Kocanki piaskowe – kiedy stosować, jakie ma właściwości? Przeciwwskazania do stosowania

Kocanki piaskowe – gdzie występuje i jak wygląda?

Kocanka piaskowa to niepozorna roślina z rodziny Astrowatych (Asteraceae), która pochodzi z obszarów Morza Śródziemnego oraz Azji. Obecnie dziko rosnącą kocankę można spotkać na glebach piaszczystych, polanach i nieużytkach w całej Europie i na Syberii. Łacińska nazwa pochodzi od pomarańczowo-żółtego zabarwienia drobnych kwiatków o słodkim zapachu, zebranych w koszyczki na szczytach pędów. Kocanki kwitną od lipca do października, ale najlepiej zbierać je już na początku kwitnienia. W Polsce kocanki piaskowe objęte są częściową ochroną gatunkową, więc można je zbierać wyłącznie na określonych stanowiskach.

Kocanki piaskowe – substancje aktywne

W lecznictwie wykorzystywane są kwiatostany kocanek, zabrane i wysuszone tuż przed zakwitnięciem, które zawierają takie związki aktywne jak:

• flawonoidy (ok. 0,8%, a wśród nich kwercetynę, naryngeninę i apigeninę),
• karotenoidy i inne barwniki (arenol i homoarenol),
• kumaryny i hydroksykumaryny,
• ftalidy,
• kwasy fenolowe,
• gorycze (helichryzyna A i B, laktony seskwiterpenowe),
• olejek eteryczny,
• woski.

Właściwości lecznicze kocanki piaskowej

Kwiaty kocanki piaskowej to przede wszystkim surowiec o działaniu żółciotwórczym, żółciopędnym i rozkurczającym. Od lat znajduje zastosowanie w problemach trawiennych związanych ze zbyt niskim wydzielaniem żółci lub w stanach spastycznych przewodów żółciowych. Wysoka zawartość flawonoidów zmniejsza napięcia mięśni gładkich pęcherzyka żółciowego i przewodów żółciowych, a tym samym poprawia się przepływ żółci do dwunastnicy. Jednocześnie kocanki wspomagają czynność wydzielniczą wątroby oraz żołądka, co wpływa korzystnie na procesy trawienne. 

Roślina wykazuje też działanie moczopędne, ponieważ ma spazmolityczny wpływ na mięśnie gładkie pęcherza i dróg moczowych. Istnieją także doniesienia o pobudzaniu wydzielania dwunastnicy i trzustki.

Kocankom piaskowym przypisuje się także właściwości przeciwrobacze, za które odpowiedzialne są prawdopodobnie ftalidy. W badaniach wykazano działanie przeciwbakteryjne, m. in. wobec Enterococcus fecalius, Staphylococcus aureus, Escherichia coli czy drożdżaków Candida albicans.

Kiedy stosować kocanki piaskowe?

Kwiaty kocanki piaskowej znajdują zastosowanie w schorzeniach wątroby, szczególnie tych przebiegających z niedostatecznym wydzielaniem żółci lub utrudnionym jej przepływem. Zioło jest pomocne w przypadku stanów skurczowych i zapalnych przewodów żółciowych, atonii pęcherzyka żółciowego, zastoju żółci czy skurczu zwieracza Oddiego. Kocanki piaskowe mogą być stosowane po operacji dróg żółciowych oraz w niewydolności wątroby czy w przypadku niewielkiego uszkodzenia jej miąższu przez np. toksyny. 

Roślina jest używana w zaburzeniach trawienia związanych z niskim wydzielaniem soków żołądkowych (tzw. bezsoczność żołądkowa). Wspomaga również funkcje wydzielnicze dwunastnicy i trzustki oraz poprawia przemianę materii. 

W aptekach można nabyć zarówno sam kwiatostan kocanek do sporządzania naparu (np. KWIATOSTAN KOCANEK Herbatka ziołowa, Ziółko Kocanka piaskowa, ), jak i w połączeniu z innymi ziołami o podobnym kierunku działania. Dostępne są także gotowe preparaty doustne w formie płynów oraz tabletek i kapsułek. 

Dostępność preparatów w aptekach w Twojej okolicy można z łatwością sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.

Zewnętrzne stosowanie kocanki piaskowej

Olejek eteryczny z kocanki piaskowej znajduje zastosowanie w kosmetykach oraz sprawdza się w leczeniu schorzeń skóry i ran. Ma on silne właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze oraz antyoksydacyjne. Przyspiesza gojenie ran i regenerację naskórka, co ogranicza powstawanie nieestetycznych blizn. Ponadto zalecany jest w pielęgnacji cery trądzikowej i naczynkowej. Właściwości przeciwutleniające olejku z kocanki piaskowej dodatkowo hamują starzenie się skóry i ją wygładzają. Olejek z kocanki piaskowej należy nanosić na skórę w połączeniu z innym olejem – nośnikiem, np. kokosowym lub migdałowym.

Przeciwwskazania do stosowania kocanki piaskowej

Preparatów z kocanki piaskowej nie należy stosować w przypadku niedrożności dróg żółciowych oraz w kamicy żółciowej. W takich sytuacjach przed zastosowaniem kocanki czy innych ziół żółciopędnych należy zasięgnąć porady lekarskiej. Kocanki piaskowe mogą wywoływać objawy alergii u osób uczulonych na rośliny z rodziny Asteraceae. Po kocankę piaskową nie powinny sięgać także kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, bowiem nie ma badań, które potwierdziłyby jej bezpieczeństwo stosowania.

Autor