Gronkowiec złocisty - objawy. Jak można zarazić się gronkowcem?
Gronkowiec złocisty to obecnie jeden z najbardziej niebezpiecznych dla człowieka patogenów. Powodem tego jest przede wszystkim wytwarzana przez bakterię oporność na antybiotyki oraz zdolność do tworzenia biofilmu. Choć często nie zdajemy sobie z tego sprawy, wielu z nas jest bezobjawowymi nosicielami gronkowca. Jakie są objawy zakażenia? W jaki sposób je leczyć? Czy samo nosicielstwo jest niebezpieczne dla naszego zdrowia?
Kilka słów o gronkowcu
Gronkowiec złocisty (łac. Staphylococcus aureus) to Gram-dodatnia chorobotwórcza bakteria i jeden z najgroźniejszych dla człowieka patogenów. Jest niezwykle wytrzymała na wysoką temperaturę i wiele antybiotyków. Obecnie największe zagrożenie stanowią tzw. patogeny alarmowe, do których zaliczamy MRSA (methicillin resistant Staphylococcus aureus) o niskim powinowactwie do antybiotyków B-laktamowych (za wyjątkiem ceftaroliny), VISA (vankomycin-intermediate Staphylococcus aureus), które wykazują zmniejszoną wrażliwość na wankomycynę, antybiotyk który do tej pory był najczęściej stosowany w zakażeniach gronkowcem oraz szczepy VRSA (vancomycin-resistant Staphylococcus aureus) już całkowicie oporne na jej działanie.
Cechą utrudniającą leczenie zakażeń gronkowcowych jest jego zdolność do tworzenia biofilmu - czyli swego rodzaju warstwy ochronnej, która uniemożliwia przenikanie środków przeciwdrobnoustrojowych.
Gronkowiec złocisty powszechnie kolonizuje skórę oraz błony śluzowe jamy nosowo-gardłowej, okolic odbytu i kobiecych dróg rodnych nie dając przy tym żadnych objawów. Taka kolonizacja może występować stale lub okresowo. Jednak w niektórych, sprzyjających sytuacjach - szczególnie u pacjentów z chorobami nowotworowymi, z obniżoną odpornością, po zabiegach chirurgicznych, z cewnikami naczyniowymi, czy stosujących długotrwałą antybiotykoterapię, z owego bezobjawowego nosicielstwa może rozwinąć się zakażenie.
Jak możemy zarazić się gronkowcem?
Do zakażenia dochodzi najczęściej w warunkach szpitalnych (HCAI, zakażenie związane z opieką medyczną). Gronkowiec przenosi się głównie drogą kontaktową - poprzez ręce personelu. Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy pracownicy, którzy mają bezpośredni kontakt z pacjentem przestrzegali zasad dezynfekcji rąk, nawet w sytuacjach wymagających pośpiechu. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Zakażenia gronkowcem złocistym mogą mieć charakter pojedynczych infekcji, ale również stwarzają zagrożenie epidemiczne na oddziałach szpitalnych, co jest szczególnie niebezpieczne.
Na rozwój zakażenia gronkowcem najbardziej narażeni są pacjenci po zabiegach chirurgicznych, z ranami otwartymi, ranami oparzeniowymi, z cewnikami, protezami, pacjenci onkologiczni oraz Ci, u których stosuje się długotrwałą antybiotykoterapię, a także pacjenci osłabieni i niedożywieni.
Objawy zakażenia gronkowcem
Gronkowiec złocisty może powodować zakażenia zarówno miejscowe jak i ogólnoustrojowe. Zakażenia skóry i tkanek podskórnych objawiają się pod postacią ropni, czyraków, jęczmienia, liszajca, zastrzałów, zapalenia mieszków włosowych, zapalenia spojówek, zapalenie sutka u karmiących mam, róży. Z kolei do zakażeń ogólnoustrojowych powodowanych przez gronkowca należy m. in. zapalenie tchawicy, zapalenia płuc, zapalenie zatok i ucha środkowego, zapalenie żył, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy cechujące się dużą śmiertelnością zapalenie wsierdzia i sepsa - a to tylko niektóre z nich.
Zakażenie gronkowce rozpoznaje się na podstawie objawów klicznych oraz badania mikrobiologicznego. W przypadku podejrzenia zakażenia gronkowcem powinniśmy niezwłocznie wybrać się do lekarza.
Wstrząs toksyczny wywoływany gronkowcową toksyną wstrząsu toksycznego
Gronkowiec złocisty wytwarza wiele toksyn - jedną z nich jest gronkowcowa toksyna wstrząsu toksycznego (najczęściej TSST-1), która wywołuje ciężki, zagrażający życiu wstrząs toksyczny. Początkowo wiązano go jedynie z kobietami stosującymi tampony dopochwowe podczas miesiączek. Obecnie wiadomo, że może on występować w każdej grupie wiekowej, także u mężczyzn. Objawami wstrząsu są wysoka gorączka, spadek ciśnienia tętniczego, wysypka, bóle mięśniowe, biegunka, wymioty oraz złuszczanie skóry w okresie zdrowienia.
Jak leczy się zakażenia gronkowcem?
Do leczenia zakażeń gronkowcem złocistym stosuje się odpowiednią antybiotykoterapię. Najczęściej pacjentom podaje się wankomycynę (choć pojawiają się już szczepy oporne - VRSA, VISA), linezolid, tigecyklinę, daptomycynę lub mupirocynę (do leczenia zakażeń miejscowych - Mupirox, Bactroban, SoltopinTaconal). Ostateczna decyzja o wyborze antybiotyku jest uzależniona od wyniku badania mikrobiologicznego.
Pamiętaj, że dostępność wielu preparatów w aptekach w Twojej okolicy możesz sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.
Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.
