Lebiodka majeranek — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Lebiodka majeranek — właściwości

Lebiodka majeranek była wykorzystywana w celach leczniczych od czasów starożytności. Grecy sporządzali z niej wtedy napój wspomagający trawienie, a Egipcjanie używali ziela majeranku do balsamowania zwłok. W sztuce kulinarnej ziele majeranku pojawiło się dużo później — dopiero w okresie renesansu. 

Obecnie ziele majeranku wykorzystuje się w medycynie tradycyjnej. Sprawdza się w leczeniu lekkich przeziębień oraz we wspomaganiu procesów trawiennych. Do związków aktywnych, zawartych w zielu majeranku, zalicza się przede wszystkim składniki olejku eterycznego takie, jak karwakrol, eugenol, tymol, terpinen, limonen czy cymen. Dodatkowo ziele majeranku jest bogate we flawonoidy o działaniu antyoksydacyjnym, np. diosmetynę, luteolinę czy apigeninę. Możemy w nim spotkać również kwasy fenolowe: kwas kawowy, rozmarynowy i chlorogenowy. Przypisuje się im działanie zwiększające wrażliwości tkanek na insulinę oraz działanie antybakteryjne i antyoksydacyjne. Ziele majeranku jest także źródłem witaminy A i C, cynku, manganu i soli mineralnych. 

Lebiodka majeranek — jak wygląda i skąd pochodzi?

Lebiodka majeranek (łac. Origanum majorana) to roślina z rodziny jasnotowatych (łac. Lamiaceae). Występuje naturalnie na obszarach śródziemnomorskich, głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego (m.in. w Grecji, Turcji, Maroku). Można ją spotkać na suchej glebie, na obrzeżach pól, na przydrożach oraz w ogrodach, gdzie uprawiana jest jako roślina ozdobna i przyprawa. Majeranek jest rośliną wieloletnią, a jego siewka najlepiej rośnie w dobrze nasłonecznionym i ciepłym miejscu.

Lebiodka majeranek jest rośliną zielną o pędach osiągających do 30-50 centymetrów wysokości. Posiada drobne, łopatkowate lub lancetowate liście, które są siedzące, całobrzegie o jasnozielonej barwie. Kwiaty są osadzone na okrągłych podsadkach i mają różowofioletową barwę. Kwitną od lipca do późnej jesieni. Owocem jest rozłupnia, wewnątrz której znajdują się drobne, jasnobeżowe nasiona.  

Lebiodka majeranek — działanie, wskazania do stosowania

Lebiodkę majeranek wykorzystuje się w kuchni, gdzie jest chętnie używana do aromatyzowania mięs, warzyw i sosów. Nie należy jednak zapominać o jego właściwościach leczniczych. Ziele majeranku jest używane w preparatach usprawniających procesy trawienne, działających spazmolitycznie i wiatropędnie. Pozyskiwany z majeranku olejek działa antyseptycznie i przeciwzapalnie, co jest chętnie wykorzystywane przez przemysł kosmetyczny w produktach do cery trądzikowej. Ekstrakty z ziela majeranku są też obecne w maściach pomocniczo stosowanych w stanach zapalnych błony śluzowej nosa (katar). Ziele majeranku w medycynie ludowej wykorzystywano w celach uspokajających i łagodzących rozdrażnienie i nerwicę. Po dziś dzień można spotkać w aptekach herbatki zawierające w składzie m.in. ziele majeranku o takim wskazaniu. 

Lebiodka majeranek na trawienie

Poprzez działanie spazmolityczne ziele majeranku działa łagodząco na bóle brzucha spowodowane przez skurcz mięśni gładkich. Jest też środkiem wykazującym właściwości wiatropędne i łagodzące wzdęcia. Dzięki stymulacji procesu trawienia przeciwdziała przykrym dolegliwościom związanym z ciężkością po spożyciu niektórych potraw. Wykazuje także działanie żółciopędne i żółciotwórcze, co sprzyja trawieniu tłuszczów zawartych w posiłkach. 

