleozą (złe samopoczucie, bóle stawów, mięśni i głowy).

Wśród noworodków zakażonych cytomegalią, objawy ujawniają się tylko u 10% z nich i obejmują:

• małogłowie lub wodogłowie,
• zapalenie siatkówki/naczyniówki oka,
• małopłytkowość,
• niedosłuch,
• nieprawidłowe napięcie mięśniowe.

Cytomegalia wrodzona wiąże się z ryzykiem rozwoju niedosłuchu, zaburzeń mowy, zaburzeń widzenia. Najniebezpieczniejszym momentem dla kobiety jest zarażenie się cytomegalią pierwotną w ciąży.

Cytomegalia a układ odpornościowy

Wirus cytomegalii należy do ludzkich herpeswirusów, czyli pasożytujących w organizmie ludzkim. Prawidłowo funkcjonujący układ odpornościowy reaguje łagodnie na obecność wirusa. Osoby z osłabionym układem odpornościowym mogą przejść zakażenia ciężko, a także mogą pojawić się w przyszłości powikłania.

Infekcja wirusem cytomegalii warunkuje wytwarzanie przeciwciał IgM i IgG. Raz przebyta infekcja nie warunkuje posiadania trwałej odporności. Wirus przechodzi w stan uśpienia i może ulec kolejnej reaktywacji. Przeciwciała są wytwarzane zarówno w czasie pierwszego zakażenia cytomegalowirusem, jak i podczas kolejnego.

Rozpoznanie cytomegalii

Często cytomegalia u osób dorosłych nie jest diagnozowana, gdyż nie daje charakterystycznych objawów. W przypadku podejrzenia cytomegalii u dziecka, dokładna diagnostyka jest konieczna, gdyż rozwój choroby może prowadzić do niedosłuchu, zaburzeń widzenia, mowy, a także narządów wewnętrznych (trzustka, wątroba).

Cytomegalia – interpretacja wyników badań

W przypadku podejrzenia zakażenia CMV, stosuje się oznaczenie przeciwciał klasy IgM i IgG. Interpretacja wyników jest następująca:

• ujemne przeciwciała IgM i IgG świadczą o braku kontaktu z tym wirusem (osoba taka nigdy nie była zakażona);
• ujemny wynik IgM, a dodatni IgG świadczy o przebytym zakażeniu w przeszłosci i fazie uśpienia wirusa;
• dodatni wynik IgM, lecz ujemny IgG może świadczyć o aktualnym zakażeniu lub ponownej reaktywacji wirusa ze stanu uśpienia;
• dodatni wynik zarówno IgM, jak i IgG świadczy o zakażeniu pierwotnym lub kolejnym.

Badania przeciwciał nie są wystarczające do postawienia jednoznacznej diagnozy, w praktyce klinicznej wykorzystuje się także badania materiału genetycznego.

Leczenie cytomegalii

Leczenie zakażenia cytomegalowirusem u osoby ogólnie zdrowej nie jest konieczne, gdyż zdrowy organizm potrafi poradzić sobie z jego łagodnym przebiegiem.

U osób z osłabionym układem odpornościowym, konieczne jest zastosowanie leków przeciwgorączkowych (zawierających np. paracetamol) lub przeciwzapalnych  (np. z ibuprofenem). W przypadku ciężkiego przebiegu choroby, pacjent poddany zostaje hospitalizacji i drogą dożylną otrzymuje antybiotyk – gancyklowir. U dzieci z ciężkim przebiegiem cytomegalii prowadzi się także obserwację rozwoju psychomotorycznego. 

Dostępność niezbędnych preparatów w aptekach w Twojej okolicy sprawdzisz bez wychodzenia z domu za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Cytomegalia – profilaktyka

Niestety nie ma niezawodnego sposobu na ochronę przed zarażeniem się cytomegalią. Obecnie nie wynaleziono jeszcze szczepionki przeciwko temu wirusowi. Profilaktyka ma jednak na celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia, a szczególną uwagę należy w niej poświęcić kobietom w ciąży. Działania profilaktyczne obejmują zachowanie odpowiedniej higieny osobistej, a w przypadku planowania ciąży zaleca się wykonanie badań w celu wykluczenia cytomegalii.

Autor