Strączyniec cewiasty — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie
Strączyniec cewiasty to roślina pochodząca z Półwyspu Indyjskiego. Dzięki żółtym kwiatom posiada niezwykle okazały wygląd. Roślina ma potencjał przeciwutleniający, a w badaniach in vitro wykazano, że niszczy niektóre komórki nowotworowe. Może okazać się także przydatna w zwalczaniu różnych drobnoustrojów.
Strączyniec cewiasty — właściwości
Poszczególne części strączyńca zawierają różne związki w różnych stężeniach. W całej roślinie występują antrachinony, takie jak fiscjon, chryzofanol czy reina. Miąższ strąków zawiera glikozydy antrachinonowe: sennozydy, reinę, aloinę, kwas mrówkowy, kwas masłowy, kwas szczawiowy oraz pektyny i garbniki. W nasionach znaleźć można galaktomannany i aminokwasy. W kwiatach i liściach, oprócz antrachinonów, obecne są olejki lotne i kemferol.
Strączyniec cewiasty — jak wygląda i skąd pochodzi?
Strączyniec cewiasty (łac. Cassia fistula) należy do rodziny bobowatych (łac. Fabaceae). Naturalnie występuje na terenie Indii i Tajlandii. Jest rośliną ozdobną szeroko rozpowszechnioną w regionach tropikalnych i dobrze radzi sobie w suchym klimacie.
Strączyniec osiąga 6-9 metrów wysokości. Swoje walory ozdobne zawdzięcza licznym, żółtym kwiatom. Roślina ma prosty pień oraz smukłe gałęzie. Posiada złożone, pierzaste liście. Jeden liść składa się z 3-8 par listków. Kwiaty mają 4-7 centymetry średnicy i zebrane są w zwisające grona. Owocem strączyńca są strąki zawierające 40-100 czerwonobrązowych, płaskich nasion. Nasiona wydzielają silny, nieprzyjemny zapach.
Strączyniec cewiasty — działanie, wskazania do stosowania
W medycynie ludowej nasiona strączyńca były stosowane w leczeniu zapalenia żołądka, zgagi, biegunki oraz w celu poprawy apetytu. Korzeni używano w leczeniu chorób skóry, trądu, kiły i gruźlicy. Tradycyjnie owoce miały wspomagać leczenie stanów zapalnych, problemów z wątrobą, astmy i reumatyzmu. W Tajlandii owoce gotowano, a wodę po nich wykorzystywano jako lek przeczyszczający. Strączyniec cewiasty ma także działanie hipoglikemizujące, przeciwutleniające i przeciwnowotworowe. Tradycyjnie ekstrakty z liści wykorzystywano do leczenia zakażeń grzybiczych, kaszlu i ukąszeń węży. Miąższ owoców ma działanie przeczyszczające i przeciwbólowe.
Strączyniec cewiasty na drobnoustroje
W badaniach in vitro sprawdzano aktywność przeciwgrzybiczą ekstraktu ze strączyńca. Wobec Candida albicans wykazał on działanie grzybobójcze porównywalne do leku stosowanego w infekcjach grzybiczych — klotrimazolu. Efekt ten strączyniec zawdzięcza prawdopodobnie obecności reiny. Zauważono również, że ekstrakty ze strączyńca hamują wzrost bakterii Gram-dodatnich (Bacillus cereus, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus) oraz Gram-ujemnych (Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli). Podejrzewa się, że za aktywność przeciwbakteryjną odpowiadają obecne w roślinie związki fenolowe. Strączyniec wykazuje również działanie przeciwwirusowe.
Strączyniec cewiasty jako antyoksydant
Związki antyoksydacyjne zmniejszają ryzyko wielu chorób poprzez usuwanie wolnych rodników, które uszkadzają zdrowe komórki w organizmie. W badaniach in vitro sprawdzano właściwości przeciwutleniające etanolowego ekstraktu ze strączyńca. Był on zdolny do ochrony 90% komórek, które zostały poddane stresowi oksydacyjnemu. Aktywność antyoksydacyjna strączyńca wiąże się z obecnością związków fenolowych.