Lebiodka majeranek na przeziębienie

Ziele majeranku jest stosowane pomocniczo w przeziębieniu. Przeważnie sięga się po olejek eteryczny z majeranku w celu wykonania inhalacji parowej. Należy mieć jednak na uwadze, że nigdy nie dodajemy olejków eterycznych do nebulizatora, a jedynie przeprowadzamy inhalację z użyciem pary wodnej, dodając do gorącej wody kilka kropli olejku. Tak przeprowadzona inhalacja pomoże przy udrożnieniu dróg oddechowych. Wynika to z leczniczych właściwości majeranku, który lekko obkurcza śluzówkę, przynosząc uczucie ulgi i odtykając nos. Dodatkowo olejek ma właściwości przeciwzapalne, co ma pozytywny wpływ na stan zdrowia chorego. Poza inhalacją z olejku, przy problemach z zatkanym nosem można zastosować maść z ekstraktem z majeranku, którą smaruje się tuż pod nosem.

Lebiodka majeranek na skórę

Ekstrakty z ziela majeranku są niekiedy składnikami kosmetyków dla skóry trądzikowej. Wykorzystuje się wówczas jego działanie przeciwzapalne, jak i przeciwdrobnoustrojowe i antyseptyczne. Ponadto roślina może wspomagać proces ziarninowania i bliznowacenia uszkodzonej skóry, dlatego sprawdzi się w walce z bliznami potrądzikowymi, jak i przy trudno gojących się ranach. 

Lebiodka majeranek — jak dawkować?

Dawkowanie preparatów z majerankiem zależy od konkretnego produktu i celu, w jakim się go stosuje. Do przygotowania naparu z majeranku wystarczy łyżka suszonego ziela, które zalewa się szklanką wrzątku i pozostawia pod przykryciem przez 10 minut. Gotowy napar pije się 1-2 razy dziennie. Maścią majerankową smaruje się 2-3 razy dziennie wokół nozdrzy w celu udrożnienia nosa.

Leki i suplementy zawierające lebiodkę majeranek

Na rynku można znaleźć takie preparaty, jak olejek eteryczny pozyskiwany z majeranku, maść majerankową, wieloskładnikowe maści o działaniu rozgrzewającym, które zawierają m.in. ekstrakty z majeranku, a także wszelkiego rodzaju kosmetyki zawierające wyciągi z majeranku. 

Lebiodka majeranek w ciąży

Ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania ziela majeranku w ciąży i podczas laktacji, Europejska Agencja Leków nie zaleca jego stosowania w trakcie ciąży i podczas karmienia w sposób inny niż jako przyprawa w urozmaiconej diecie. 

Lebiodka majeranek — przeciwwskazania i środki ostrożności

Nie ma przeciwwskazań do stosowania ziela majeranku w dawkach nieprzekraczających maksymalnych dawek dobowych, o ile pacjent nie jest uczulony na surowiec lub substancje czynne w nim zawarte.

Lebiodka majeranek — możliwe działania niepożądane

Nie odnotowano działań niepożądanych po spożyciu ziela majeranku.

Lebiodka majeranek — interakcje z lekami i innymi ziołami

Nie są znane interakcje ziela majeranku z innymi lekami i ziołami.

Lebiodka majeranek w Ziołopedii — podsumowanie

Ziele majeranku jest popularnym dodatkiem aromatycznym do potraw, ale ma też liczne właściwości lecznicze. Olejek majerankowy jest stosowany w celu udrożnienia nosa, a także wykazuje działanie przeciwzapalne. Ziele majeranku jest wykorzystywane także we wspomaganiu trawienia, ze względu na jego właściwości żółciotwórcze oraz spazmolityczne.

Bibliografia

1. Tripathy, B., Satyanarayana, S., Abedulla Khan, K., & Raja, K. (2017). An updated review on traditional uses, taxonomy, phytochemistry, pharmacology and toxicology of Origanum majorana. Int J Pharma Res Health Sci, 5(4), 1717-23. 
2. EMA; Community herbal monograph on Origanum majorana L., herba, 2016. 

Autor