Portulaka pospolita — właściwości lecznicze, działanie, zastosowanie

Portulaka pospolita — właściwości

Portulaka pospolita zawiera wiele cennych składników odżywczych. Między innymi bogata jest w kwasy tłuszczowe omega-3, a w szczególności kwas α-linolenowy. Zawiera również białka, węglowodany takie, jak fruktoza czy galaktoza, a także liczne składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo i potas. Ponadto, w roślinie tej znajdziemy tokoferole, karotenoidy i kwas askorbinowy, czyli witaminę C. Portulaka pospolita zawiera także cenne kwasy takie, jak kwas szczawiowy i jabłkowy, związki fenolowe i pochodne oleraceiny. Skład chemiczny może różnić się w zależności od części rośliny. 

Taki skład portulaki pospolitej determinuje, że roślina ma właściwości przeciwutleniające, przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, przyspiesza gojenie ran, ma właściwości przeciwnowotworowe czy immunomodulujące.

Portulaka pospolita — jak wygląda i skąd pochodzi?

Portulaka pospolita (łac. Portulaca oleracea) znana jest również jako portulaka zwyczajna czy warzywna. Jest to roślina jednoroczna. Jest gatunkiem kosmopolitycznym, który występuje na całym globie, oprócz Antarktydy. W krajach basenu Morza Śródziemnego portulaka pospolita stosowana jest bardzo często w kuchni. Jej liście można przygotowywać tak samo, jak liście szpinaku, natomiast łodygi — tak samo, jak szparagi.

Portulaka pospolita jest rośliną płożącą się, może również się wznosić, a dodatkowo silnie się rozgałęzia. Łodygi często mają czerwone zabarwienie i są nagie. Drobne liście występują licznie, posiadają jajowaty kształt lub przypominają w wyglądzie płatki. Rosną naprzeciwlegle i są mięsiste. Kwiaty portulaki pospolitej są małe i żółte. Owocem jest tzw. torebka, która po otwarciu rozsypuje czarne nasiona. Roślina kwitnie od lipca do września i można spotkać ją na przydrożach i polach uprawnych jako chwast. 

Surowcem roślinnym jest ziele portulaki, a także nasiona. 

Portulaka pospolita — działanie, wskazania do stosowania

Portulaka pospolita stosowana jest jako lek ziołowy, między innymi na problemy z trawieniem, zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, jako środek moczopędny, przeciwgorączkowy, przeciwrobaczy, przeciwbakteryjny czy antyseptyczny. Z tego powodu stosowana była również na rany, a także skórne stany zapalne. Portulaka pospolita znalazła zastosowanie przy chorobach układu oddechowego, bólach głowy, zapaleniu wątroby, bezsenności, obrzękach, a także w regulacji metabolizmu lipidów i cukrów.

Portulaka pospolita na wzmocnienie organizmu

Portulaka pospolita była wykorzystywana nie tylko w kuchni jako przyprawa i składnik do wielu dań, ale także jako lek ziołowy, który miał uzupełnić wiele ważnych substancji dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tak, jak już wcześniej wspomniano, portulaka posiada w dużej ilości kwasy tłuszczowe omega-3, składniki mineralne (wapń, potas, magnez czy żelazo), a także witaminę C. Ponadto reguluje metabolizm lipidów i cukrów, a także wspomaga oczyszczanie organizmu.

Portulaka pospolita na stany zapalne

Portulaka pospolita działa przeciwzapalnie, dlatego też wykorzystywana była m.in. przy stanach zapalnych wątroby, żołądka, skóry czy przy powierzchniowych ranach. Ponadto działa antyseptycznie i przeciwbakteryjnie, co ma kluczowe znaczenie przy wspomnianych stanach zapalnych. 

Portulaka pospolita na układ pokarmowy

Portulaka pospolita wspomaga procesy trawienne, a także pracę układu pokarmowego. Z tego powodu będzie idealnym rozwiązaniem na zaburzenia trawienia czy niestrawności. Ponadto działa przeciwrobaczo, więc wspomoże leczenie przeciwko robakom. Portulakę pospolitą można spożywać na surowo, a także w formie naparów. 

