Acyklowir- właściwości, zastosowanie, przeciwwskazania, skutki uboczne

Jakie właściwości ma acyklowir?

Acyklowir jest to syntetyczny lek o działaniu przeciwwirusowym. Mechanizm działąnia leku polega na jego wniknięciu do komórek zakażonych wirusem. Ulega on wówczas aktywacji do postaci czynnej, która hamuje replikację wirusowego DNA. Należy zaznaczyć, iż substancja czynna jaką jest acyklowir, nie ma wpływu na DNA komórek osoby zakażonej.

Jakie zastosowanie ma acyklowir?

Acyklowir jest lekiem przeciwwirusowy, który znalazł zastosowanie w:

• leczeniu zakażeń wywołanych przez wirusa opryszczki pospolitej - Herpes simplex virus, jak np. opryszczka wargowa, opryszczkowe zakażenie narządów płciowych, opryszczkowe zakażenie rogówki czy opryszczkowe zapalenie opon mózgowych; 
• zapobieganiu nawrotom opryszczki pospolitej;
• leczeniu zakażeń wywołanych wirusem Varicella Zoster Virus, wywołującym ospę wietrzną czy półpasiec.

Na wirusa cytomegalii (CVM) oraz Epsteina-Barr (EBV) acyklowir wykazuje znacznie słabsze działanie.

Stosowanie acyklowiru w czasie ciąży

Acyklowir to substancja czynna, która przenika przez łożysko. Kobieta ciężarna przed zastosowaniem leku powinna skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę w celu zasięgnięcia opinii. Specjalista zaleca lek, jeśli korzyści z jego zastosowania przez ciężarną przewyższają ryzyko potencjalnego zagrożenia dla dziecka.

Acyklowir dla dzieci i kobiet karmiących piersią?

Acyklowir jest substancją czynna, która przenika do mleka matki. Lek jest jednak zgodny z karmieniem piersią, dlatego można go bezpiecznie stosować u kobiet karmiących. 

Acyklowir jest lekiem bezpiecznym oraz dobrze tolerowanym u dzieci. Przyjmuje się że dzieciom od 2. roku życia podaje się dawkę jak u osób dorosłych, natomiast dzieciom poniżej 2 r.ż dawkę mniejszą. Pamiętać należy, że dawkę oraz częstotliwość stosowania acyklowiru u dzieci zawsze ustala lekarz.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania acyklowiru?

Najważniejszym przeciwwskazaniem do zastosowania preparatów z acyklowirem jest uczulenie na daną substancję czynną lub na substancje pomocnicze obecne w danym leku. 

Ostrożność należy także zachować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek czy u osób w podeszłym wieku. Zazwyczaj u tych osób stosuje się zmniejszenie dawki leku, tak aby nie doprowadzić do kumulacji acyklowiru w organizmie i wystąpienia skutków ubocznych w postaci zaburzeń neurologicznych. 

Szczególną ostrożność należy zachować także u pacjentów odwodnionych oraz przyjmujących leki nefrotoksyczne, którzy są leczeni dużymi dawkami acyklowiru, ponieważ zwiększa się ryzyko uszkodzenia nerek. Takich pacjentów należy stale monitorować oraz utrzymywać u nich odpowiednie nawodnienie organizmu przez cały czas trwania terapii. Bardzo rzadko natomiast może dojść do ostrej niewydolności nerek.

Skutki uboczne stosowania acyklowiru

Acyklowir jak każdy lek może wykazywać pewne skutki uboczne. Działania niepożądane podczas przyjmowania tabletek z acyklowirem występują stosunkowo rzadko. 

Pacjenci mogą skarżyć się na bóle i zawroty głowy, mdłości, nudności, wymioty, biegunkę, zmęczenie czy świąd i wysypkę. 

Przy dożylnym podaniu acyklowiru można zaobserwować reakcje zapalne w miejscu podania. Dodatkowo mogą się zdarzyć przypadki zapalenia żył czy wystąpienie gorączki.

Ponadto, pacjenci przy stosowaniu acyklowiru w postaci maści do oczu, mogą skarżyć się na zapalenie spojówek czy przemijające pieczenie oka zaraz po aplikacji maści.

Jednorazowe przyjęcie dużej dawki acyklowiru nie powoduje przedawkowania z racji tego, że substancja czynna jest słabo wchłaniana z przewodu pokarmowego. Natomiast przyjmowanie przez dłuższy czas dużych dawek acyklowiru może wiązać się z wystąpienie nudności i wymiotów czy splątania i bólu głowy. Dożylne podanie zbyt dużych dawek acyklowiru jest znacznie bardziej niebezpieczne. Powoduje to niewydolność nerek, a nawet drgawki czy śpiączkę

Wiele produktów aptecznych z acyklowirem można zakupić bez recepty. 

Dostępność acyklowiru w postaci tabletek doustnych, maści czy maści do oczy możesz sprawdzić za pomocą portalu KtoMaLek.pl.

Bibliografia 

1. Acyclovir (2021). Dostępne na: https://www.e-lactancia.org/breastfeeding/acyclovir/product/. (Dostęp: 11.2022).
2. Herpex, 50 mg/g, krem. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 11.2022)
3. Hascovir control MAX, 400 mg, tabletki. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Dostępne na: https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl. (Dostęp: 11.2022).
4. Gajewski, P. (red.). (2015). Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków.

Autor