Leki na zatoki. Jak przebiega leczenie zapalenia zatok?

Jak powstaje zapalenie zatok?

Zatoki to jamy w kościach czaszki wypełnione powietrzem. Człowiek posiada 4 pary zatok: 

• zatoki sitowe,
• zatoki szczękowe,
• zatoki klinowe,
• zatoki czołowe.

W warunkach fizjologicznych dochodzi do regularnego przepływu powietrza przez zatoki, ponieważ każda z nich ma połączenie z jamą nosową. Dzięki temu patogeny dostające się do wnętrza zatok zostają z niej usuwane, a wydzielina powstająca w zatokach ma możliwość ujścia.

W przebiegu zapalenia obserwuje się obrzęk i stan zapalny błony śluzowej zatok, co wiąże się z gromadzeniem wydzieliny w jamach zatok i jej utrudnione usuwanie. Wydzielina staje się pożywką dla drobnoustrojów chorobotwórczych. 

Przyczyny zapalenia zatok

Zapalenie zatok może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne, grzybicze lub alergiczne. Najczęstszą przyczyną są wirusy, takie jak wirus grypy, adenowirusy, koronawirusy i rynowirusy. Bakteryjne zapalenie zatok powstaje zwykle w trakcie nadkażenia w czasie trwającej infekcji wirusowej lub podczas zapalenia o podłożu alergicznym. Wówczas najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) oraz pałeczka grypy (Haemofilus influenzae).

Do zapalenia zatok może dochodzić także w przebiegu nierozpoznanej lub źle leczonej alergii oraz przy narażeniu na drażniące czynniki fizyczne (dym papierosowy, zła jakość powietrza).

Jakie stosować leki na zapalenie zatok?

W zależności od przyczyny wystąpienia zapalenia zatok należy włączyć odpowiednie leczenie. Ostre zapalenie zatok spowodowane przez wirusy leczy się głównie objawowo. 

Ulgę mogą przynieść preparaty obkurczające błonę śluzową w postaci kropli i aerozoli zawierających ksylometazolinę lub oksymetazolinę. Należy jednak pamiętać, że takie leki mogą być stosowane maksymalnie przez 7 dni, w przeciwnym razie istnieje ryzyko uzależnienia od nich i przewlekle występującego obrzęku błony śluzowej zatok i nosa. Preparaty obkurczające błonę śluzową mogą być podawane także doustnie (zawierają substancje takie jak pseudoefedryna, fenylefryna), jednak nie powinny być stosowane u osób chorujących na nadciśnienie, ze względu na możliwy wzrost ciśnienia po ich zastosowaniu. Zaleca się także stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (ibuprfofen, ketoprofen). Kiedy zapalenie zatok ma podłoże alergiczne wskazane jest stosowanie leków antyhistaminowych oraz glikokortykosteroidów donosowych. Pomocne są także inhalacje parowe oraz irygacja zatok przy pomocy zestawów dostępnych w aptekach.

Pamiętaj, że wybrane preparaty znajdziesz i zarezerwujesz w aptece za pomocą portalu KtoMaLek.pl.  

Kiedy stosować leki przeciwbakteryjne na zatoki?

Kiedy zapalenie zatok trwa powyżej dwóch tygodni, a objawy nasilają się pomimo stosowania leczenia objawowego, należy udać się do lekarza. Przebieg bakteryjnego zapalenia zatok charakteryzuje się wysoką gorączką (>39°C), występującym bólem twarzy, przeważającym po jednej stronie oraz nasilającym się przy schylaniu, a także podwyższonymi parametrami ostrego stanu zapalnego (OB, CRP). W takim przypadku lekarz po zebraniu wywiadu i odpowiednich badaniach może zalecić zastosowanie antybiotyku. Lekiem z wyboru jest amoksycylina.

Leki wpływające na rozrzedzenie wydzieliny z zatok

Bez recepty lekarskiej dostępne są preparaty zawierające w składzie wyciągi lub sproszkowane surowce:

• korzenia goryczki,
• kwiatu pierwiosnka,
• ziela szczawiu,
• kwiatu bzu czarnego,
• ziela werbeny.

Leki te są wskazane w leczeniu ostrego, niepowikłanego zapalenia błony śluzowej zatok i nosa u osób dorosłych oraz dzieci powyżej 6. roku życia. Preparaty takie mają działanie sekretolityczne, czyli upłynniają zalegającą wydzielinę, przez co jest ona łatwiej usuwana. Ponadto jest przywracana drożność przewodów nosowych i ujść zatok przynosowych. Surowce te wykazują również działanie przeciwzapalne. Dla odpowiedniej skuteczności leku o działaniu sekretolitycznym istotna jest zwiększona podaż płynów. 

Bibliografia:

1. Wachnicka-Bąk, A., Lipińska-Opałka, A., Będzichowska, A., Kalicki, B., Jung, A. (2014). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10, s. 25-31.
2. Zagor, M., Czarnecka, P., Janoska-Jaździk, M. (2018). Zapalenie zatok przynosowych. Medycyna praktyczna. DOstępne na: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-nosa-i-zatok/179617,zapalenie-zatok-przynosowych.
3. Sinupret extract, tabletki drażowane. Charakterystyka Produktu Leczniczego.