Portulaka pospolita — jak dawkować?

Najczęściej producenci zalecają, aby 1-2 łyżeczki suszonego ziela zalać szklanką gorącej wody i tak sporządzony napar spożywać nawet 3 razy dziennie. Tak, jak wcześniej wspomniano, portulakę pospolitą można spożywać na surowo, a także w formie suszonej. Szacuje się, że 100 g świeżych liści zawiera około 300-400 mg kwasu α-linolenowego. 

Leki i suplementy diety zawierające portulakę pospolitą

Na rynku dostępna jest portulaka pospolita w formie suszonego surowca roślinnego, a także w formie suplementów diety na oczyszczanie organizmu lub jego wzmocnienie. 

Portulaka pospolita w ciąży

Brakuje danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania portulaki pospolitej w trakcie ciąży. Z tego powodu nie należy stosować tej rośliny na własną rękę, tylko skontaktować się z lekarzem.

Portulaka pospolita — przeciwwskazania i środki ostrożności

Portulaki pospolitej nie powinny stosować osoby z zaburzeniami pracy nerek, ze względu na dużą zawartość kwasu szczawiowego, który może się w nich odkładać. Ponadto ze względu na małą ilość badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania portulaki u kobiet w ciąży, nie należy stosować jej na własną rękę.

Portulaka pospolita — możliwe działania niepożądane

Niektóre badania wykazały, że portulaka pospolita może powodować odkładanie się szczawianu wapnia w nerkach. Roślina ta może również powodować niewielkie zaparcia. Mimo to dane te są znikome i wymagają potwierdzenia. 

Portulaka pospolita — interakcje z lekami i innymi ziołami 

Brakuje danych dotyczących możliwych interakcji portulaki pospolitej z lekami bądź innymi ziołami. Z tego powodu, jeśli planujemy wdrożyć suplementowanie portulaką, należy najpierw skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Portulaka pospolita w Ziołopedii — podsumowanie

Portulaka pospolita jest rośliną, która często występuje w kuchni basenu Morza Śródziemnego. Portulaka posiada bogaty skład chemiczny, dzięki czemu ma wiele właściwości leczniczych. Działa przeciwzapalnie, oczyszczająco, przeciwbakteryjne, przeciwbólowo i przeciwskurczowo. Mimo to brakuje dokładniejszych informacji na temat działań niepożądanych, interakcji czy bezpieczeństwa stosowania portulaki u kobiet w ciąży. 

Bibliografia

1. Rahimi, V. B., Ajam, F., Rakhshandeh, H., & Askari, V. R. (2019). A Pharmacological Review on Portulaca oleracea L.: Focusing on Anti-Inflammatory, Anti- Oxidant, Immuno-Modulatory and Antitumor Activities. Journal of pharmacopuncture, 22(1), 7–15. https://doi.org/10.3831/KPI.2019.22.001
2. Mohamed, A. I., & Hussein, A. S. (1994). Chemical composition of purslane (Portulaca oleracea). Plant Foods for Human Nutrition, 45, 1-9.
3. Petropoulos, S. A., Fernandes, Â., Dias, M. I., Vasilakoglou, I. B., Petrotos, K., Barros, L., & Ferreira, I. C. (2019). Nutritional value, chemical composition and cytotoxic properties of common purslane (Portulaca oleracea L.) in relation to harvesting stage and plant part. Antioxidants, 8(8), 293.
4. Petropoulos, S. A., Fernandes, Â., Dias, M. I., Vasilakoglou, I. B., Petrotos, K., Barros, L., & Ferreira, I. C. (2019). Nutritional value, chemical composition and cytotoxic properties of common purslane (Portulaca oleracea L.) in relation to harvesting stage and plant part. Antioxidants, 8(8), 293. 
5. Portulaca oleracea. Dostępne na: https://www.drugs.com/npp/purslane.html#pregnancy 

Autor