Sosna zwyczajna – właściwości, działanie i zastosowanie lecznicze

Surowce lecznicze z sosny zwyczajnej

Niemalże całe drzewo sosny dostarcza surowców o leczniczym działaniu, są to:

• młode pędy sosny,
• pączki sosny,
• igły,
• kora sosny,
• niedojrzałe (zielone) szyszki,
• żywica.

Z igieł sosnowych i młodych gałęzi pozyskuje się cenny olejek sosnowy oraz olejek terpentynowy – oba olejki różnią się nieco składem oraz działaniem. Produktem suchej destylacji drewna sosnowego jest dziegieć o gęstej konsystencji, brunatnym zabarwieniu i charakterystycznym ostrym zapachu. W przemyśle farmaceutycznym wykorzystywana jest także kalafonia poprawiająca przyleganie do skóry plastrów i maści.

Właściwości sosny zwyczajnej

Wszystkie surowce są źródłem ogromnej ilości aktywnych składników, które są szeroko stosowane w zwalczaniu najróżniejszych chorób. Każdy z nich nieco różni się składem, a tym samym profilem działania i zastosowania.

Najbardziej znane i najczęściej wykorzystywane młode pędy i pączki są bogate w substancje goryczowe i żywicowe, karoten, witaminę C, garbniki oraz olejek eteryczny. Mieszanka tych składników sprawia, że pędy i pączki działają wykrztuśnie, mukolitycznie i odkażająco.

Pozyskiwany w procesie destylacji z parą wodną sosnowy olejek eteryczny zawiera alfa-pinen, beta-pinen, borneol oraz kamforę o właściwościach wykrztuśnych, rozgrzewających i moczopędnych. W ten sposób można uzyskać także olejek terpentynowy, który jest stosowany głównie zewnętrznie ze względu na jego rozgrzewające działanie. 

Wyciąg z kory to źródło procyjanidyny oraz polifenoli i flawonoidów (np. lignanów). Z żywicy sosny można także otrzymać kalafonię, stosowaną jako składnik maści i plastrów, gdyż poprawia ich przyczepność do skóry.

Sosna zwyczajna – działanie i zastosowanie

Leki oraz domowe przetwory z sosny są szeroko stosowane w leczeniu przeziębienia, grypy, zapalenia zatok, ostrych i przewlekłych chorobach dróg oddechowych i oskrzeli, szczególnie z utrudnionym odkrztuszaniem. Substancje aktywne w młodych pędach sosny oraz olejek sosnowy pobudzają ruch rzęsek nabłonka dróg oddechowych oraz zwiększają ilość wydzielanego przez niego śluzu, tym samym powodując rozrzedzenie wydzielin i ułatwienieich usunięcia. Oprócz tego, surowce mają właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze oraz ograniczające stan zapalny. 

W aptekach można nabyć syropy i tabletki do ssania z ekstraktem z sosny, często w połączeniu z innymi składnikami roślinnymi. Niektóre z nich, zwłaszcza syropy, zawierają w składzie kodeinę o działaniu przeciwkaszlowym oraz potencjale uzależniającym. Z tego powodu nie mogą stosować ich kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, astmatycy oraz dzieci do 12. roku życia.

Wykorzystanie olejków sosnowych

Olejek eteryczny (np. Kej Naturalny Olejek Eteryczny Sosnowy, NAYOMA Olejek eteryczny sosnowy, NATURALNY OLEJEK ETERYCZNY Sosnowy) stosowany w formie inhalacji łagodzi katar i ułatwia oddychanie. Jego działanie odkażające i wykrztuśne sprzyja leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych. Oprócz tego stosowany jest w kamicy żółciowej w połączeniu z innymi składnikami ze względu na rozkurczające i żółciopędne właściwości, a także w stanach zapalnych dróg moczowych. Preparat jest dostępny w postaci kapsułek lub kropel doustnych i zawiera m. in. beta-pinen i borneol. Świetnie nadaje się także do aromaterapii, gdyż jego orzeźwiający zapach przeciwdziała zmęczeniu oraz odpędza napięcie i stres. Można także nabyć suszone pączki i igły sosnowe do przygotowywania naparów i odwarów, np. do kąpieli.

Należy pamiętać, że olejku sosnowego, ani innych olejków eterycznych, nie należy podawać w formie nebulizacji!

Produkty na bazie sosny zwyczajnej o działaniu zewnętrznym 

Olejek terpentynowy posiada silniejsze działanie rozgrzewające, stosowany jest przede wszystkim zewnętrznie w bólach reumatycznych i mięśniowych oraz nerwobólach. Jest składnikiem maści, żeli oraz plastrów przeciwbólowych i rozgrzewających. 

Dziegieć sosnowy stosowany jest obecnie tylko zewnętrznie w schorzeniach dermatologicznych, takich jak egzema, łuszczyca, grzybica, świerzb i łupież. Ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne oraz łagodzi świąd skóry. Jest składnikiem szamponów, balsamów i maści (np. Paraderm Szampon z dziegciem). Nie należy stosować preparatów z dziegciem na dużą powierzchnię skóry, ponieważ może przenikać do krwi i powodować podrażnienie nerek.

Dostępność preparatów w aptekach w Twojej okolicy można z łatwością sprawdzić na portalu KtoMaLek.pl.