Nifuroksazyd - właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Kiedy mamy do czynienia z biegunką?

O biegunce mówi się, gdy konsystencja stolca zmienia się na płynną, półpłynną lub wodnistą, a ilość wypróżnień zwiększa się do trzech lub więcej na dobę. Ze względu na czas trwania biegunki, wyróżnia się:

• biegunkę ostrą (trwającą do 2 tygodni);
• biegunkę przetrwałą (trwającą od 2 do 4 tygodni);
• biegunkę przewlekłą (utrzymującą się powyżej 4 tygodni).

Przyczyny ostrej biegunki

Wśród dominujących przyczyn występowania biegunki ostrej wyróżnia się podłoże infekcyjne. Zakażenie spowodowane może być przez:

• wirusy przenoszone drogą kropelkową lub pokarmową,
• bakterie, np. Salmonella spp., Campylobacter spp., Yersinia spp. czy Escherichia coli, przenoszone przez zakażoną drobnoustrojami wodę i żywność, 
• enterotoksyny, czyli produkty metabolizmu bakterii,
• pierwotniaki i pasożyty jelitowe. 

Najczęstszą przyczyną biegunek są wirusy, a wśród nich rotawirus. Biegunki ostre o podłożu wirusowym mają przebieg samoograniczający i zwykle wymagają jedynie leczenia objawowego.

Leki na biegunkę - elektrolity, probiotyk czy nifuroksazyd?

Leczenie biegunek ostrych zazwyczaj ogranicza się do postępowania objawowego, uwzględniającego odpowiednie nawodnienie oraz stosowanie probiotyków o udokumentowanej skuteczności w tym wskazaniu. Do szczepów bakterii probiotycznych szczególnie zalecanych w przebiegu biegunki należy Lactobacillus rhamnosus GG (Dicoflor 6, Floractin) oraz drożdżaki Sacharomyces boulardii. Wykazano, że ich podawanie skraca czas trwania infekcji oraz zmniejsza intensywność objawów związanych z biegunką. 

Podczas trwania biegunki kluczowe jest także regularne nawadnianie organizmu. W tym celu zaleca się stosowanie płynów o zmniejszonej osmolarności, które pomogą utrzymać prawidłowe stężenie elektrolitów, m.in. sodu i potasu. Doustne płyny nawadniające dostępne w aptekach składają się z soli sodu, potasu oraz glukozy, a także mogą być wzbogacone o nalewkę z rumianku (Orsalit). Płyny takie powinny być przyjmowane w ilości zależnej od wieku, wagi i stopnia odwodnienia. 

W przypadku biegunki o podłożu bakteryjnym, możliwy jest zakup preparatów bez recepty, zawierających w składzie nifuroksazyd. Poważniejsze infekcje mogą z kolei wymagać zastosowania antybiotyku lub leków przeciwpierwotniakowych, ordynowanych przez lekarza.

Wybrane prepraraty zarezerwujesz w aptece poprzez portal KtoMaLek.pl.

Jak działa nifuroksazyd?

Nifuroksazyd jest lekiem o działaniu przeciwbakteryjnym, który nie wchłania się do krążenia ogólnego, a działa jedynie w świetle jelita. Hamuje on aktywność enzymów bakteryjnych i białek odpowiedzialnych za wzrost i namnażanie się bakterii. Działa zarówno na bakterie Gram-dodatnie jak i Gram-ujemne. 

Ze względu na działanie miejscowe, nifuroksazyd wykazuje dobry profil bezpieczeństwa i może być polecany osobom z biegunką od 6. roku życia. Co istotne, lek ten nie zaburza prawidłowej równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego.

Nifuroksazyd jest często wybieranym lekiem przeciwbiegunkowym wśród osób, które wybierają się na wakacje do krajów o niskim standardzie higienicznym i sanitarnym. Lek stosuje się u dorosłych w dawce 800 mg dziennie, w 2 do 4 dawkach podzielonych, zaś u dzieci powyżej 6. roku życia w dawce 600-800 mg, również w dawkach podzielonych. Nifuroksazyd jest też dostępny dla niemowląt i dzieci od 1. miesiąca życia w postaci zawiesiny, jednak taka postać jest wydawana jedynie z przepisu lekarza.

Nifuroksazyd - działania niepożądane

NIfuroksazyd jest lekiem o dobrym profilu bezpieczeństwa i rzadko powoduje działania niepożądane, co związane jest z brakiem jego wchłaniania do krążenia ogólnego. W przypadku uczulenia na substancję czynną lub zastosowane w preparacie substancje pomocnicze, może wystąpić skórna reakcja alergiczna. Ponadto łączenie nifuroksazydu z alkoholem może skutkować nasiloną biegunką, bólem brzucha i wymiotami. 

Warto pamiętać, że nifuroksazydu nie należy stosować dłużej niż 7 dni. Jeśli biegunka nie ustępuje po tym czasie, konieczny jest kontakt z lekarzem. 

Bibliografia:

1. Nifuroksazyd Hasco 200 mg. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 05.2023).
2. Wiercińska, M. (2021). Biegunka (rozwolnienie) - objawy, przyczyny, leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka.