Colostrum – skuteczność potwierdzona badaniami

Suplementy kameleony

Największym zagrożeniem wydają się chyba suplementy diety udające leki – czy to pudełkiem łudząco przypominającym medykament, czy obietnicą podobnego działania. Ba! Istnieją suplementy, które udają inne bardziej znane suplementy  - np. różnią się jedną literką w nazwie czy detalem innego koloru na opakowaniu. Żałosne. Pamiętajmy - suplement diety nie leczy, ma za zadanie wspomagać organizm w uzupełnieniu pewnych niedoborów, czyli uzupełnić codzienną dietę, co w przypadku wartościowego produktu może oczywiście korzystnie wpłynąć na stan zdrowia pacjenta. Koniecznie trzeba zwrócić uwagę na skład deklarowany na etykiecie, standaryzację, czy produkt posiada badania czystości chemicznej i mikrobiologicznej (certyfikatu nie da się uzyskać ot tak!) oraz, co chyba najważniejsze, na substancję czynną. Ponadto warto dowiedzieć się od lekarza, farmaceuty lub z wiarygodnych źródeł czy istnieją badania potwierdzające skuteczność i bezpieczeństwo jego stosowania.

Colostrum – do wszystkiego i do niczego?

Jako konsumenci najbardziej obawiamy się suplementów, które działają wielokierunkowo. Na odległość coś nam nie pasuje. W końcu jak coś jest do wszystkiego, to jest do niczego. Często tak się zdarza, ale tutaj znowu warto analizować składy i zgłębiać swoją wiedzę. Przykładem suplementu diety, który posiada wiele zastosowań, jest siara bydlęca , inaczej młodziwo lub colostrum bovinum. Siara to lekko żółtawa wydzielina wytwarzana przez gruczoł sutkowy bezpośrednio po porodzie, zanim pojawi się właściwe mleko. Colostrum to prawdziwa bomba substancji aktywnych w niespotykanych nigdzie indziej w naturze wysokich stężeniach!  Znajdziemy tam aminokwasy, hormony, enzymy, poliamidy, czynniki wzrostu, związki mineralne i witaminy. Składowymi siary mającymi znaczenie dla budowania odporności są przeciwciała, leukocyty, makrofagi, limfocyty T, limfocyty B. Równie ważną składową colostrum jest  laktoferyna. Białko to moduluje układ odpornościowy, wykazuje działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze, uczestniczy w metabolizmie żelaza oraz wspomaga wzrost dobrych bakterii jelitowych z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium (a przecież w jelitach kształtuje się w bardzo dużej mierze odporność). Ponadto istnieją badania wskazujące na to, że laktoferyna może spotęgować efekt terapeutyczny antybiotyków na drodze zwiększenia wrażliwości szkodliwych bakterii na ich działanie. Do tego zapobiega infekcjom gronkowcowym, tym powodowanym przez bakterię Escherichia coli oraz rozwojowi alergii. Inne warte wspomnienia składniki wspomagające odporność to silny, bakteriobójczy enzym lizozym, laktoalbuminy - chroniące przed patogenami atakującymi jelita oraz cytokiny i czynniki wzrostu.  Siara, dzięki wysokiemu stężeniu kazeiny i peptydów zapobiega demineralizacji szkliwa zębów i próchnicy. Ze względu na działanie anaboliczne, colostrum zaleca się również osobom, które uprawiają aktywnie sport. Regularne zażywanie młodziwa pomoże także w problemach skórnych – łojotoku, trądziku, stanami zapalnymi skóry głowy. Z dobrodziejstw colostrum mogą korzystać także osoby z chorobami układu krążenia. Glikomakropeptyd przeciwdziała tworzeniu zakrzepów naczyniowych, a hydrolizaty białka wykazywały w badaniach aktywność obniżającą ciśnienie krwi. Siara bydlęca korzystnie wpływa również na organizm pacjentów zmagających się z chorobami autoimmunologicznymi.

Czy bezpieczeństwo i skuteczność stosowania siary bydlęcej potwierdzają jakieś badania?

