Kozłek lekarski – właściwości i zastosowanie

Jakie substancje zawiera kozłek lekarski?

Za  działanie lecznicze kozłka odpowiedzialne są walepotriaty, kwasy walerenowe oraz olejek eteryczny zawierający estry kwasu izowalerianowego i walerianowego. Aby surowiec wykazywał optymalne działanie powinien być suszony w temperaturze do 35°C, ponieważ jego nietrwałe substancje czynne rozkładają się w wyższej temperaturze. Silniej działają preparaty zawierające etanolowe wyciągi kozłka lekarskiego (gdzie rozpuszczalnikiem jest etanol), bo jego związki lecznicze lepiej rozpuszczają się w alkoholu niż w wodzie.

Działanie i zastosowanie kozłka lekarskiego

Substancje aktywne waleriany powodują wyciszenie układu nerwowego i wywołuje działanie przeciwlękowe i nasenne.  

Działanie uspokajające           

Preparaty zawierające kozłek są najczęściej stosowanymi lekami ziołowymi na uspokojenie.  Waleriana przez obniżenie aktywności ośrodkowego układu nerwowego powoduje odprężenie organizmu. Znajdują zastosowanie w stanach napięcia nerwowego, rozkojarzeniu, niepokoju, nerwicach. Kozłek lekarski można znaleźć w wielu preparatach złożonych działających uspokajająco m.in.: Nervosol K, Neospasmina, Kalms, Nervomix Forte, Nervobonisol, Sedomix.

Działanie nasenne

Waleriana stosowana jest w zaburzeniach snu, głównie przy trudnościach w zasypianiu. Ułatwia zasypianie, wydłuża czas snu i ogranicza wybudzenia w nocy. Preparaty stosowane na bezsenność zawierające kozłek to na przykład: Baldivian noc, Valerin forte, Valused noc, Persen noc.

Działanie rozkurczające

Kozłek lekarski wykorzystywany  jest jako lek przeciwskurczowy w nerwicach wegetatywnych oraz jako środek rozkurczowy przy dolegliwościach żołądkowo-jelitowych – jest jednym ze składników kropli żołądkowych. Zewnętrznie stosowana jest w celu rozluźnienia mięśni.

Stosowanie waleriany na bóle miesiączkowe

 Kozłek lekarski wykorzystywany może być też jako lek rozkurczowy na bolesne miesiączki. Sprawdza się także jako środek łagodzący objawy napięcia przedmiesiączkowego.

Zastosowanie waleriany w kosmetyce

Zewnętrznie napary z kozłka lekarskiego wykorzystywane są u osób zmagających się z łupieżem i nadmiernym łojotokiem skóry.

Kozłek lekarski w preparatach dla kotów

Choć w preparatach leczniczych wykorzystywane są substancje z korzenia i kłącza kozłka już sam zapach tej rośliny działa uspokajająco, co wykorzystywane jest w środkach antystresowych dla kotów.

Jak wybrać dobry preparat z walerianą i jak go stosować?

Wybierając suplement z walerianą należy zwrócić uwagę czy w składzie jest dokładnie wskazana zawartość kluczowych składników aktywnych, czyli czy wyciągi są standaryzowane (np. ekstrakt z kozłka zawiera 0,8-1,0% kwasu walerianowego). Preparaty z kozłkiem powinno dawkować się zgodnie z ulotką. Przyjmuje się je wraz z posiłkiem, ostatnią dawkę – około godziny przed snem.

 

Działania niepożądane kozłka lekarskiego

Przy odpowiednim stosowaniu kozłka lekarskiego poważne skutki uboczne praktycznie nie występują. Sporadycznie może on powodować dolegliwości żołądkowe, bardzo rzadko alergie kontaktowe. Przedawkowanie kozłka lekarskiego lub długotrwałe jego stosowanie może doprowadzić do bólu i zawrotów głowy, palpitacji serca, nadpobudliwości, pogorszenia wzroku, nadmiernej senności.

Przeciwwskazania

Po zastosowaniu waleriany nie powinno się prowadzić pojazdów ponieważ może ujemnie wpływać na zdolność reakcyjną.

Preparatów z kozłkiem lekarskim nie powinno się łączyć z lekami działającymi na ośrodkowy układ nerwowy (uspokajającymi, nasennymi, przeciwlękowymi, przeciwdepresyjnymi) oraz z lekami zwiotczającymi mięśnie, ponieważ nasila się ich działanie.

Bez konsultacji z lekarzem waleriany nie powinny stosować kobiety w ciąży i dzieci do 12 roku życia, ponieważ nie potwierdzono badaniami bezpieczeństwa ich stosowania w tych przypadkach.