Łupież — przyczyny i profilaktyka

Łupież — co to?

Łupież jest przewlekłą chorobą skóry głowy, która charakteryzuje się, w zależności od rodzaju, występowaniem szarobiałych, drobnych, sypkich łusek lub tłustych, trudnych do usunięcia strupów na skórze głowy. Gdy w chorobie nie jest obecny nadmierny łojotok i przetłuszczająca się skóra głowy, mamy do czynienia z łupieżem suchym, a gdy wydzielanie łoju jest zwiększone — z łupieżem tłustym. 

Łupieżowi tłustemu może czasem towarzyszyć występowanie stanu zapalnego w okolicach zmian, przypominających uczulenie na skórze głowy, które objawia się występowaniem czerwonych plam, pokrytych tłustymi łuskami. W takiej sytuacji mówi się o łojotokowym zapaleniu skóry głowy.

Jak powstaje łupież? Przyczyny łupieżu

Jako główną przyczynę powstawania łupieżu uznaje się nadmierną kolonizację skóry głowy przez grzyby z rodzaju Malassezia. Drożdżaki należące do tego rodzaju są organizmami, które w fizjologicznych warunkach bytują na skórze głowy człowieka, natomiast wzrost ich liczby prowadzi do zmian skórnych. Za tą przyczyną przemawia także fakt, iż stosowanie szamponów zawierających w składzie substancje przeciwgrzybicze niweluje objawy łupieżu. 

Poza wzrostem kolonizacji grzybów Malassezia spp. do pojawienia się łupieżu mogą prowadzić zmiany poziomu hormonów, głównie androgenów oraz nieprawidłowa dieta i nadużywanie alkoholu. Nie bez znaczenia zdają się także predyspozycje genetyczne, nadmierny poziom stresu oraz zaburzenia emocjonalne. 

Od czego jeszcze robi się łupież? Czasem do jego pojawienia może dochodzić w wyniku nieprawidłowej pielęgnacji skóry głowy. Zbyt częste lub zbyt rzadkie mycie głowy oraz używanie szamponów zawierających w składzie substancje, które mogą nadmiernie przesuszać skórę głowy, również prowadzą do powstania łupieżu. Dodatkowym aspektem, który może prowokować jego wystąpienie, może być niedokładne spłukiwanie szamponu ze skóry głowy oraz nadużywanie kosmetyków do stylizacji włosów, np. żeli i lakierów.

Jakie są objawy łupieżu?

Typowymi dolegliwościami, z jakimi zmaga się pacjent, doświadczający łupieżu są:

• świąd skóry głowy,
• łuszczenie się skóry na głowie,
• wypadanie włosów,
• nadmiernie przetłuszczająca się skóra głowy,
• nadmiernie przesuszona skóra głowy.

Charakterystyczną cechą łupieżu jest nasilenie jego objawów w okresie jesienno-zimowym, co jest związane z częstszym noszeniem nakryć głowy i przez to ze zwiększonym łojotokiem.

Jak leczyć łupież?

Wśród leków na łupież zastosowanie znalazły głównie szampony. Substancją o udowodnionej skuteczności jest ketokonazol - lek przeciwgrzybiczy, który zmniejsza aktywność grzybów z rodzaju Malassezia. Leczenie łupieżu wymaga czasu i systematyczności. Szampony z ketokonazolem stosuje się dwa razy w tygodniu przez pierwszy miesiąc leczenia, a następnie raz w tygodniu lub raz na 2 tygodnie przez kilka miesięcy w celu profilaktyki łupieżu. Szampon należy wmasować w skórę głowy i pozostawić g  na około 3 do 5 minut, a następnie spłukać dokładnie włosy. Szampony z 2% ketokonazolem są kierowane do pacjentów, którzy ukończyli 12. rok życia i mają zastosowanie zarówno w leczeniu łupieżu suchego, jak i łojotokowego zapalenia skóry. 

Poza ketokonazolem istnieją szampony przeciwłupieżowe, które zawierają inne substancje przeciwgrzybicze. Przy nieskuteczności ketokonazolu, można zastosować preparaty z: 

• cyklopiroksolaminą (Pirolam, Ketoxin Med), 
• klotrimazolem (Dermedic Capilarte szampon zwalczający łupież),
• pirytionianem cynku (Healing Szampon przeciwłupieżowy),
• siarczkiem selenu (Vichy Dercos),
• piroktonianem olaminy (DX2).

Pacjenci, którzy zmagają się z nasilonymi objawami łupieżu mogą także sięgnąć po 5% roztwór olejowy kwasu salicylowego, który działa zmiękczająco oraz keratolitycznie. Ponadto wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Przez wzgląd na działanie przeciwbakteryjne płyn ten może być też rekomendowany w terapii trądziku.

Wybrane preparaty zarezerwujesz przez portal KtoMaLek.pl 

Profilaktyka łupieżu

Pacjenci z tendencją do powstawania łupieżu powinni zwrócić szczególną uwagę na to, jakich preparatów do pielęgnacji używają na co dzień. Warto postawić na delikatne szampony, ze składnikami nawilżającymi i łagodzącymi oraz dokładne spłukiwanie skóry głowy. Ponadto należy ograniczyć suszenie włosów za pomocą suszarki z gorącym nawiewem, a kosmetyki do stylizacji włosów stosować jedynie okazjonalnie. 

Bibliografia

1. Bednarek, Marta, and Claudia Musiał. (2019). "Najczęstsze problemy pacjenta trychologicznego–choroby skóry głowy." The most common problems of the trichologic patient–scalp diseases. Kosmetologia Estetyczna 8.3: 393-396.
2. Brzezińska-Wcisło, Ligia, et al. (2007) "Łupież i łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy–patogeneza, obraz kliniczny oraz aspekty terapeutyczne." Post Dermatol Alergol 24 : 59-64.

Autor