Niedoczynność tarczycy − objawy psychiczne

Niedoczynność tarczycy − na czym polega?

Niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza jest stanem obniżonej produkcji hormonów tarczycowych, co, w dużym uproszczeniu, prowadzi do spadku tempa przemian metabolicznych w całym organizmie oraz zwiększonej tendencji do powstawania obrzęków. Ze względu na przyczynę, niedoczynność tarczycy można podzielić na kilka grup.

Niedoczynność pierwotna

Pierwotna niedoczynność tarczycy ma swoją przyczynę w  samym gruczole, który nie produkuje dostatecznych ilości hormonów T3 i T4. Może mieć bardzo różne podłoże, np. :

• brak tarczycy − po jej operacyjnym usunięciu lub znaczne zmniejszenie jej masy po terapii jodem radioaktywnym (leczenie nadczynności lub nowotworów),
• niektóre leki w zbyt dużych dawkach (jodki, amiodaron, kontrasty, sole litu, tyreostatyki), mogą wywołać hipotyreozę,
• choroby zapalne, zwłaszcza autoimmunologiczne - np. choroba Hashimoto, która polega na zaburzeniu funkcji układu odpornościowego, który zaczyna atakować i niszczyć komórki tarczycy, powodując także jej zapalenie.

Niedoczynność wtórna i trzeciorzędowa

Ludzki układ hormonalny działa na zasadzie kaskadowej. Tarczyca, aby wydzielać własne hormony, jest stymulowana przez hormon TSH (tyreotropina), produkowany przez przysadkę, czyli część mózgowia. W przypadku zaburzeń wydzielania TSH, tarczyca jest zbyt słabo stymulowana do produkcji własnych hormonów, co powoduje jej niedoczynność. W takim przypadku mówimy o niedoczynności wtórnej.

Przysadka wydziela TSH pod wpływem hormonu TRH (tyreoliberyna), który produkuje podwzgórze. Jeśli produkcja TRH jest zaburzona, cała kaskada, podobnie jak w niedoczynności wtórnej, nie będzie działała poprawnie. Mamy wówczas do czynienia z niedoczynnością trzeciorzędową.

Objawy niedoczynności tarczycy

Z uwagi na fakt, iż hormony tarczycy wpływają na wiele procesów zachodzących w organizmie, to objawy ich zmniejszonej produkcji mogą dotyczyć niemal całego ciała. Do objawów niedoczynności tarczycy zalicza się:

• przyrost masy ciała,
• uczucie chłodu, łatwe marznięcie,
• niskie ciśnienie tętnicze, osłabienie tętna i bradykardię,
• objawy przypominające nieżyt górnych dróg oddechowych oraz zmiany w strunach głosowych mogące wpływać na barwę głosu,
• przewlekłe zaparcia, spadek wydalania moczu (może prowadzić do występowania obrzęków),
• zaburzenia miesiączkowania i płodności u kobiet, osłabienie libido u mężczyzn,
• obrzęk stawów, kurcze i bóle mięśni, łatwe męczenie się,
• słabość, łamliwość i wypadanie włosów, miejscowe nadmierne rogowacenie naskórka (np. na łokciach) obrzęki twarzy, powiek, rąk, bladość lub żółtawy odcień skóry.

Objawy psychiczne niedoczynności tarczycy

Hormony tarczycy wpływają także na pracę układu nerwowego. Ich niedobór może prowadzić do wystąpienia wielu symptomów kojarzonych zwykle z chorobami psychicznymi i odwrotnie − zdarza się, że diagnozowana u psychiatry choroba ma swoje podłoże w niedoczynności tarczycy. Do psychicznych objawów niedoczynności tarczycy zaliczamy:

• senność i uczucie zmęczenia, ogólne spowolnienie (tzw. spadek napędu psychoruchowego),
• trudności ze skupieniem uwagi, zaburzenia pamięci,
• zmiany nastroju lub jego obniżenie, depresję subkliniczną lub jawną,
• wahania nastroju przypominające niekiedy chorobę afektywną dwubiegunową z nagłą zmianą faz,
• psychozę paranoidalną.

Należy pamiętać, że fakt pojawienia się objawów psychicznych niedoczynności tarczycy, jak i stopień ich natężenia jest różny dla każdego przypadku.

Postępowanie w objawach psychicznych niedoczynności tarczycy

W przypadku zdiagnozowania przez lekarza endokrynologa niedoczynności tarczycy, najczęściej wdraża się leczenie polegające na podaży L-tyroksyny (np. Euthyrox, Letrox), co pozwala wyrównać poziom hormonów tarczycowych, a dzięki temu wyciszyć wszystkie objawy choroby, także te psychiczne.

Choroby takie jak depresja czy choroba afektywna dwubiegunowa są diagnozowane przez lekarza psychiatrę i leczone innymi grupami leków (np. Asertin, Andepin, Lithium carbonicum, Miansec, Mirtor), zwykle w połączeniu z psychoterapią. Należy pamiętać, iż często objawy spowodowane niedoczynnością tarczycy są oporne na działanie leków psychiatrycznych i odwrotnie − symptomy wynikające z choroby psychicznej nie ustąpią po podaży hormonów tarczycy.

Dostępność w pobliskiej aptece wszystkich potrzebnych preparatów można w łatwy sposób sprawdzić za pośrednictwem portalu KtoMaLek.pl.

Autor