Strączyniec cewiasty na nowotwory
Nowotwory są jedną z głównych przyczyn zgonów na całym świecie. Dlatego ważne jest poszukiwanie nowych sposobów ich leczenia, które będą miały mniej działań niepożądanych niż chemioterapia lub radioterapia. W badaniach na zwierzętach zauważono, że ekstrakt z nasion strączyńca wydłuża długość życia myszy z niektórymi rodzajami nowotworów, zmniejsza objętość guza oraz spowalnia podziały komórek nowotworowych. In vitro wykazano natomiast, że nasiona i miąższ owoców strączyńca zwiększały ekspresję genu p53 odpowiadającego za hamowanie podziału komórek. Ekstrakty te zwiększały także aktywność kaspazy-3, 7 i 10, które są enzymami biorącymi udział w apoptozie komórek (czyli m.in. niszczeniu nieprawidłowych komórek). Do hamowania wzrostu komórek nowotworowych może przyczyniać się obecna w strączyńcu reina.
Strączyniec cewiasty — jak dawkować?
Dane na temat zalecanego sposobu dawkowania strączyńca nie są dostępne. Dlatego powinieneś stosować się do wskazówek zawartych na opakowaniu lub w ulotce danego preparatu.
Leki i suplementy zawierające strączyniec cewiasty
W Polsce suplementy zawierające strączyniec cewiasty są trudno dostępne. W sklepach zielarskich można jednak znaleźć suszone strąki.
Strączyniec cewiasty w ciąży
W badaniach na szczurach zauważono, że ekstrakt z nasion strączyńca cewiastego utrudnia implantację zarodka. Ma również działanie antyestrogenowe, co dodatkowo może utrudniać zajście w ciążę. Nie wiadomo, jak strączyniec wpływa na przebieg ciąży u ludzi. Dlatego nie należy stosować strączyńca cewiastego w ciąży.
Strączyniec cewiasty — przeciwwskazania i środki ostrożności
Szczególną ostrożność przy przyjmowaniu strączyńca powinny zachować osoby ze skłonnością do biegunek lub dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego. W badaniach na zwierzętach strączyniec wykazywał działanie antyestrogenowe, więc niewskazany jest u kobiet starających się o dziecko.
Strączyniec cewiasty — możliwe działania niepożądane
Działania niepożądane strączyńca nie zostały do końca poznane. Wiadomo jednak, że może on wywołać efekt przeczyszczający. Jeśli pojawią się u Ciebie niepokojące objawy, które mogą wiązać się ze spożyciem strączyńca zaprzestań jego stosowania i skonsultuj się z lekarzem.
Strączyniec cewiasty — interakcje z lekami i innymi ziołami
Nie wiadomo, jak strączyniec wpływa na przyjmowane leki lub zioła. Jeśli wystąpi biegunka, może ona utrudniać wchłanianie niektórych leków. Dlatego przed rozpoczęciem suplementacji strączyńca skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Strączyniec cewiasty w Ziołopedii — podsumowanie
Strączyniec cewiasty jest rośliną słabo poznaną. W przyszłości może okazać się przydatny w leczeniu niektórych dolegliwości, jednak aktualnie wiadomo niewiele na temat jego działania oraz bezpieczeństwa stosowania.
Bibliografia
- Mwangi, R. W., Macharia, J. M., Wagara, I. N., & Bence, R. L. (2021). The medicinal properties of Cassia fistula L: A review. Biomedicine & pharmacotherapy = Biomedecine & pharmacotherapie, 144, 112240. https://doi.org/10.1016/j.biopha.2021.112240
- Danish, Mohd Singh, Pradeep Mishra, Garima Srivastava, Shruti Jha, K.K. Khosa, R.L. Cassia fistula Linn. (Amulthus)- An Important Medicinal Plant: A Review of Its Traditional Uses, Phytochemistry and Pharmacological Properties. Journal of natural product & plant resources 1, 101-118 (2011).
- Yadav, R., Jain, G. Antifertility effect of aqueous extract of seeds of Cassia fistula in female rats. Advances in Contraception 15, 293–301 (1999). https://doi.org/10.1023/A:1006784224191
Autor
Redakcja KtoMaLek.pl - Zespół redakcyjny KtoMaLek.pl tworzą doświadczeni farmaceuci, którzy specjalizują się w różnych obszarach tematyki zdrowotnej. Doświadczenie zdobyte w zawodzie oraz wiedza uzyskana podczas studiów farmaceutycznych, pozwalają na tworzenie merytorycznych treści zgodnych z EBM (and. Evidence-based Medicine), opartych na rzetelnych źródłach — aktualnych badaniach naukowych, branżowych podręcznikach i książkach. Za praktyką podążają również pasja i niesłabnąca chęć do poszerzania wiedzy oraz dzielenia się nią z pacjentami. Dzięki temu użytkownicy otrzymują dostęp do ciekawych i angażujących materiałów edukacyjnych.
