Nasturcja - właściwości zdrowotne. Jak stosować nasturcję?

Nasturcja – roślina z Ameryki Południowej

Nasturcja (Tropaeolum L.) jest rośliną należącą do rodziny nasturcjowatych. Wyróżnia się przeszło 80 gatunków nasturcji, które pochodzą z terenów Ameryki Południowej, a także Ameryki Środkowej. Można je spotkać w tamtejszych lasach i zaroślach. Do Europy nasturcje dotarły około XVI w. dzięki Hiszpanom. W Polsce nasturcje uprawiane są w przydomowych ogrodach oraz na balkonach jako rośliny ozdobne, gdyż zachwycają swoimi barwnymi kwiatami.

Najbardziej rozpowszechnionym w Polsce gatunkiem jest nasturcja większa (łac. Tropaeolum majus L.), której pędy mogą osiągać długość nawet 4 metrów. Ma duże, tarczowate liście na długich ogonkach oraz pojedyncze, duże, kielichowate kwiaty o barwach od żółtej, przez pomarańczową po ciemnoczerwoną.

Właściwości lecznicze nasturcji

Kwiaty nasturcji są bogatym źródłem polifenoli i karotenoidów, które są naturalnymi barwnikami występującymi w roślinach (m.in. antocyjany, beta-karoten, luteina, zeaksantyna). Odznaczają się również wysoką zawartością kwasu askorbinowego i licznych związków mineralnych (w tym fosfor i siarka) i fitoncydów. Z kolei w nasionach i liściach nasturcji potwierdzono obecność kwasów tłuszczowych (m.in. erukowy, linolowy, oleinowy), flawonoidów, a także glukozynolanów, w tym glukozylanu benzylu, którego działanie antybakteryjne wobec bakterii wywołujących zakażenia dróg moczowych zostało potwierdzone badaniami.

W lecznictwie wykorzystuje się kwiaty, a także liście i ziele nasturcji, które zawierają rozmaite związki biologicznie czynne. Ze świeżej rośliny oraz suszu sporządza się napary i maceraty, syropy, a także ekstrakty wodne, etanolowe i octowe, które działają antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo.

Dzięki właściwościom antyseptycznym i przeciwskurczowym wyciągi z nasturcji stosowane są przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, w tym zapaleniu oskrzeli i anginie, a także zakażeniach dróg moczowych. Z kolei napary i odwary z liści nasturcji polecane są do przemywania ran, a także skóry zmienionej chorobowo (np. liszaj, opryszczka, pryszcze na plecach), cery trądzikowej, a także do płukania jamy ustnej i gardła, gdy zmagamy się ze stanem zapalnym i bólem.

Ekstrakty z nasturcji zawierają siarkę, która ma istotny wpływ na dobrą kondycję włosów. Napary z nasturcji można więc stosować do pielęgnacji włosów (np. w formie płukanki) w celu ich wzmocnienia, a także złagodzenia przetłuszczania się skóry głowy.

Jak jeść nasturcję?

Nasturcja jest rośliną, którą można wykorzystywać w kuchni. Zarówno kwiaty, jak i liście nasturcji są jadalne i mogą stanowić interesujące uzupełnienie letniej sałatki. Liście są dosyć ostre, w smaku przypominają pikantną rzeżuchę, rukolę lub kiełki rzodkiewki, z kolei świeże w smaku kwiaty najczęściej wykorzystuje się jako piękną, jadalną dekorację wytrawnych dań i słodkich deserów. Niektórzy wykorzystują również dojrzewające owoce nasturcji, które odpowiednio przyrządzone i zamarynowane przypominają w smaku śródziemnomorskie kapary.

Napar z nasturcji

A aptekach i sklepach zielarskich dostępne są suszone liście nasturcji, z których można przyrządzić napar np. do płukania bolącego gardła. Wystarczy 1-2 łyżeczki suszu zalać szklanką gorącej wody i odstawić do naciągnięcia na około 15 minut, a następnie odcedzić. Dostępne są także tabletki zawierające ekstrakt z nasturcji większej, które mogą wspierać proces gojenia ran i łagodzić dolegliwości górnych dróg oddechowych.

Autor