Na początku wspominaliśmy, że warto przy wyborze suplementu poszperać na własną rękę czy istnieją konkretne badania potwierdzające jego działanie. Kilka z nich tyczących się colostrum  już powyżej przytoczono, ale nie na tym koniec. W tym z 2009 roku potwierdzono dobroczynny wpływ suplementacji siary bydlęcej na zmniejszenie częstotliwości występowania sepsy u noworodków z niską wagą urodzeniową (< 1500 g). Z kolei doświadczeniu z 2007 roku u 26 z 52 niemowląt, którym podawano laktoferynę,  odnotowano znacznie mniej chorób dolnych dróg oddechowych, w porównaniu z 26 noworodkami karmionymi mlekiem modyfikowanym oraz wzrost poziomu hematokrytu. Ponadto wykazano, że substancje aktywne młodziwa pomagają zwalczać wirusa zapalenia wątroby typu B i WZW typu C, cytomegalii, a niektóre badania sugerują, że wspomagają terapię osób będących nosicielami wirusa HIV. Suplementy siary najwyższej jakości stanowią wielką nadzieję dla pacjentów onkologicznych. Laktoferyna i pochodne peptydów, zawarte w colostrum, wykazują bowiem właściwości przeciwnowotworowe. W szczególności zwalczają komórki linii nowotworowych włókniakomięsaka MethA, czerniaka B16F10 i raka okrężnicy C26. Działanie polega na hamowaniu procesu unaczynienia nowotworu, czyli angiogenezy, dzięki czemu guz nie może się dalej ekspansywnie rozwijać i tworzyć przerzutów. Według naukowców z Instytutu Biochemii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Wrocławskiego colostrum można śmiało włączyć do diety osób zmagających się z chorobą Alzheimera. Przy długotrwałym stosowaniu siara pomaga zapobiegać odkładaniu się w komórkach mózgu nieprawidłowego białka, beta-amyloidu, co hamuje postęp choroby i pozytywnie wpływa na procesy poznawcze. Wszystko dzięki kolostryninie - odkrytemu przez polskich naukowców kompleksowi białek, który znajduje się w siarze. Być może w przyszłości substancja ta zostanie zarejestrowana jako lek, ale potrzeba na to jeszcze kolejnych badań i czasu. Inne doświadczenia sugerują, że suplementacja siarą bydlęca zmniejsza translokację drobnoustrojów przez błonę śluzową jelita u pacjentów poddawanych chirurgii brzucha, co zmniejsza ryzyko powikłań pooperacyjnych. Skuteczność colostrum została również potwierdzona w zwalczaniu ostrej biegunki u dzieci. W tym celu przeprowadzono podwójnie zaślepioną próbę (pacjent nie wie co zażywa – lek czy placebo, lekarz nie wie co podaje, co daje maksymalny obiektywizm) z randomizacją na 160 dzieciach z biegunką. Grupa maluchów, którym podano colostrum miała istotnie mniejszą częstotliwość występowania wymiotów i biegunki. Inne badanie dowodzi skuteczności siary w leczeniu chorób zapalnych jelit. Młodziwo jest bogate w biologicznie aktywne cząsteczki, które pełnią określone funkcje w fizjologii układu pokarmowego. Wykazano, że pobudza ono regenerację nabłonka poprzez stymulację proliferacji i różnicowania komórek, hamuje ekspresję genów odpowiadających za stan zapalny w następstwie inwazji patogenów jelitowych, redukuje cytokiny zapalne (IL-1β, IL-8 i TNFα) oraz hamuje szlak NF-κB. Z kolei oligosacharydy i laktoferyna, pełniąc funkcję prebiotyków, selektywnie stymulują wzrost pożytecznych bakterii. Wydaje się zatem, że siara jest w stanie zachować mikrobiotę jelitową, która wzmacnia barierę błony śluzowej, zmniejszając tym samym reakcje zapalne. Ponadto  może zapobiegać infekcjom przewodu pokarmowego u niemowląt. Zauważono, że niemowlęta karmione mlekiem modyfikowanym są bardziej podatne na biegunkę infekcyjną w porównaniu z niemowlętami karmionymi piersią. Kolejne badanie z bieżącego roku sugeruje, że młodziwo powinno być zalecane jako skuteczna broń z nawracającymi infekcjami górnych dróg oddechowych powodowanymi przez wirusy. Doświadczenie polegało na analizie wymazów z nosa pacjentów oraz częstości wspomnianych infekcji, których w ciągu roku było znacząco mniej. Jest to tym bardziej istotne w dobie pandemii koronawirusa, który przecież szerzy się drogą wziewną.

Co ze skutkami ubocznymi stosowania colostrum?

W toku różnych badań naukowych i obserwacji można stwierdzić, że siara bydlęca jest substancją w 100% naturalną o bardzo niskim ryzyku wystąpienia działań ubocznych. Głównym przeciwwskazaniem do stosowania colostrum jest naturalnie alergia na białka mleka krowiego.

Jak wybrać to najlepsze?

Rynek daje nam możliwość zakupu colostrum od wielu producentów w bardzo szerokim wachlarzu cenowym. Jak można się domyślać suplement suplementowi nierówny, stąd koniecznie przed zakupem warto zwrócić uwagę na kilka rzeczy, które mogą nam pomóc w wyborze tego najlepszego.

Kluczowym dla jakości  siary jest czas upływający od porodu cielaka i rozpoczęcia laktacji do jej pobrania – nie powinien on przekroczyć dwóch godzin, co zapewnia najwyższe możliwe stężenie substancji aktywnych biologicznie. Aby tę aktywność podtrzymać, konieczne jest również odpowiednie dalsze postępowanie polegające na zamrażaniu i liofilizacji produktu.  Przy zastosowaniu tej metody suszenia temperatura całego procesu na żadnym etapie nie przekracza 40 stopni Celsjusza  (powyżej tej temperatury cenne białka i enzymy na skutek denaturacji ulegają dezaktywacji). Wracając jednak do czasu poboru colostrum – dlaczego 2 godziny, a nie więcej? Odpowiedź jest prosta – potwierdzają to badania. W doświadczeniu wzięło udział 36 sportowców, ponieważ aktywny wysiłek fizyczny powoduje rozszczelnienie bariery jelitowej, czemu powinno przeciwdziałać colostrum. Próba była podwójnie zaślepiona. Ochotnicy zostali podzieleni na cztery grupy, w których przyjmowali przez 20 dni colostrum zebrane po 2, 24 72 godzinach lub placebo. Po upływie tego czasu przepuszczalność jelit mierzono testem na wchłanianie laktulozy i mannitolu.  W grupie przyjmującej siarę zebraną do 2 godzin od rozpoczęcia laktacji krów zaobserwowano największą, istotną statystycznie, poprawę przepuszczalności bariery jelitowej. Z kolei colostrum pobrane po 72 godzinach dawało efekt porównywalny do placebo.  Wniosek płynący z doświadczenia pozwala stwierdzić, że tylko colostrum pobrane w czasie do dwóch godzin od rozpoczęcia laktacji zachowuje swoje pożądane właściwości biologiczne. 

Magdalena Habuz-Falińska: 

Magister farmacji rozwijająca swoje pasje nie tylko w pracy z pacjentem ale również jako dziennikarz branżowy. Śledzę najnowsze doniesienia naukowe ze świata farmacji i medycyny nie zapominając przy tym o roli lecznictwa naturalnego.